Η συντριπτική πλειοψηφία των μελών και στελεχών του Κόμματος εξέφρασαν τη συμφωνία τους με τις βασικότερες θέσεις της ανακοίνωσης της ΚΕ στις 23/9/96. Ανάλογη γνώμη εξέφρασαν φίλοι και οπαδοί μας, που πήραν μέρος σε συσκέψεις οργανωμένες από τις ΚΟ.

Το ΚΚΕ πραγματοποίησε - μέσα στην πιο σύντομη προεκλογική περίοδο που γνώρισε ποτέ ο τόπος μας στη μεταπολίτευση - ένα πλατύ άνοιγμα στο λαό, με τη βοήθεια και των φίλων, οπαδών. Οι θέσεις του σε βασικά ζητήματα, που επεξεργάστηκε το 15ο Συνέδριο, έγιναν ευρύτερα γνωστές. Αποτελεί σημαντική επένδυση, στο βαθμό που το πολιτικό άνοιγμα συνεχιστεί και συνδυαστεί με την ανάπτυξη πρωτοβουλιών για την ανάπτυξη των αγώνων, την ένταση του ιδεολογικού αγώνα.

Γενική εκτίμηση είναι ότι το εκλογικό αποτέλεσμα είναι θετικό για το Κόμμα μας στις δοσμένες συνθήκες. Αντανακλά τη σταθερή ανοδική πορεία του. Ενα μεγάλο μέρος του λαού αναγνωρίζει ότι οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ σε κεντρικά πολιτικά ζητήματα έχουν επιβεβαιωθεί. Η πολιτική του ΚΚΕ, που προβάλλει την ανάγκη για βαθιές αλλαγές και ανατροπές - σε ριζική εναντίωση με το κυρίαρχο ρεύμα του δικομματισμού και της συναίνεσης - βρίσκει απήχηση στη λαϊκή βάση των άλλων κομμάτων. Επομένως και με τα σημερινά δεδομένα υπάρχουν περισσότερες δυνατότητες από πριν να επιδράσουμε στις λαϊκές μάζες. Βεβαίως δε φτάνει να υπάρχουν δυνατότητες. Χρειάζεται οι κομματικές δυνάμεις να είναι συνεχώς μέσα στο λαό και στα προβλήματά του, να παρεμβαίνουν, να οργανώνουν εντατική πολιτική δουλιά, να πρωτοστατούν στη συσπείρωση δυνάμεων. Εξαρτάται και από το αν αντιμετωπίζονται με συγκεκριμένα επιχειρήματα και αποδείξεις λαθεμένες απόψεις, που υποτιμούν τη δυνατότητα να επιδρούμε και να αλλάζουμε συνειδήσεις.

Στο εκλογικό αποτέλεσμα αποτυπώθηκε ένα σαφές κλίμα δυσαρέσκειας και αγανάκτησης του λαού απέναντι στο ΠΑΣΟΚ και τη ΝΔ. Εκδηλώθηκε με την καταψήφισή τους (πάνω από 550.000 ψήφους έχασαν και τα δύο κόμματα σε απόλυτους αριθμούς). Οι απώλειές του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ ήταν μεγαλύτερες στα αστικά κέντρα και λιγότερες στις αγροτικές περιοχές.

Το εκλογικό αποτέλεσμα δείχνει την τάση της ριζοσπαστικοποίησης, η οποία συνυπάρχει με τις δυσκολίες να εκφραστεί πλατιά και να κατευθυνθεί μαζικά στην κοίτη του αντιιμπεριαλιστικού αντιμονοπωλιακού αγώνα. Χρειάζεται να συσσωρευτεί περισσότερη πείρα, αλλά και από την πλευρά μας απαιτείται πιο ολοκληρωμένη παρέμβαση, ώστε να κατανοείται ότι η σύγκρουση με τα μονοπώλια και τον ιμπεριαλισμό είναι αναπόφευκτη και αναγκαία. Διατηρούν ισχύ οι αντιλήψεις ότι είναι δυνατό με μια καλύτερη διαχείριση να υπάρξουν θετικές αλλαγές και εξελίξεις. Ο δυσμενής διεθνής συσχετισμός επηρεάζει έντονα τη συνείδηση και την αγωνιστική στάση λαϊκών μαζών, αναπαράγει την αντίληψη ότι δεν υπάρχει διέξοδος, προοπτική, όραμα.

Η εκλογική μάχη ανέδειξε τη δύναμη και την αποτελεσματικότητα των πιο σύγχρονων μηχανισμών ρουσφετολογίας μέσω της Νομαρχιακής και Πρωτοβάθμιας Αυτοδιοίκησης.

Ετσι οι δυνάμεις του κλασικού δικομματισμού, παρά τη μείωσή τους διατηρούν ένα σχετικά υψηλό ποσοστό μέσα στο λαό.

