Για κάθε 1.000 τσιγάρα "Μάλμπορο" που παράγει η καπνοβιομηχανία "Παπαστράτος" πληρώνει στη γνωστή πολυεθνική "Φίλιπ Μόρις" - πρωτογενή παραγωγό των τσιγάρων αυτών - 1,66 δολάρια ΗΠΑ, τα οποία αποτελούν δικαιώματα παραγωγής, περισσότερο γνωστά με τον αγγλικό όρο "Royalty" (ρόγιαλτι).

Αν τώρα λάβουμε υπόψη ότι η κατανάλωση των τσιγάρων "Μάλμπορο" έφτασε το 1995 τα 3,93 δισ. τσιγάρα ή τα 196,6 εκατομμύρια πακέτα, τότε προκύπτει ότι τα δικαιώματα παραγωγής που πλήρωσε το 1995 η "Παπαστράτος" στη "Φίλιπ Μόρις" έφτασαν στο καθόλου ευκαταφρόνητο ποσό ύψους 1,566 δισ. δραχμών ή στα 6,5 εκατομ. δολάρια ΗΠΑ.

Ενδιαφέρον έχει να παρακολουθήσουμε τον τρόπο με τον οποίο ο πολυεθνικός- πολυκλαδικός αυτός γίγαντας διαχειρίζεται τα συγκεκριμένα κονδύλια που εισπράττει από την "Παπαστράτος". Από τα 1,66 δολάρια, τα 1,05 τα παρακρατεί η θυγατρική εταιρία "Φίλιπ Μόρις Ελλάς", ενώ τα υπόλοιπα 0,5 αποστέλλονται στην Ολλανδία, όπου η πολυεθνική έχει εγκαταστήσει το στρατηγείο της για τις δραστηριότητές της στην Ευρώπη. Με τα χρήματα που παρακρατεί η θυγατρική στην Ελλάδα, η "Φίλιπ Μόρις" κατάφερε να εξαγοράσει τη γνωστή εταιρία "Φιέστα Καφέ", συνιδρυτής της οποίας ήταν ο γνωστός ολυμπιονίκης στην ελληνορωμαϊκή πάλη Π. Γαλακτόπουλος.Η "Φίλιπ Μόρις" έχει ιδρύσει στη χώρα μας την επίσης γνωστή εταιρία τροφίμων "Kraft" (Κραφτ). Ο κύκλος δραστηριοτήτων του πολυεθνικού αυτού μονοπωλίου στη χώρα μας περισσότερο κινείται στο χώρο των τροφίμων και σε άλλες δραστηριότητες, παρά στα τσιγάρα, χάρη στα οποία έχει γίνει γνωστή σε παγκόσμια κλίμακα.

Η περίπτωση της "Φίλιπ Μόρις", εν μέρει, ρίχνει φως στο πολυδιαφημισμένο κεφάλαιο... "ξένες επενδύσεις στην Ελλάδα", το οποίο έχει γίνει αντικείμενο παραπληροφόρησης και δημαγωγίας από την πλευρά των εκπροσώπων του κεφαλαίου. Οι απολογητές του καπιταλισμού στη χώρα μας, από τις αρχές της μεταπολεμικής περιόδου ακόμα, στήριζαν την οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας στη διαβόητη "συνεργασία" με το ξένο κεφάλαιο, στο οποίο προσέφεραν "γην και ύδωρ", προκειμένου να... μας προτιμήσει ως χώρα επενδύσεων. Ενώ όμως σε προπαγανδιστικό επίπεδο οι αναφορές στις δήθεν "ευεργετικές" επιπτώσεις από τις επενδύσεις ξένων κεφαλαίων στην Ελλάδα δίνουν και παίρνουν, πρακτικά πολύ λίγα πράγματα είναι γνωστά για τον τομέα αυτό. Οι επενδύσεις που πραγματοποιεί για παράδειγμα η "Φίλιπ Μόρις" στη χώρα μας, αλλά και ο τρόπος που αυτές γίνονται, σίγουρα δεν είναι γνωστά στο ευρύ κοινό. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις προβάλλεται το γεγονός ότι μια μεγάλη πολυεθνική πραγματοποιεί "επενδύσεις". Αυτό αποτελεί τίτλο τιμής για κάθε αστική κυβέρνηση και για τις ηγετικές ομάδες των εμποροβιομηχάνων, οι οποίοι έχουν αποδεχτεί το ρόλο του κολαούζου του διεθνούς κεφαλαίου. Αυτό που δε θα πουν ποτέ, αλλά αντίθετα θα το έχουν εφτασφράγιστο μυστικό, είναι ότι πολλές φορές οι ξένες επενδύσεις γίνονται με χρήματα του ελληνικού λαού.Η περίπτωση της "Φίλιπ Μόρις", που κάνει στη χώρα μας μπίζνες χωρίς να έχει εισρεύσει συνάλλαγμα από το εξωτερικό, είναι ιδιαίτερα χαρακτηριστική και - βεβαίως - κάθε άλλο παρά μοναδική. Το εκπληκτικό της υπόθεσης είναι ότι οι επενδύσεις αυτές εντάσσονται στο καθεστώς των αποικιακών νόμων "περί προστασίας των ξένων επενδύσεων", το οποίο προβλέπει αυξημένα φορολογικά και άλλα προνόμια.

