"Η θα δικαιωθούμε ή θα τα χάσουμε όλα. Πίσω δεν κάνουμε". Λόγια οργής, ζυμωμένα με ένα αφάνταστο κουράγιο και αποφασιστικότητα. Οι εργάτες του Κ. Δραγούνη είναι απλήρωτοι 8 μήνες,αντιμέτωποι με απολύσεις, με ασύλληπτες αυθαιρεσίες του εργοδότη, με τη σκληρή αδιαφορία, αν όχι συνενοχή, της πολιτείας. Από τον Αύγουστο, βρίσκονται σε επίσχεση εργασίας. Οι μέρες των γιορτών έρχονται να αναδείξουν περισσότερο τις φοβερές ελλείψεις, ακόμα και σε πολύ βασικές ανάγκες, όπως το τραπέζι των Χριστουγέννων. Ερχονται να "βαρύνουν" τις καρδιές, να γεμίσουν με θλίψη τα πρόσωπα. Και, φυσικά, οι εργάτες του Δραγούνη δεν είναι οι μόνοι εργάτες που καλούνται να κάνουν Χριστούγεννα και να υποδεχτούν τον νέο χρόνο απλήρωτοι και, βεβαίως, χωρίς "δώρο".

Εδώ και δυο χρόνια περίπου, βρίσκονται σε ένα διαρκή και πολύμορφο αγώνα. Ο Κ. Δραγούνης επιχείρησε στην αρχή να πάρει πίσω κατακτήσεις που είχαν, αλλά προσέκρουσε στην ακλόνητη θέλησή τους. Προσπάθησε, έχοντας και την υπογραφή του νομάρχη Ανατ. Αττικής, να προχωρήσει σε ομαδικές απολύσεις 75 εργαζομένων, αλλά και πάλι δεν τα κατάφερε. Το επόμενο σχέδιό του είναι να τους οδηγήσει σε αδιέξοδο και να τους υποχρεώσει να φύγουν μόνοι τους, αφήνοντάς τους απλήρωτους από το Μάη! Τον Αύγουστο, τρομοκρατικά, απολύει 24 εργαζόμενους, επειδή "τόλμησαν" να ζητήσουν τα δεδουλευμένα τους. Στο "έργο" του αυτό, βρίσκει συνεργούς ισχυρές αστυνομικές δυνάμεις, που έφτασαν στο σημείο να παίζουν και το ρόλο του προσωπάρχη! Σωρεία δικαστικών αποφάσεων δικαιώνουν τους εργαζόμενους, αλλά ο Κ. Δραγούνης, σε μια προκλητική επίδειξη ασυδοσίας, δεν τις εφαρμόζει! Η κυβέρνηση, τα υπουργεία Εργασίας και Δικαιοσύνης αρκούνται απλώς στο να "σηκώνουν ψηλά τα χέρια". Και το ερώτημα των εργαζομένων προς τους "αρμοδίους", αμείλικτο: "Ποιος, επιτέλους, θα εφαρμόσει το νόμο;".

Οι γιορτινές μέρες στρέφουν την κουβέντα σε εκείνη την αθέατη, από μια πρώτη ματιά, πλευρά. Τα συναισθήματα καθενός απ' τους εργάτες, τις δυσκολίες να τα φέρουν βόλτα, τα παιδιά τους, που έμαθαν με έναν άγριο και σκληρό τρόπο, να στερούνται...

Δέκα χρόνια κλείνει στην επιχείρηση ο Γιάννης Μπούζης.Εκεί δουλεύει και ο γιος του, που είναι από τους 24 που απολύθηκαν, αλλά που το δικαστήριο διέταξε την επαναπρόσληψή τους, χωρίς, όμως, να εφαρμόζεται από τον εργοδότη. "Η αιτία - λέει - των διώξεών μας είναι το ότι ζητήσαμε τα λεφτά μας! Μόλις τελειώσαμε τη βάρδια, το βράδυ της 3ης Αυγούστου, υπήρχε μια πληροφορία ότι θα πάρουμε κάτι. Μείναμε στο εργοστάσιο και απαιτήσαμε τα δεδουλευμένα μας. Ημουν και εγώ εκεί, αλλά δεν απολύθηκα, φαίνεται κατά λάθος, γιατί μου είπαν μετά: "Κακώς και δε σε απολύσαμε και σένα"! Τα προβλήματα δε σταματούν εδώ. Η γυναίκα μου είναι γαζώτρια. Ομως, αυτή την περίοδο, έχει προβλήματα με τη μέση και είναι σε αναρρωτική άδεια. Τα βγάζουμε πέρα με δανεικά από συγγενείς και φίλους, ελπίζοντας ότι κάποια στιγμή θα τα επιστρέψουμε".

Οσο για το πώς θα περάσει τα Χριστούγεννα, όπως θα πει: "Τι γιορτές να καταλάβεις, όταν δεν έχεις λεφτά ούτε για τα πιο βασικά; Σε κάποιο συγγενή θα βρούμε να πάμε". Για ένα είναι σίγουρος: "Συνεχίζουμε τον αγώνα και με επίσχεση και με νομικά μέσα. Δεν κάνω πίσω με τίποτα. Μέσα σε αυτό το εργοστάσιο, έχουμε δώσει το αίμα μας".