Η συζήτηση που προηγήθηκε στις ΚΟΒ και στα όργανα δείχνει ότι η επιδίωξη του Κόμματος να προσεγγίσει όσο γίνεται πιο κοντά τις ψήφους των ευρωεκλογών ήταν ρεαλιστική. Δεν εξαντλήθηκαν - και με τα σημερινά δεδομένα - τα όρια για ένα σχετικά καλύτερο αποτέλεσμα.

Ο στόχος σε ποσοστό πιάστηκε σε ορισμένες νομαρχιακές, όπως στην Ξάνθη και την Κέρκυρα (μικρή υπέρβαση του ποσοστού) και προσεγγίστηκε σε ορισμένες μεγάλες εκλογικές περιφέρειες όπως στη Β Αθήνας, στην Αχαϊα, στην Α Αθήνας, στην Α Πειραιά, στη Β Πειραιά κ. α. Σε σύνολο 444 δήμων στους 203 πήραμε ψήφους πάνω από τις ευρωεκλογές και σε 159 και σε ποσοστό.

Μεγαλύτερη άνοδο έχουμε σε εκείνες τις περιοχές με σχετικά πιο ισχυρές οργανώσεις, στις οποίες έγιναν αγώνες που συνδυάστηκαν καλύτερα με την πολιτική δουλιά του Κόμματος και την ένταση του ιδεολογικού μετώπου. Ο συνδυασμός αυτών των παραγόντων είναι που οδηγεί στην άνοδο του ποσοστού μας πάνω από το γενικό μέσο όρο.

Επαιξαν ρόλο οι γνωστές μονιμότερες αδυναμίες και ελλείψεις μας, που αναδείχτηκαν στα Ντοκουμέντα του 15ου Συνεδρίου.

Ανεξάρτητα από τις μακροχρόνιες αδυναμίες, θα μπορούσε να έχουμε σχετικά καλύτερο αποτέλεσμα, αν καταφέρναμε στη διάρκεια της προεκλογικής μάχης να μπει το σύνολο του κομματικού δυναμικού με συγκεκριμένο ατομικό σχέδιο δουλιάς, αν η διάταξη των δυνάμεων ήταν πιο εύστοχη και συγκεκριμένη κατά πόλη, περιοχή, ώστε να ρίξουμε βάρος στο κέρδισμα ψήφου ανάλογα με τις ανάγκες του κάθε χώρου.

Οι κομματικές οργανώσεις και πριν απ' όλα τ κομματικό δυναμικό μπήκαν έγκαιρα στη μάχη με μεγαλύτερο ενθουσιασμό, μαχητικότητα, αυτοπεποίθηση, με σχετικά καλύτερο εξοπλισμό από τις προηγούμενες εκλογικές μάχες. Ολο το Κόμμα έδειξε ένα πνεύμα ετοιμότητας, σε μια δύσκολη περίοδο λόγω της καλοκαιρινής χαλαρότητας. Στην ετοιμότητα και στην καλύτερη οργάνωση της μάχης βοήθησε το 15ο Συνέδριο, η συσπείρωση γύρω από τις αποφάσεις του, οι συνδιασκέψεις των ΚΟ και η ανάδειξη νέων οργάνων, η πολιτική εξόρμηση που πραγματοποιήθηκε αμέσως μετά το Συνέδριο.

Οι οργανώσεις δούλεψαν καλύτερα από το '93, '94. Με όλες τις μορφές ήρθαμε σε επαφή με εκατοντάδες χιλιάδες εργαζομένων. Εγινε καλύτερη επαφή με εργατικούς χώρους, καλύφθηκε ένας μεγάλο μέρος τους με περιοδείες και διανομή υλικού.

Στο πλευρό του Κόμματος έδωσαν μάχη και βοήθησαν αποφασιστικά χιλιάδες οπαδοί και ψηφοφόροι μας. Παρ' όλα αυτά δεν εξαντλήθηκαν τα περιθώρια μεγαλύτερος αριθμός να στρατευτεί οργανωμένα στην εκλογική μάχη.

• Αν και η Εκλογική Διακήρυξη, τα κεντρικά προπαγανδιστικά υλικά, αντιμετώπιζαν το ζήτημα της σύνδεσης της εκλογικής μάχης με τους γενικότερους πολιτικούς στόχους του Κόμματος, αρκετές ομιλίες και παρεμβάσεις έριχναν το κύριο βάρος στην περιγραφή των προβλημάτων, στην κριτική στο ΠΑΣΟΚ και στη ΝΔ και λιγότερο αναλυόταν ΓΙΑΤΙ ΨΗΦΟΣ ΣΤΟ ΚΚΕ.
• Ελλείψεις και αδυναμίες εμφανίστηκαν στην απάντηση της προπαγάνδας "ψηφίστε μικρότερα κόμματα".