Τα δικαιώματα παραγωγής που πληρώνει η εταιρία "Παπαστράτος" στη "Φίλιπ Μόρις", είναι από τις χαρακτηριστικές και αποκαλυπτικές περιπτώσεις για τον τρόπο με τον οποίο οι μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες εμπορεύονται την τεχνολογική τους υπεροχή και απομυζούν υπεραξία σε διεθνές επίπεδο, εις βάρος των λιγότερο αναπτυγμένων και αναπτυσσόμενων χωρών και ειδικότερα των εργαζόμενων των χωρών αυτών. Σήμερα στη χώρα μας εκατοντάδες, ίσως και χιλιάδες επιχειρήσεις - βιομηχανικές αλλά και εμπορικές - έχουν συνάψει συμφωνίες με τα πιο γνωστά πολυεθνικά μονοπώλια του κόσμου, οι οποίες τους επιτρέπουν τη χρήση έτοιμων ξένων μεθόδων παραγωγής. Πρόκειται για συμφωνίες παραχώρησης τεχνογνωσίας (Knowhow Agreements) ή συμφωνίες Licehse. Δικαιώματα πληρώνουν επίσης οι εταιρίες στην περίπτωση που χρησιμοποιούν το όνομα των ξένων πολυεθνικών ή ακόμα και στην περίπτωση διακίνησης των εμπορευμάτων τους στα όρια των αγορών της χώρας τους. Μια τέτοια χαρακτηριστική περίπτωση είναι αυτή της αλυσίδας σούπερ μάρκετ "Βερόπουλος", η οποία χρησιμοποιεί στον τίτλο το όνομα της γνωστής πολυεθνικής SPAR.

Αν και δεν είναι γνωστό το ποσό που πληρώνουν οι ελληνικές εταιρίες για τις διάφορες συμφωνίες που συνάπτουν με τα μεγάλα πολυεθνικά συγκροτήματα - τα οικονομικά υπουργεία ισχυρίζονται ότι δεν έχουν συγκεντρωτικά στοιχεία οικονομικής φύσης για τις συμφωνίες αυτές - σίγουρα αυτό θα μετριέται σε δεκάδες δισεκατομμύρια δραχμές.

Οι συμφωνίες αυτές ευθέως αναγάγουν στις ανισότιμες οικονομικές και πολιτικές σχέσεις που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ της μειοψηφίας των ιμπεριαλιστικών χωρών από τη μια πλευρά και της μεγάλης πλειοψηφίας των καθυστερημένων και αναπτυσσόμενων χώρων από την άλλη. Στις σύγχρονες συνθήκες η υποδούλωση ολόκληρων τμημάτων του πλανήτη δε γίνεται με ένοπλες επεμβάσεις, αν και αυτές χρησιμοποιούνται όπου κρίνεται ότι είναι... αναγκαίες. Σήμερα πλέον μπορεί το αποικιοκρατικό σύστημα να κατέρρευσε, οι σχέσεις εξάρτησης και ιμπεριαλιστικής εκμετάλλευσης, όμως, διατηρήθηκαν, πιο αφανείς, περισσότερο δυσδιάκριτες, αλλά πάντα ισχυρές. Ισως περισσότερο απ' ό,τι στο παρελθόν. Σήμερα, για παράδειγμα, αν μια αναπτυσσόμενη χώρα μπει στη "μαύρη λίστα" και αποκλειστεί από τη χρήση των νέων τεχνολογιών, οι οποίες παράγονται, αναπτύσσονται και ελέγχονται σχεδόν ασφυκτικά από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές χώρες, είναι καταδικασμένη σε οικονομική κατάρρευση.

Τα ζητήματα της εξάρτησης, που στις σημερινές συνθήκες ένταξης της χώρας μας στην ΕΕ προσλαμβάνουν διαστάσεις εκχώρησης κυριαρχικών δικαιωμάτων, καθώς και η υποτιθέμενη σύγκλιση βρίσκονται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος τα τελευταία χρόνια. Η άρχουσα τάξη και τα κυβερνητικά εκτελεστικά της όργανα, τα κόμματα και άλλες δυνάμεις, που ανεξάρτητα από επί μέρους διαφορές τάσσονται αναφανδόν υπέρ της λογικής του μονόδρομου, καθώς και οι λογής λογής απολογητές του καπιταλισμού, προσπαθούν να μας πείσουν ότι η περίφημη "σύγκλιση" με την Ευρώπη είναι υπόθεση των ονομαστικών δεικτών της Συνθήκης του Μάαστριχτ. Και μάλιστα, κόντρα σε κάθε λογική, ισχυρίζονται ότι η υλοποίησή της θα οδηγήσει στην ευημερία και την εξάλειψη των περιφερειακών ανισοτήτων. Πρόκειται ασφαλώς για μύθο, με τον οποίο προσπαθούν να καλύψουν το αποκρουστικό πρόσωπο της σύγχρονης καπιταλιστικής βαρβαρότητας. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ όχι μόνο δε θα οδηγήσει στον περιορισμό των περιφερειακών ανισοτήτων, αλλά αντίθετα θα τις επιτείνει. Η εφαρμογή της δημιουργεί και θα δημιουργήσει στο μέλλον μεγαλύτερο χάσμα μεταξύ των αδύνατων και ισχυρών χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, θα οξύνει σε μεγαλύτερο βαθμό τις ταξικές και κοινωνικές αντιθέσεις. Η τυχόν υλοποίησή της όχι μόνο δε θα οδηγήσει σε σύγκλιση μιας και ο καπιταλισμός δεν μπορεί να αρνηθεί τον εαυτό του, αλλά αντίθετα δημιουργεί τις προϋποθέσεις για την ανάπτυξη μιας νέου τύπου αποικιοκρατίας, όπου ο βάναυσος οικονομικός εξαναγκασμός έχει - και θα έχει- τον πρώτο λόγο.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