Το γεγονός αυτό δε μας προκαλεί έκπληξη. Δεν οφείλεται μόνο στο γεγονός ότι οι ανατροπές της περιόδου '89 - '91 είναι νωπές και στο ότι ο παγκόσμιος συσχετισμός δυνάμεων έχει αλλάξει σε βάρος του εργατικού κινήματος. Οφείλεται κυρίως στη μεθοδολογία και στον τρόπο προσέγγισης του ζητήματος. Τις περισσότερες φορές η όποια προσέγγιση δεν εστιάζει στους γενικούς ιστορικούς παράγοντες,που αποτελούν το αντικειμενικό ιστορικό έδαφος, της δυνατότητας πραγματοποίησης της σοσιαλιστικής επανάστασης. Περιορίζεται στους συγκεκριμένους πολιτικούς παράγοντες,που αποτελούν τη συγκεκριμένη και τελική φάση πραγματοποίησης του σοσιαλιστικού περάσματος. Αγνοείται δηλαδή ότι χωρίς αυτή την πρώτη ομάδα παραγόντων, δεν είναι δυνατόν να υπάρξει η δεύτερη.

Για μας, που επιμένουμε να εξετάζουμε τις εξελίξεις πρώτα και κύρια απ' τη σκοπιά των γενικών ιστορικών παραγόντων, η εποχή μας είναι εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, γιατί βρισκόμαστε στην εποχή του ιμπεριαλισμού, δηλαδή του καπιταλισμού που σαπίζει,σύμφωνα με τον Λένιν. Οι άχρωμοι και ουδέτεροι χαρακτηρισμοί της σημερινής εποχής, σαν εποχής των νέων τεχνολογιών, της αυτοματοποίησης και της πληροφορικής επιχειρούν, να συγκαλύψουν την ουσία της.

***

Οι σύγχρονες τάσεις επιβεβαιώνουν με έμφαση την εκμεταλλευτική και βάρβαρη φύση του καπιταλιστικού συστήματος. Βαθαίνει και οξύνεται η βασική οικονομική αντίθεση του καπιταλισμού, δηλαδή η αντίθεση ανάμεσα στον κοινωνικό χαρακτήρα της παραγωγής και την ατομική καπιταλιστική ιδιοποίηση των αποτελεσμάτων της.

Εντείνεται η αντίθεση ανάμεσα στον ιμπεριαλισμό και τους λαούς των εξαρτημένων, καταπιεσμένων χωρών, κάτω απ' την όξυνση των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών και το δυνάμωμα της ιμπεριαλιστικής επιδίωξης για κυριαρχία και ληστρική εκμετάλλευση των λαών.

Επεκτείνονται οι εστίες τοπικών πολέμων και αυξάνονται γενικότερα οι κίνδυνοι νέων πολέμων και εθνικιστικών αντιπαραθέσεων.

Οι νέες τεχνολογίες στα χέρια των μονοπωλίων,όχι μόνο δεν αυξάνουν τις δυνατότητες πρόσβασης στη γνώση, αλλά χρησιμοποιούνται για μεγαλύτερο έλεγχο και χειραγώγηση. Δίπλα στην υψηλή τεχνολογία συνυπάρχουν τα φαινόμενα του απόλυτου και λειτουργικού αναλφαβητισμού, της χαμηλής μόρφωσης.

Ταυτόχρονα, το πέρασμα σ' ένα ανώτερο στάδιο εμπορευματοποίησης της παραγωγής και της διάδοσης της γνώσης και η απόπειρα πλήρους ελέγχου της απ' τα μεγάλα ιδιωτικά μονοπώλια, κρύβει εκρηκτικές αντιθέσεις στο εσωτερικό της. Η γνώση περικλείει μια "εκ φύσεως" μεγάλη αντίσταση στην ατομική ιδιοποίηση και εμπορευματοποίηση. Και αυτό γιατί η γνώση δεν εξαντλείται με την ατομική κατανάλωσή της, και γι' αυτό είναι πρόσφορη στη μετάδοσή της σε κοινωνικό επίπεδο κι όχι στη μεταβίβαση και στην κατοχή της σε αποκλειστική ατομική βάση.

