ΧΩΡΙΣ "ΒΕΤΟ", ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ | ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΠΟΛΙΤΙΚΗ

ΧΩΡΙΣ "ΒΕΤΟ", ΧΩΡΙΣ ΠΡΟΟΠΤΙΚΗ

Τα τελευταία χρόνια η ελληνική εξωτερική πολιτική σχεδιάστηκε με την παραδοχή του εξ ανατολών κινδύνου. Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις βρέθηκαν πολλές φορές στην κόψη του ξυραφιού. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της Νέας Δημοκρατίας, έστω κι αν έκαναν τα πάντα για να συντηρήσουν και να πολλαπλασιάσουν τα προβλήματα με την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, επιμένουν ότι η μοναδική απειλή κατά της Ελλάδας προέρχεται από την Τουρκία. Το Κυπριακό είναι, σ' όλη την ιστορική του πορεία, ο κυριότερος παράγων επηρεασμού των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Μετά την τουρκική εισβολή, το Κυπριακό κατέλαβε καθοριστική θέση στις σχέσεις αυτές. Το μοναδικό διαπραγματευτικό όπλο της Ελλάδας στην προσπάθεια για τη δίκαιη λύση του προβλήματος αυτού, θεωρήθηκε το "βέτο" για τη σύνδεση της Τουρκίας με την Ευρωπαϊκή Ενωση. Οι ελληνικές κυβερνήσεις επί μια εικοσαετία έθεταν σαν προϋποθέσεις για την άρση του "βέτο", την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων από την Κύπρο, το σεβασμό των ανθρώπινων δικαιωμάτων στη γειτονική χώρα, με ιδιαίτερη έμφαση στον τερματισμό της γενοκτονίας του κουρδικού λαού.

Η άρση του "βέτο" που συμφωνήθηκε στο Συμβούλιο Υπουργών Γενικών Υποθέσεων, έτσι κι αλλιώς, σηματοδοτεί αλλαγή στην εξωτερική πολιτική και μάλιστα στον κρίσιμο τομέα των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Είτε συμφωνεί κανείς είτε όχι με την πολιτική αυτή, δύσκολα μπορεί να πειστεί ότι κάτι άλλαξε που να δικαιολογεί τη μεταβολή της κυβερνητικής θέσης.

Ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών Γ. Α. Μαγκάκης, αλλά και άλλοι κυβερνητικοί αξιωματούχοι, με τις δηλώσεις τους επιχειρούν να αποδώσουν την άρση του "βέτο" στην ανάγκη να βγει η Ελλάδα από την απομόνωση στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Παράλληλα ενισχύεται η, κυβερνητικής προέλευσης, φιλολογία περί ανταλλαγμάτων που απέσπασε η κυβέρνηση για την άρση του"βέτο", που αφορούν στα άλλα εκκρεμή θέματα, τις ελληνοτουρκικές σχέσεις, στις σχέσεις με την Αλβανία και την πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, κυρίως όμως με την υπόσχεση των "εταίρων" ότι οι συζητήσεις για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση "μπορεί να αρχίσουν" έξι μήνες μετά τη Διακυβερνητική Διάσκεψη της Ενωσης που θα γίνει το Δεκέμβρη του 1996.***

Οποιοι κι αν είναι οι λόγοι που οδήγησαν στην άρση του "βέτο" θα πρέπει να επισημανθεί ότι η κυβέρνηση έκανε ένα βήμα για τη μεγαλύτερη εμπλοκή των θεμάτων της εξωτερικής πολιτικής στους σχεδιασμούς και τις επιδιώξεις της κοινοτικής και της αμερικανικής στρατηγικής.

Οσον αφορά την πορεία των ελληνοτουρκικών σχέσεων μετά την άρση του ελληνικού "βέτο", θα πρέπει να εξεταστεί σε συνάρτηση και την πορεία του Κυπριακού. Ετσι, δύσκολα μπορεί να δικαιολογηθεί η αισιοδοξία για την πορεία του θέματος επειδή αυτό θα αντιμετωπιστεί στα πλαίσια της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Οι δηλώσεις κορυφαίων παραγόντων από τις ιθύνουσες χώρες της Ενωσης, κατά το παρελθόν, μόνο ανησυχίες μπορεί να προκαλούν, αφού εμφανώς συγκλίνουν στην αποδοχή της διχοτόμησης, ενώ αρνούνται την πραγματική φύση του προβλήματος, ότι είναι δηλαδή πρόβλημα εισβολής - κατοχής. Οι ίδιες χώρες, εξάλλου, και κυρίως η Γερμανία, δεν κρύβουν την εύνοιά τους προς την Τουρκία, προκειμένου να εξυπηρετηθούν τα γενικότερα στρατηγικά σχέδια στην περιοχή.

***

Ετσι δύσκολα μπορεί να σταθεί και η αισιοδοξία για βελτίωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων. Η "ευελιξία", η "ενδοτικότητα", κατ' άλλους, που θέλει να επιδείξει η ελληνική κυβέρνηση δεν παρέχει καμιά εγγύηση για την εξομάλυνση των σχέσεων με την Τουρκία. Αντιθέτως, όσο αυτές οι σχέσεις θα βρίσκονται υπό την εποπτεία των "εταίρων" και των "συμμάχων", τόσο θα αποτελούν εστία οξύνσεων και αντιπαραθέσεων. Η πολύ πρόσφατη εμπειρία από τη διάλυση της πρώην Γιουγκοσλαβίας πιστοποιεί ότι η "νομιμοφροσύνη" στις θελήσεις των ισχυρών, έφερε τη μεγαλύτερη εμπλοκή, έφερε τους κινδύνους πιο κοντά. Αλλά η Ελλάδα έχει μια ισχυρότερη απόδειξη για το πώς "ανταμείβεται" η υποταγή, με τα όσα έγιναν το 1974 στην Κύπρο και τα όσα ακολούθησαν.

Δάνης ΠΑΠΑΒΑΣΙΛΕΙΟΥ