Ενα ολοκληρωμένο πρόγραμμα για την προώθηση του μουσικού πολιτισμού και την άνοδο του μουσικού και αισθητικού επιπέδου του λαού μας είχε υιοθετήσει πριν από την Απελευθέρωση το ΚΚΕ, ύστερα από προτάσεις που έγιναν από τους εκπροσώπους της οργάνωσης των μουσικών. Ενα πρόγραμμα με προοπτική και προτάσεις που ακούγονται ακόμα σύγχρονες. Πολλές από αυτές δεν έχουν - φευ - ακόμα υλοποιηθεί ή η πραγματοποίησή τους βρίσκεται στα σπάργανα. Βασικοί στόχοι του προγράμματος είναι η ενεργητική συμμετοχή του λαού, μέσα από ερασιτεχνικά συγκροτήματα, ο εκσυγχρονισμός της μουσικής παιδείας και η λύση των προβλημάτων του μουσικού κόσμου όχι "από τα πάνω", αλλά σε συνεργασία με τα μουσικά σωματεία της χώρας. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον έχει η αναφορά στηδημιουργία όχι μόνο ενός, αλλά πολλών, μεγάρων μουσικής στις μεγάλες πόλεις, όχι για τους λίγους προνομιούχους, αλλά για τους πολλούς...

Αυτό το πρόγραμμα αντιγράφουμε από τις σημειώσεις και το αρχείο του αξέχαστου μουσουργού Αλέκου Ξένου,που "έφυγε" πριν από ένα χρόνο. Ο εξαίρετος δημιουργός υπήρξε από τους πρωτεργάτες της "σύλληψης" αυτού του μακρόπνοου προγράμματος:

"Κινητοποιήσαμε τη μουσική διανόηση όχι μόνο για τα άμεσα οικονομικά και πολιτικά ζητήματα, αλλά και για τη μελέτη και τη λύση στο παρόν και το μέλλον των γενικότερων προβλημάτων που απασχολούσαν το μουσικό κόσμο. Επαγγελματικών, δημιουργικών, πολιτιστικών, σε σχέση με το πνευματικό, αισθητικό επίπεδο και τις ανάγκες του λαού μας", γράφει ο Α. Ξένος.

"Ετσι πολύ σύντομα προτείναμε στο Κόμμα, να υιοθετήσει ένα πλατύ πολιτιστικό μουσικό πρόγραμμα που θα άρχιζε να εφαρμόζεται στις απελευθερωμένες από τον κατακτητή περιοχές και σταδιακά θα απλωνόταν στην Ελλάδα μετά την Απελευθέρωση. Παράλληλα, οι συνθέτες μας δημιουργούσαν πολλά τραγούδια και μουσικά έργα εμπνευσμένα από τον αγώνα και για τις ανάγκες της απελευθερωτικής μάχης.

Τα τραγούδια της Αντίστασης άρχισαν να απλώνονται σαν ένας ζωογόνος αέρας σ' όλη την Ελλάδα, ελεύθερη και κατεχόμενη και να τραγουδιούνται από χιλιάδες χορωδίες μέχρι την Απελευθέρωση. Ποτέ στην Ελλάδα το τραγούδι, σαν μέσο διάδοσης των πιο μύχιων λαϊκών ελπίδων για λευτεριά, ειρήνη, ανεξαρτησία, δικαιοσύνη και χαρά, δε γνώρισε αυτή την άνθηση, δεν τραγουδήθηκε από τόσους ανθρώπους... Στα χωριά, αλλά και στις πόλεις, χιλιάδες άνθρωποι τα τραγούδησαν στη διάρκεια της Απελευθέρωσης...

... Το πρόγραμμα που προτείναμε στο Κόμμα και εγκρίθηκε, για να περιληφθεί στο γενικότερο πολιτικό χάρτη της ανεξάρτητης πατρίδας μετά την Απελευθέρωση ήταν το παρακάτω:

1. Συλλογή της λαϊκής και έντεχνης Εθνικής Μουσικής. Διαφύλαξή της με τηδημιουργία αρχείου - βιβλιοθήκης και διάδοσή της στο εσωτερικό της χώρας, αλλά και στο εξωτερικό με εκδόσεις, μαγνητοφωνήσεις και γραμμοφωνήσεις(έκδοση δίσκων σήμερα). Την πλατιά διάδοσή της στο λαό με επιμελημένες και εμπνευσμένες εκτελέσεις από τα κρατικά και ημικρατικά συγκροτήματα.Τησυγγραφή ιστορίας της νεοελληνικής μουσικής. Την ανάπτυξη των πολιτιστικών ανταλλαγών με άλλες χώρες. Την ενίσχυση των δημιουργών με διαγωνισμούς, βραβεία, χορηγίες, καλλιτεχνικά ταξίδια για την ενημέρωσή τους και χορήγηση συντάξεων.

2. Την αναδιάρθρωση της μουσικής παιδείας και τον εκσυγχρονισμό της στα νηπιαγωγεία, δημοτικά σχολεία, γυμνάσια, πανεπιστήμια, με βάση την εθνική μουσική και τις καλύτερες παραδόσεις των μεγάλων μουσουργών.

Επίσης, την ενεργητική συμμετοχή των μαθητών και της σπουδάζουσας νεολαίας με την ίδρυση χορωδιών, μικρών ορχηστρών, φιλαρμονικών κ.ά.