Το σύνολο λοιπόν των κοινωνικών αντιθέσεων οξύνονται αντικειμενικά και απ' την άλλη ο ιμπεριαλισμός καταστρέφει με αυξανόμενη ένταση την κύρια παραγωγική δύναμη, τον άνθρωπο. Η καταστρεπτική αυτή τάση εντείνεται μετά τις ανατροπές της περιόδου 89-91.

***

Ο σημαντικός βαθμός στρατιωτικοποίησης της οικονομίας και η τεράστια κίνηση κεφαλαίων για μη παραγωγικούς σκοπούς είναι δυο ακόμα αδιάψευστες αποδείξεις του γεγονότος, ότι ο σύγχρονος μονοπωλιακός καπιταλισμός είναι ένα σύστημα που σαπίζει.

Αν λοιπόν έχουμε δίκιο ότι βρισκόμαστε ιστορικά στην παραμονή της σοσιαλιστικής επανάστασης, γιατί αυτό δε γίνεται αντιληπτό; Μα ακριβώς γιατί ενώ βρισκόμαστε σ' αυτή την περίοδο, αν δούμε το θέμα απ' τη σκοπιά των συγκεκριμένων πολιτικών παραγόντων, δεν είναι δύσκολο να διαπιστώσουμε ότι ο συσχετισμός δύναμης έχει μεταβληθεί υπέρ των αντεπαναστατικών δυνάμεων και σε βάρος των πολιτικών εκπροσώπων των συμφερόντων της εργατικής τάξης.

Ομως αυτό το γεγονός μπορεί ν' ανατραπεί και θα ανατραπεί με την ένταση της ταξικής πάλης και τη συνειδητή δράση των κομμουνιστών, στο γόνιμο έδαφος της όξυνσης των κοινωνικών αντιθέσεων.

***

Ωστόσο δεν είναι πολιτικά δικαιολογημένος κανενός είδους "αναχωρητισμός" απ' το στρατηγικό στόχο της σοσιαλιστικής επανάστασης. Ιδιαίτερα τα τελευταία χρόνια που, κάτω απ' το βάρος των δυσκολιών, πληθαίνουν τέτοια φαινόμενα στις γραμμές του ταξικού εργατικού κινήματος, έχουμε όλοι πολλά να διδαχτούμε απ' την αταλάντευτη θέση του ηγέτη της μεγάλης Οχτωβριανής Επανάστασης, σχετικά με το πρόβλημα αυτό. Αξίζει να θυμηθούμε εδώ τη σφοδρή αντιπαράθεση του Λένιν το Γενάρη του 23, με την οπορτουνιστική θέση του μενσεβίκου Ν. Σουχάνοφ, που αμφισβητούσε την αναγκαιότητα της Οχτωβριανής Επανάστασης, σε σχέση με την ιστορική ωριμότητα των υλικών προϋποθέσεων για το πέρασμα στο σοσιαλισμό στη Ρωσία (βλέπε το άρθρο του "Για την Επανάστασή μας" τ. 45, σελ. 378 - 382).

Εξάλλου, παρά τις μεγάλες δυσκολίες, δεν πρέπει να παραβλέπουμε και ορισμένες δυνατότητες που ήδη φαίνονται σήμερα και οι οποίες φυσικά δεν προβάλλονται στα πρωτοσέλιδα των αστικών εφημερίδων. Ετσι, υποβαθμίζονται οι εργατικές κινητοποιήσεις στη Γαλλία τον περασμένο Δεκέμβρη (που ήταν οι τρίτες σε μέγεθος στον 20ό αιώνα στη χώρα αυτή), η άνοδος του ΚΚ στις πρόσφατες εκλογές στην Ιαπωνία, η πρώτη μικρή νίκη μετά από πολλά χρόνια της μαζικής απεργίας των Γερμανών μεταλλεργατών...

Οταν λοιπόν επιμένουμε ότι η εποχή μας είναι εποχή περάσματος στο σοσιαλισμό, δεν υποτιμάμε τις δυσκολίες, ούτε πετάμε στα σύννεφα. Απλά αναλύουμε σωστά τους γενικούς ιστορικούς αντικειμενικούς παράγοντες της περιόδου που ζούμε.

Μάκης ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ

μέλος του ΔΣ του ΚΜΕ