Δίπλα του, ο Νίκος Σουμελίδης δουλεύει απ' το '88 στην επιχείρηση. "Ευτυχώς - λέει - που έχω δικό μου σπίτι, γιατί αν έπρεπε να πληρώνουμε και νοίκι... Να είναι καλά η μάνα μου. Πώς να τα βγάλω πέρα; Εχω δυο παιδιά, 15 και 17 χρόνων. Δανείζομαι απ' όλο τον κόσμο. Βασικά με συντηρεί η αδελφή μου, αλλά μέχρι πόσο; Εργάτης είναι και ο άντρας της. Η γυναίκα μου κάνει, άμα βρει, κάνα μεροκάματο σε σπίτια. Αναγκάστηκα να κόψω τα παιδιά από τα αγγλικά, τα φροντιστήρια. Είμαι εξοργισμένος με τη στάση του Δραγούνη. Δεν μπορώ να βρω μια λέξη, που να περιγράφει ακριβώς τι σόι πράγμα είναι. Πιστεύω ότι τα κάνει όλα, για να σπάσει πρώτα απ' όλα τη συνδικαλιστική δράση και την αγωνιστικότητά μας. Θέλει να μας λιώσει, να μας κάνει να δουλεύουμε σαν σκλάβοι και να παρακαλάμε για ένα ψωρομεροκάματο. Δε θα τα καταφέρει. Θα συνεχίσουμε την προσπάθεια, θα επιμείνουμε και θα δικαιωθούμε".

Πιο δίπλα είναι ο Νίκος Αδάμ, που θα μας πει: "Εχω ένα κορίτσι 10 χρόνων, της οποίας έχουν περικοπεί σχεδόν όλα όσα μπορεί κάποιος γονιός, πέρα απ' το σχολείο, να προσφέρει στο παιδί του. Η γυναίκα μου δε δουλεύει. Περιστασιακά μόνο, και αν βρει, σαν οικιακή βοηθός. Λόγοι υγείας - υποφέρω απ' τη μέση μου - έχουν επιτείνει περισσότερο το πρόβλημα. Καταλαβαίνετε πόσο δύσκολη είναι η κατάσταση. Εχω δικό μου σπίτι, αλλά κινδυνεύει και αυτό από κατάσχεση, λόγω χρεών".

Ο Νίκος είναι κατηγορηματικός για τους στόχους του εργοδότη. Οπως θα πει, "στόχος του είναι η καταρράκωση του ηθικού μας, να μας κάνει να γίνουμε δουλοπάροικοι. Αυτό είναι κάτι, που δε θα το καταφέρει, διότι οι εργαζόμενοι στο χώρο έχουν θέληση, δύναμη και προσωπικότητα. Θα προστατεύσουμε το δικαίωμά μας στη δουλιά, στη σωστή αμοιβή, με κάθε τρόπο".

Και είναι απόλυτα σίγουρος για τη νίκη τους, αν και, όπως θα πει, "ξέρουμε ότι έχουμε απέναντί μας, εκτός από τον Δραγούνη, όλο το εκδοτικό κατεστημένο, το οποίο δεν αφήνει τη φωνή μας να βγει στα ΜΜΕ, να γίνει ευρέως γνωστό το πρόβλημα με τον συγκεκριμένο εργοδότη. Οπως επίσης να μη γίνει γνωστή και η αδιαφορία των υπουργείων Εργασίας και Δικαιοσύνης, αλλά και της ΓΣΕΕ και του ΕΚΑ, που, φαίνεται, έχουν να ασχοληθούν με "σημαντικότερα" προβλήματα από εμάς". Ο Γιάννης παρεμβαίνει για να πει: "Μοναδική εξαίρεση, στη στάση των ΜΜΕ, ο "Ριζοσπάστης". Ηταν πάντα δίπλα μας". Το ίδιο επαναλαμβάνουν και οι υπόλοιποι παρόντες.

Οι μέρες των γιορτών θα περάσουν πολύ δύσκολα για τους εργάτες του Δραγούνη. Ομως, η μεγαλύτερη δυσκολία αφορά τα παιδιά. Η ερώτησή μας για το πώς αντιδρούν τα παιδιά στη συγκεκριμένη κατάσταση, ιδιαίτερα τώρα, σκυθρωπιάζει τα βλέμματα.

Ο Νίκος Αδάμ αναλαμβάνει να απαντήσει εκ μέρους όλων. Οπως θα πει, "τα παιδιά, δυστυχώς, καταλαβαίνουν και προσγειώνονται άσχημα σε μια σκληρή πραγματικότητα". Με τα μάτια του να λάμπουν από υπερηφάνεια, μας φέρνει ένα παράδειγμα από τις αντιδράσεις της κόρης του. "Πριν λίγες μέρες - θα πει - η κόρη μου έγραψε μια έκθεση που της έβαλε η δασκάλα, με θέμα τους "μοντέρνους καιρούς". Αφορούσε την περίπτωση ενός εργάτη εργοστασίου. Δεν της έχω υποδείξει τίποτα, ούτε εγώ ούτε κανένας άλλος. Δεν της έχω μιλήσει ειδικά. Σου αναφέρω μόνο τον επίλογο της έκθεσης: "Τον απέλυσαν, γιατί ήθελε να σκέφτεται".

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