Την Ιδρυση Ανώτερης Μουσικής Ακαδημίας, όπου όσοι νέοι έχουν μουσικό ταλέντο θα σπουδάζουν δωρεάν και θα στελεχώνουν τους μουσικούς οργανισμούς, θα ανανεώνουν το δυναμικό σε σολίστες τραγουδιού, οργάνων, συνθέτες, μουσικολόγους, καθηγητές ωδικής. Κι ακόμη το δυναμικό σε ενορχήστρωση, διεύθυνση ορχήστρας, χορογραφία, δραματική κ.ά.

Παράλληλα, την ενίσχυση των Ωδείων που υπάρχουν και τον εκσυγχρονισμό των μαθημάτων, με διδασκαλία από τους καλύτερους Ελληνες καθηγητές ή και ξένους. Υποτροφίες στους καλύτερους σπουδαστές στο εξωτερικό και δυνατότητα να βρουν δουλιά στους μουσικούς οργανισμούς, που ανάλογα με το δυναμικό των εκτελεστών θα δημιουργούνται όλο και περισσότεροι. Στη Θεσσαλονίκη και μετά στις μεγαλύτερες πόλεις όπως Πειραιά, Πάτρα, Κέρκυρα, Λάρισα, Βόλο, στην Κρήτη και αλλού.

3. Ενίσχυση στους Δήμους, εργατικά συνδικάτα και πολιτιστικά σωματεία για τη δημιουργία ενός ερασιτεχνικού μουσικού πολιτισμού.

Να υπάρξει υποδομή για την άνοδο του πνευματικού και αισθητικού επιπέδου του λαού, που θα συντελεστεί μέσα από τα πολιτιστικά μέγαρα και με την ενεργητική συμμετοχή του λαού σε χορωδίες, φιλαρμονικές, μουσικοχορευτικά λαϊκά συγκροτήματα, ορχήστρες δωματίου, μαντολινάτες κλπ. Εδώ θα πάρουν μέρος και οι συνθέτες μας με συναυλίες, διαλέξεις, συζητήσεις κ.ά.

Για την άνοδο του πολιτιστικού επίπεδου με την άμιλλα, να καθιερωθούν φεστιβάλ τοπικά και πανελλαδικά, με χορωδίες, φιλαρμονικές, φολκλορικά συγκροτήματα, λαϊκά τραγούδια κλπ.

4. Να ανεγερθούν μουσικά μέγαρα στις μεγαλύτερες πόλεις της χώρας και πρώτα πρώτα σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, που θα στεγαστούν την Κρατική Ορχήστρα την ΕΛΣ και τα διάφορα μουσικά συγκροτήματα.

5. Να δημιουργηθεί κεντρικό μουσικό όργανο από εξέχουσες μουσικές προσωπικότητες, που υπεύθυνα θα μελετάει, θα προγραμματίζει και θα προωθεί τα φλέγοντα μουσικά ζητήματα σε συνεργασία με τα μουσικά σωματεία της χώρας, που εκφράζουν υπεύθυνα τις απόψεις του μουσικού κόσμου.

Στις διάφορες επιτροπές που διαχειρίζονται μουσικά ζητήματα να παίρνουν μέρος προσωπικότητες της μουσικής και εκλεγμένοι αντιπρόσωποι των μουσικών σωματείων.

Ολα τα μουσικά σωματεία της Ελλάδας να εκλέξουν αντιπροσώπους για ένα Πανελλαδικό Μουσικό Συνέδριο,όπου θα συζητηθούν πλατιά όλα τα μουσικά ζητήματα σε ελεύθερο υπεύθυνο διάλογο και οι αποφάσεις θα τεθούν υπόψη της Εθνικής Αντιπροσωπείας για τη λύση των προβλημάτων που απασχολούν τον μουσικό κόσμο.

Εμβλημα του συνεδρίου πρέπει να είναι η ενότητα σε μια Ομοσπονδία Μουσικών Σωματείων Ελλάδας".

Αλλά και στη διάρκεια της Κατοχής οι μουσικοί κατόρθωσαν με τους αγώνες τους να έχουν κάποια επιτεύγματα. Σημειώνει ο Αλέκος Ξένος:

"Με τους αγώνες μας κατορθώσαμε την περίοδο των δύσκολων χρόνων της κατοχής:

- Να κρατικοποιήσουμε την Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών.

- Να δημιουργηθεί Οργανισμός Λυρικού Θεάτρου, ανεξάρτητος από το Εθνικό Θέατρο, που μαζί του μέχρι τότε στεγαζόταν (έχοντας ιδιαίτερο προϋπολογισμό και αίθουσα).

- Να γίνει μόνιμη η Ορχήστρα Ραδιοφωνίας και να δημιουργηθεί μόνιμη ορχήστρα ελαφράς μουσικής στο ΕΙΡ. Επίσης μόνιμο συγκρότημα Μουσικής Σαλονιού και Μουσικής Δωματίου.

Η κρατικοποίηση της συμφωνικής ορχήστρας έγινε γιατί αντιμετώπιζαν συνεχώς στάσεις εργασίας των μουσικών που απαιτούσαν, για να παίξουν, όλο και περισσότερα τρόφιμα".