Πού βαδίζει η Εθνική Τράπεζα της Ελλάδας (ΕΤΕ), η μεγαλύτερη ελληνική τράπεζα, η οποία ελέγχεται από τον ευρύτερο δημόσιο τομέα; Ως πότε και πόσο θα αντέξει ακόμη η Εθνική να αποτελεί το μεγάλο πλυντήριο - που με την καθοδήγηση και τις ευλογίες της εκάστοτε κυβέρνησης - ξεπλένει τις βρωμιές των διαφόρων μεγαλοεπιχειρηματιών από τα παλιά και νέα "τζάκια", με τα δανεικά και αγύριστα, εις βάρος τόσο της ίδιας της Τράπεζας, όσο και της εθνικής οικονομίας;

Τα παραπάνω ερωτήματα γίνονται ιδιαίτερα επίκαιρα, μετά και τη συμφωνία στην οποία κατέληξε την περασμένη Τρίτη η διοίκηση της ΕΤΕ με το υπουργείο Οικονομικών, για τη ρύθμιση του "αμαρτωλού" ομολογιακού δανείου - με ρήτρα μετατροπής των ομολογιών σε μετοχές - το οποίο είχε εκδοθεί το 1991. Ερωτήματα, που απασχολούν ή πρέπει ν' απασχολούν όχι μόνο τους 17.000 περίπου εργαζόμενους στην Εθνική, αλλά και το σύνολο του ελληνικού λαού, καθώς η τύχη και η πορεία της ΕΤΕ συνδέεται άμεσα με την εθνική οικονομία της χώρας, αλλά και τα ασφαλιστικά Ταμεία των εργαζομένων, που κατέχουν ένα αξιόλογο πακέτο μετοχών της ΕΤΕ.

Αποτελεί κοινό μυστικό ότι η πολιτική που ακολούθησαν όλες οι μέχρι σήμερα κυβερνήσεις και οι διοριζόμενες από την εκάστοτε κυβέρνηση διοικήσεις στην Τράπεζα, έχει προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην Εθνική Τράπεζα.Φτάνει μόνο ν' αναφερθεί ότι, όπως είχε αποκαλύψει τον Ιούλη του 1991 ο τότε διοικητής της ΕΤΕ, Μιχάλης Βρανόπουλος (δολοφονήθηκε το 1992), "η Εθνική, τα τελευταία 20 χρόνια, δάνεισε, χωρίς επιστροφή, το ποσό των 2.326 δισ. δραχμών". Πρόκειται, κατά κύριο λόγο, για δανεικά και αγύριστα - τα γνωστά ως "θαλασσοδάνεια" - που είχε χορηγήσει η Τράπεζα στη μεγάλη ιδιωτική πρωτοβουλία.

Ομως, αντί να εφαρμοστεί μια πολιτική ουσιαστικής εξυγίανσης της Εθνικής Τράπεζας, στην κατεύθυνση να ενισχυθεί η συμβολή της στην ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας και της καλύτερης εξυπηρέτησης των συμφερόντων των ευρύτερων λαϊκών στρωμάτων, οι κυβερνώντες αξιοποιούν τα υπαρκτά και μεγάλα προβλήματα της ΕΤΕ για την παραπέρα συρρίκνωση του δημόσιου χαρακτήρα της. Στα πλαίσια αυτά κινήθηκε και το ομολογιακό δάνειο των 119 δισ. δραχμών που είχε εκδοθεί το 1991, επί διοίκησης Βρανόπουλου,που έδινε τη δυνατότητα στον υπουργό Οικονομικών να πουλήσει σε ιδιώτες ομολογίες αξίας 102,1 δισ. δραχμών, που στη λήξη τους ήταν μετατρέψιμες σε μετοχές, περιορίζοντας έτσι δραστικά τη συμμετοχή του δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της ΕΤΕ. Τα σχέδια αυτά δεν "περπάτησαν", καθώς οι ομολογίες μπορούσαν να μετατραπούν σε μετοχές από το 1994 και μετά, και στο διάστημα αυτό μεσολάβησε αλλαγή της κυβέρνησης (τον Οκτώβρη του 1993 επανήλθε το ΠΑΣΟΚ στην κυβερνητική εξουσία) και το θέμα "πάγωσε", χωρίς όμως να "παγώσουν" παράλληλα και τα μεγάλα προβλήματα της Εθνικής, που απαιτούσαν γενναία αύξηση του μετοχικού της κεφαλαίου.

Η αλλαγή της κυβέρνησης, όμως, δε σήμανε και αλλαγή πολιτικής. Ετσι, στην περίοδο 1994 - 1996 έγιναν πολλές κυβερνητικές συσκέψεις, με επίκεντρο την τύχη του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Εθνικής Τράπεζας και μέσω αυτής του ομίλου των θυγατρικών της επιχειρήσεων. Στο διάστημα αυτό, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έδειξε ότι αναζητά την αντιμετώπιση των προβλημάτων της Εθνικής - όπως και των μεγάλων προβλημάτων της ελληνικής οικονομίας - με μέτρα και πολιτικές που κινούνται στον αστερισμό των ιδιωτικοποιήσεων, που εφάρμοζε η κυβέρνηση της ΝΔ και είχαν χαραχτεί από το Διευθυντήριο των Βρυξελλών με τη Συνθήκη του Μάαστριχτ, την οποία υπερψήφισαν τα δύο μεγάλα κόμματα και οι μικροί συνοδοιπόροι τους (Πολιτική Ανοιξη και "ΣΥΝ"). Τελευταίο παράδειγμα, η "ρύθμιση" στην εκκρεμότητα του ομολογιακού δανείου του 1991, που συμφώνησε η διοίκηση της ΕΤΕ με το υπουργείο Οικονομικών και εγκρίθηκε από την επαναληπτική Γενική Συνέλευση των μετόχων την περασμένη Τρίτη.