Οι περισσότεροι υποψήφιοι ανταποκρίθηκαν. Ωστόσο, δεν ήταν όλοι προετοιμασμένοι να ανταποκριθούν στην εκλογική μάχη με κατάλληλο εξοπλισμό. Στις ομιλίες τους βάρυνε περισσότερο η πείρα τους από τον ιδιαίτερο τομέα δουλιάς τους σε βάρος της σύνδεσης του ειδικού με το γενικότερο πολιτικό.

Η δράση της ΚΝΕ

Η ΚΝΕ έδρασε οργανωμένα, με δικό της πρόγραμμα δουλιάς και σχέδιο, με πνεύμα πρωτοβουλίας. Ταυτόχρονα έδωσε και σημαντική πρακτική βοήθεια. Η εκτίμηση αυτή προκύπτει από το σύνολο των ΚΟ, πράγμα που σημαίνει ότι η ΚΝΕ έχει ωριμάσει. Η δράση της ΚΝΕ βοήθησε να φτάσει η πολιτική και η θέση του Κόμματος σε ένα σχετικά σημαντικό τμήμα της νεολαίας, να βελτιωθούν οι σχέσεις του Κόμματος μαζί της.

Η συζήτηση που προηγήθηκε σε όλο το Κόμμα έδειξε ότι τα μέλη και τα στελέχη εκτιμούν θετικά τη δράση της ΚΕ στην εκλογική περίοδο, στις κεντρικές πολιτικές της παρεμβάσεις και πρωτοβουλίες.Εκτιμήθηκε ότι ήταν σωστό και βοήθησε στη δυναμική της παρέμβασης του Κόμματος το σύνθημα ΜΕ ΤΟ ΚΚΕ - ΑΝΤΕΠΙΘΕΣΗ ΛΑΕ. Η Εκλογική Διακήρυξη προσανατόλιζε σωστά τις κομματικές δυνάμεις, τα εκλογικά υλικά ήταν καλύτερα σε περιεχόμενο και εμφάνιση, ο "Ριζοσπάστης" ανταποκρίθηκε στις αυξημένες ευθύνες του. Ολα τα μέσα κομματικής προπαγάνδας και ενημέρωσης κινήθηκαν σε σωστή κατεύθυνση. Εγιναν σωστές παρατηρήσεις ότι έπρεπε να γίνει περισσότερη αξιοποίηση των τηλεοπτικών μηνυμάτων.

Η ΚΕ συμφωνεί με παρατηρήσεις που έγιναν από στελέχη και μέλη ότι πρέπει να είναι συνεχές μέλημά της η όλο και πιο βελτιωμένη παρουσία του Κόμματος στα ΜΜΕ.

Η ΚΕ πρέπει με μεγαλύτερη επιμονή να σκύψει στο πρόβλημα ένας αριθμός μελών του Κόμματος να έχει την απόλυτη και λαθεμένη αντίληψη ότι το Κόμμα μπορεί να αποσπάσει ψήφους και να δυναμώσει γρήγορα, μόνο ή κύρια, με την αξιοποίηση των ΜΜΕ, τις τηλεοπτικές εμφανίσεις. Αυτές οι αντιλήψεις καταλήγουν στο να αναιρούν το χαρακτήρα του Κόμματος, τη συλλογικότητά του, το ρόλο των ΚΟΒ. Αναμφισβήτητα πρέπει να αξιοποιούνται όλα τα μέσα προπαγάνδας και επικοινωνίας, χωρίς όμως να υποτιμάται το αναντικατάστατο όπλο του Κόμματος, που είναι η καθημερινή άμεση επικοινωνία του με το λαό, η συστηματική πολιτική και ιδεολογική δραστηριότητά του, ο ρόλος και η ευθύνη του στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης, το μέτωπο με το ρεφορμισμό, οπορτουνισμό.

Είναι ανάγκη η ΚΕ να βοηθήσει στην κατανόηση του προβλήματος αυτού. Απαιτούνται και κατάλληλα πρακτικά μέτρα, π. χ. οι ΚΟ να αξιοποιούν προγραμματισμένα περισσότερα στελέχη τους στην ανοιχτή πολιτική δραστηριότητα, σε περιοδείες και παρεμβάσεις, ώστε να αυξηθεί ο αριθμός των έμπειρων και ικανών στελεχών, πράγμα που είναι μέσα στις δυνατότητές μας. Ο "Ριζοσπάστης" να βοηθήσει στην κομμουνιστική διαπαιδαγώγηση, προβάλλοντας μέσα από τα άρθρα και τα ρεπορτάζ πιο έντονα τη συλλογική δράση του Κόμματος, τη δράση των ΚΟ. Η όποια συμβολή των προσώπων δεν πρέπει να επισκιάζει το κύριο και το βασικό, που είναι η αξία και η αποτελεσματικότητα της συλλογικής δουλιάς.