|1491 Ο "Ριζοσπάστης" από σήμερα ξεκινά την παρουσίαση ορισμένων μεγάλων δημιουργών σκιτσογράφων, θέλοντας να τιμήσει το έργο και την παρουσία τους στο χώρο των εντύπων και της τέχνης γενικότερα. Η αρχή γίνεται μ' έναν "δικό" μας άνθρωπο. Τον πρύτανη, όπως τον αποκαλούν στο σινάφι του, της γελοιογραφίας. Τ' όνομά του Αρχέλαος. Γιατί δικός μας; Μα γιατί η σταδιοδρομία του ξεκίνησε στο "Ριζοσπάστη" και μάλιστα σε δύσκολα χρόνια, όπως θα διαβάσετε παρακάτω. Τα σκίτσα που δημοσιεύουμε ανήκουν στο "Ρίζο της Δευτέρας" του 1947, μαζί μ' ένα κοινωνικό σκίτσο και την αυτοπροσωπογραφία του. Απολαύστε τον.|1490

|1491|εα1 - Γεννηθήκατε εκατό χρόνια μετά την Επανάσταση του '21. Σημαδιακό έτος για τη γελοιογραφία;|εα0|1490

- Εγώ δυστυχώς γεννήθηκα σε σημαδιακή ημερομηνία, αλλά την επανάσταση στην πολιτική γελοιογραφία την είχε κάνει πριν από πενήντα χρόνια ο Μπάμπης Ανινος.

|1491|εα1 - Ερχόσαστε νέος απ' τη Θεσσαλονίκη για σπουδές στη Φιλοσοφική, αλλά καταλήγετε να σκιτσογραφείτε.|εα0|1490

- Η Φιλοσοφική Σχολή για μένα ήταν ένα φλερτ. Η μεγάλη μου αγάπη ήταν η γελοιογραφία και... ευτυχώς δεν της γλίτωσα.

|1491|εα1 - Ξεκινάτε σαν επαγγελματίας σκιτσογράφος, αν δεν κάνω λάθος στην εφημερίδα αυτή.|εα0|1490

- Ακριβώς. Στο "Ριζοσπάστη" μπήκα σαν γελοιογράφος τον Οκτώβρη του 1944, λίγο πριν τα Δεκεμβριανά. Επειτα από λίγο χρόνο, έγινε η διακοπή της έκδοσης του φύλλου, λόγω των γεγονότων που όλοι γνωρίζετε. Ξαναβγήκε η εφημερίδα μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

|1491|εα1 - Εποχή δύσκολη και ηρωική...|εα0|1490

- Ητανε όντως μια εποχή σκληρή και πονηρή. Νέος τότε, ζούσα με το μεγάλο όνειρο του ΕΑΜ. Δούλευα ακούραστα, ακόμα και άρρωστος από μια φυματίωση που είχα αρπάξει τα προηγούμενα χρόνια. Η εφημερίδα έβγαινε σε κάτι ανήλια γραφεία με αναθυμιάσεις αντιμόνια. Μα το πιο συνταραχτικό ήτανε οι ειδήσεις για τη συνέχιση του πολέμου, τους σκοτωμούς, τους κατατρεγμούς, τις διώξεις, που ερχότανε καθημερινά στην εφημερίδα. Οι συντάκτες, ζωντανοί και δυναμικοί. Κάποιοι απ' τον κατοχικό αγώνα κι άλλοι που είχαν έρθει απ' το βουνό. Με διευθυντή τον Καραγιώργη, η δουλιά πήγαινε ρολόι.

|1491|εα1 - Λίγο απ' το κλίμα της εφημερίδας τότε; Ποιους συντάκτες θυμόσαστε;|εα0|1490

