Το ΙΝΕ κλείνει ήδη τέσσερα χρόνια ζωής, αφού το Δεκέμβρη του 1990 ιδρύθηκε ως εταιρία μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα, με εταίρους τον τότε πρόεδρο και γενικό γραμματέα της Συνομοσπονδίας. Διοικείται από οκταμελές διοικητικό συμβούλιο, του οποίου τη σύνθεση καθορίζει η ΓΣΕΕ, έχοντας παράλληλα έξι επιστήμονες ως σταθερό προσωπικό, ενώ διατηρεί και άλλους συνεργάτες πανεπιστημιακούς ή ερευνητές. Σε περιφερειακό επίπεδο διαθέτει 13 επιτροπές σε αντίστοιχα μέρη της Ελλάδας, ενώ η δομή του σε κλαδικό επίπεδο περιλαμβάνει 22 κλαδικές επιτροπές. Σε γενικές γραμμές τα πεδία των δραστηριοτήτων του ΙΝΕ είναι οι μελέτες και οι έρευνες, η συνδικαλιστική επιμόρφωση, η επαγγελματική κατάρτιση και οι εκδόσεις. Οσον αφορά την τελευταία δραστηριότητα, είναι γνωστό πως από το 1991 ανά τακτά διαστήματα εκδίδεται ενημερωτικό δελτίο του ΙΝΕ,με αναφορές σε διάφορα εργασιακά θέματα.

Ειδικά για το θέμα του δελτίου του ΙΝΕ,ο Γ. Ποντικός επισήμανε ότι σήμερα δεν ανταποκρίνεται, όπως θα έπρεπε, στις ανάγκες των Εργατικών Κέντρων και των Συνδικάτων, στα οποία και κατά βάση διανέμεται. "Παρότι σκοπός του δελτίου είναι η ενημέρωση των συνδικάτων πάνω σε διάφορες επεξεργασίες σχετικές με το συνδικαλιστικό κίνημα, στην πράξη το δελτίο χρησιμοποιήθηκε σαν μέσο προβολής πανεπιστημιακών και επιστημονικών συμβούλων", σημείωσε χαρακτηριστικά. "Ελάχιστα ήταν τα άρθρα που αφορούσαν επίκαιρα ζητήματα που απασχολούν τους εργαζόμενους, αλλά κυρίως χρησιμοποιήθηκε για να δημοσιεύονται διδακτορικές διατριβές διαφόρων επιστημόνων". Οσον αφορά το ίδιο το περιεχόμενο του δελτίου, ο Γ. Ποντικός είπε: "Πολλές φορές δημοσιεύτηκαν μελέτες που επιχειρούσαν να τεκμηριώσουν επιστημονικά απόψεις που καμία σχέση δεν έχουν με την ταξική θεώρηση ζητημάτων που αφορούν τους εργαζόμενους".

Τα θέματα των ερευνών - μελετών του ΙΝΕ,καθώς και της επαγγελματικής κατάρτισης είναι επίσης ένα "μεγάλο κεφάλαιο" των δραστηριοτήτων του ινστιτούτου και ομολογουμένως συγκεντρώνει το ενδιαφέρον. Εδώ, εύκολα παρατηρεί κανείς τη στενή - ασφυκτική σύνδεση των δραστηριοτήτων αυτών με αντίστοιχα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Λίγες είναι οι "δράσεις" του ΙΝΕ που δε συνδέονται με την κοινοτική χρηματοδότηση.Αυτό, ίσως εκτιμούν κάποιοι, ότι αποτελεί μια διέξοδο στο θέμα της χρηματοδότησης των ενεργειών του ΙΝΕ.Μια διέξοδο, που σε ορισμένες περιπτώσεις υπήρξε πολύ γενναιόδωρη, εφόσον συνδέθηκε με κονδύλια του Α Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. Ομως, δεν μπορεί να μην συνεκτιμηθεί εδώ και το γεγονός ότι η οικονομική αυτή σχέση οδηγεί στον περιορισμό του πεδίου δράσης - για να μην πούμε ότι καθορίζει το ίδιο το πεδίο δράσης - του ινστιτούτου.Τα προγράμματα αυτά εντάσσονται στη γενικότερη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στους στόχους που καλούνται να εξυπηρετήσουν τα διάφορα ταμεία της. Η πρακτική της απόλυτης, σχεδόν, ταύτισης των μελετών και ερευνών του ΙΝΕ με την κοινοτική χρηματοδότηση, εμπεριέχει σαφώς την άποψη ότι οι "αναζητήσεις" της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο επίπεδο των επιστημονικών ερευνών, είναι παράλληλες με αυτές του συνδικαλιστικού κινήματος... Χωρίς να σταθούμε στο αν ισχύει αυτό ή όχι, δεν μπορούμε να μην παρατηρήσουμε πως αποτελεί μια πολιτική άποψη, που μεταφράζεται τελικά σε μια αντίστοιχη πρακτική.

Σχολιάζοντας τις παραπάνω παρατηρήσεις, ο Γ. Ποντικός επισήμανε ότι οι έρευνες και οι μελέτες του ΙΝΕ περιστρέφονται γύρω από τα θέματα της "ευελιξίας" και της "ελαστικοποίησης" των εργασιακών σχέσεων με ουδέτερο, φαινομενικά, τρόπο, κάτι που δε βοηθά στο να αποκτήσουν παρεμβατικό χαρακτήρα, ή και αν έχουν τέτοιον, αυτός μάλλον υιοθετεί απόψεις που δεν εναρμονίζονται με τα συμφέροντα των εργαζόμενων.