Οπως έγραψε την περασμένη Τετάρτη ο "Ρ", η ρύθμιση αυτή εναποθέτει την τύχη του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της Εθνικής στην πολιτική βούληση του κόμματος ή του συνασπισμού κομμάτων που θα βρίσκονται στην κυβερνητική εξουσία στα αμέσως επόμενα χρόνια. Με δεδομένο ότι η σύμβαση προβλέπει πως από το 1997 μέχρι και το 2001 το νέο ομολογιακό δάνειο ύψους 102,1 δισ. δραχμών της ΕΤΕ - που αποτελείται από 8.076.371 ομολογίες - θα μετατραπεί υποχρεωτικά σε μετοχές με ρυθμό 20%, προκύπτει ότι στην επόμενη πενταετία θα μπορεί να μειωθεί ο έλεγχος του δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της Εθνικής από 51% σήμερα στο 33,8% και να ενισχυθεί αντίστοιχα ο έλεγχος των ιδιωτών από 49% σε 66,2%!

Σύμφωνα με τη σύμβαση δημοσίου και Εθνικής, από τις ομολογίες που θα έχει στα συρτάρια του ο υπουργός Οικονομικών, θα μετατρέπονται σε μετοχές κάθε χρόνο - από το 1997 μέχρι το 2001 - 1.615.214 ομολογίες.Και το κρίσιμο ερώτημα που τίθεται είναι: Τι θα κάνουν οι κυβερνώντες; Θα δώσουν εντολή στον υπουργό Οικονομικών να κρατήσει στα συρτάρια του υπουργείου τις ομολογίες της ΕΤΕ που θα είναι μετατρέψιμες σε ομολογίες - ενισχύοντας έτσι τη συμμετοχή του δημοσίου στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας - ή θα του πουν να τις πουλήσει σε ενδιαφερόμενους μεγαλοεπιχειρηματίες από την Ελλάδα και το εξωτερικό για να καλύψει τα κρατικά ελλείμματα, στα πλαίσια της πολιτικής του "λιγότερου κράτους";

Ο διοικητής της Εθνικής δεν απέκλεισε το ενδεχόμενο ιδιωτικοποίησης της Τράπεζας, αφήνοντας με σαφήνεια να εννοηθεί ότι το θέμα είναι καθαρά ΠΟΛΙΤΙΚΟ. Αναφερόμενος στην τύχη του ομολογιακού δανείου, αν δηλαδή οι μετατρέψιμες σε ομολογίες μετοχές θα παραμείνουν στο δημόσιο ή θα πουληθούν σε ιδιώτες, είπε πως "αυτό είναι κάτι που θα μας το πει ο υπουργός Οικονομικών".Σχετικά με τις προθέσεις της διοίκησης της Εθνικής, δήλωσε: "Εμείς δε θα κάνουμε τίποτα ώστε να διαταράξουμε το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς της Εθνικής Τράπεζας, το μέλλον της οποίας στηρίζεται και θα στηρίζεται στα ασφαλιστικά Ταμεία (σ.σ. ελέγχουν περίπου το 42%). Εμείς ως Εθνική ελπίζουμε και θέλουμε να αναλάβουμε τη διαχείριση των ασφαλιστικών Ταμείων".

Τον κίνδυνο ιδιωτικοποίησης της Εθνικής επισήμανε και ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στην ΕΤΕ, Σταύρος Κούκος,στην επαναληπτική συνέλευση των μετόχων της Τράπεζας, όπου δεν έθεσε μόνο εύλογα ερωτηματικά για τον τρόπο και τη διαδικασία με την οποία θα γίνεται η διαχείριση των μετοχών που θα προκύπτουν από τη σταδιακή μετατροπή των ομολογιών σε μετοχές.Διαβλέποντας τον κίνδυνο που ελλοχεύει για την ιδιωτικοποίηση της Εθνικής, υπογράμμισε:

• "Χρειάζεται να υπάρξει η πολιτική εγγύηση και δέσμευση, και κατά τη νομοθετική κύρωση στη Βουλή της συμφωνίας, ώστε να διασφαλίζεται και μέσα από τη μέθοδο της διασποράς των μετοχών το σημερινό ιδιοκτησιακό καθεστώς, δηλαδή ο έλεγχος του μετοχικού κεφαλαίου της ΕΤΕ από το δημόσιο και τα Ταμεία.
• Η Εθνική δεν είναι μια οποιαδήποτε επιχείρηση του χρηματοπιστωτικού τομέα, αλλά αποτελεί τον κύριο μοχλό ανάπτυξης της εθνικής μας οικονομίας και ότι οι εργαζόμενοι θα αγωνιστούν με όλες τους τις δυνάμεις προκειμένου να διασφαλίσουν τον έλεγχο της ΕΤΕ από το δημόσιο και τα ασφαλιστικά Ταμεία.
• Η Εθνική Τράπεζα πρέπει επιτέλους να απαλλαγεί από τους κυβερνητικούς και άλλους ασφυκτικούς εναγκαλισμούς".

Τα κείμενα έγραψε

ο Λάμπρος ΤΟΚΑΣ