Στο θέμα της σύνδεσης του ΙΝΕ με την κοινοτική χρηματοδότηση, επικέντρωσε το σχολιασμό του και για τις δραστηριότητες του ινστιτούτου, σχετικά με την επαγγελματική κατάρτιση ο Γ. Ποντικός. Οπως σημείωσε,"υπήρξαν κάποιες αξιόλογες πρωτοβουλίες, δεν αποφεύχθηκαν, όμως, και ακραία φαινόμενα, όπως η υλοποίηση από το ΙΝΕ προγράμματος μετατροπής ανέργων γυναικών σε... επιχειρηματίες"!Συγκεκριμένα, ο συνδικαλιστής αναφέρθηκε στην υλοποίηση του κοινοτικού προγράμματος NOW, το οποίο προέβλεπε την εκπαίδευση άνεργων γυναικών, ώστε να μπορέσουν να δημιουργήσουν δικές τους επιχειρήσεις στο χώρο του επισιτισμού (ξενοδοχεία, εστιατόρια κλπ)... "Σίγουρα αυτό δεν είναι δουλιά του ΙΝΕ", σημείωσε ο Γ. Ποντικός, τονίζοντας ότι το πρόγραμμα αυτό... "έχει γνώμη" για τα θέματα της ανάπτυξης και της επανένταξης των άνεργων, που απέχει από τις θέσεις του συνδικαλιστικού κινήματος.

Αξίζει εδώ να σημειώσουμε ότι το ΙΝΕ διαχειρίζεται (σε συνεργασία με άλλους φορείς, όπως ο ΣΕΒ ή οργανώσεις άλλων ευρωπαϊκών χωρών) διάφορα κοινοτικά προγράμματα, όπως τα EUROFORM, FORCE, PETRA, τα οποία χρηματοδοτήθηκαν στα πλαίσια του Α Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. "Θα έπρεπε να εξεταστεί η αποτελεσματικότητα αυτών των προγραμμάτων", μας επισήμανε σχετικά ο Γ. Ποντικός,θεωρώντας πως για να γίνει αυτό είναι απαραίτητος "ένας απολογισμός, μια ολοκληρωμένη έκθεση της χρήσης αυτών των κονδυλίων, για να δούμε τι όφελος υπήρξε". Μάλιστα, θέτοντας έναν προβληματισμό για την παραπέρα πορεία του ινστιτούτου, επισήμανε ότι είναι απαραίτητη η εξαγωγή κάποιων συμπερασμάτων, αφού το ΙΝΕ προσανατολίζεται και στη διαχείριση προγραμμάτων του 2ου Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης. "Νομίζω τόνισε ο Γ. Ποντικός,ότι πρέπει να συζητηθεί το θέμα του προσανατολισμού, που θα πρέπει να δώσουμε σε αυτά τα προγράμματα".

Είναι χρήσιμο εδώ να αναφέρουμε, ότι οι προσανατολισμοί του ΙΝΕ στη χρήση κοινοτικών προγραμμάτων, πιθανότατα να οδηγήσουν το ινστιτούτο στην ένταξή του στο Σύστημα Πιστοποίησης Φορέων του υπουργείου Εργασίας, για τη δημιουργία σταθερού κέντρου συνεχούς επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Παράλληλα, σημειώνουμε ότι σε παρόμοιες διαδικασίες φαίνεται πως θα εμπλακούν και οι περιφερειακές επιτροπές του ινστιτούτου, οι οποίες δραστηριοποιούνται κυρίως γύρω από τέτοια προγράμματα. Είναι γνωστά, πάντως, προβλήματα που παρουσιάζονται σε τέτοιες περιπτώσεις, εφόσον δε λείπουν οι αετονύχηδες που θα επιδιώξουν να ωφεληθούν από τα κοινοτικά προγράμματα, χρησιμοποιώντας ως κάλυψη το ινστιτούτο και κάνοντας δελεαστικές προσφορές... Οπως μας επισήμανε ο Γ. Ποντικός,πρόκειται για ένα τομέα που χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή.

Ιδιαίτερο βάρος έδωσε ο Γ. Ποντικός στις δραστηριότητες του ΙΝΕ,σχετικά με την επιστημονική τεκμηρίωση των θέσεων του συνδικαλιστικού κινήματος, επισημαίνοντας ότι υπάρχουν σοβαρές αδυναμίες σε αυτόν τον τομέα. Υποστήριξε πως η επίκαιρη στήριξη των θέσεων των συνδικάτων είναι μια από τις δραστηριότητες που πρέπει άμεσα να ενισχύσει το ινστιτούτο. "Η αξιοποίηση της τεκμηριωμένης γνώμης των συνδικάτων είναι ένας τρόπος για να επιτευχθεί αυτός ο στόχος", σημείωσε ο συνδικαλιστής, λέγοντας ότι δεν υπάρχει ο κατάλληλος συντονισμός του ινστιτούτου με τα σωματεία.Χαρακτηριστικά ανέφερε το ότι θα μπορούσαν να είχαν εκπονηθεί θέσεις σχετικά με το φορολογικό σύστημα, με βάση τις γνώσεις και τις θέσεις των συνδικάτων των φοροτεχνικών, που θα αποτελούσε την τεκμηριωμένη παρέμβαση του συνδικαλιστικού κινήματος στο σοβαρό αυτό θέμα.

Γεράσιμος ΛΙΒΙΤΣΑΝΟΣ