- Κάθε μεσημέρι, γινόταν η σύσκεψη των συντακτών. Ανάλυση των γεγονότων, αξιολόγηση των ειδήσεων και κριτική του προηγούμενου φύλλου. Μερικές φορές, στη σύσκεψη έπαιρναν μέρος εκτός του Καραγιώργη και στελέχη απ' την καθοδήγηση. Απ' τους συντάκτες που ρωτάτε ποιον να πρωτοθυμηθώ; Ο χρονογράφος μας ο Σπήλιος, ο Καραντηνός, ο Καραντώνης, ο Τσαλόγλου (σ.σ. αυτός που επί Κατοχής είχε μπει στην κρατική και υπό γερμανικό έλεγχο ραδιοφωνία και είχε βροντοφωνάξει "Σας μιλά ο ΕΛΑΣ"), ο Γρηγοριάδης, (σ.σ. που πέθανε πριν από μερικούς μήνες), ο Γλέζος, ο Πασαλάρης, ο Κυριαζίδης, ο Βιδάλης, ο Γεωργίου (αρχισυντάκτης) και ο αδελφός του Θανάσης, ο Πρωτοπάτσης και τόσοι άλλοι. Εν τω μεταξύ μεταφερθήκαμε στην Εδουάρδου Λω.|1491|εα1 - Τα γεγονότα διαδέχονταν το ένα το άλλο.|εα0|1490

- Φυσικά. Τότε ο Καραγιώργης πήρε είδηση τη φυματίωση και φώναξε να με δει ένας διάσημος τότε γιατρός σε κάποιο δωμάτιο της Σύνταξης. Ενα απόγευμα με πήρε στο γραφείο του και με σύστησε στον Ν. Ζαχαριάδη. Μόλις είχε γυρίσει από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ηταν η μοναδική φορά, που τον είδα από κοντά. Σε μια απ' τις συσκέψεις μας, έγινε η αξέχαστη σκηνή με τον Βιδάλη. Ηταν τότε που οι παρακρατικοί συμμορίτες σκορπούσαν τον τρόμο στην ύπαιθρο. Οι ανταποκριτές μας είχαν αποκοπεί και οι ειδήσεις ήταν συγκεχυμένες. Κάποιους τους είχανε σκοτώσει και κάποιοι κρυβόντουσαν. Στιγμές αδιέξοδου και αμηχανίας. Ο Κώστας χτύπησε το χέρι του στο τραπέζι και είπε: "Εγώ θα πάω στη Θεσσαλία για να δω από κοντά τι γίνεται". Οι ταγματασφαλίτες τον σκότωσαν, κατεβάζοντάς τον από το τρένο και όλοι ξέρουμε το τραγικό τέλος του.

Τα πράγματα έσφιγγαν κι άλλο. Αλλοι στο βουνό, άλλοι στην ύπαιθρο, άλλοι στις πόλεις, χάνονταν απ' τα χέρια αυτών που είχαν συνεργαστεί με τους Γερμανούς κι είχαν το πάνω χέρι και στην απελευθέρωση. Κάποια στιγμή έκλεισαν και την εφημερίδα οριστικά.

|1491|εα1 - Μετά το κλείσιμο του "Ριζοσπάστη", ολοκληρωτικά στα περιοδικά με κοινωνικά σκίτσα που ανθούσαν την περίοδο αυτή και την "Αθηναϊκή"|εα0|1490.

- Αυτό ήταν ένα άλλο σκέλος της καθημερινής δουλιάς, που πρόσφερε τα προς το ζην. Η ζωή μετά από μια δύσκολη Κατοχή ήταν γεμάτη αντιξοότητες, φτώχεια, δυστυχία, δοσίλογους, προδότες, μαυραγορίτες, πικραμένους, πονεμένους, αλλά και ήρωες και αγωνιστές. Κι εσύ να ξεφλουδίζεις θέματα για να τροφοδοτείς με γέλιο, που τόσο το είχαμε ανάγκη, σε περιοδικά με κυκλοφορίες που άγγιζαν τα 300.000 φύλλα. Ετσι θεριέψανε οι πεθερές, οι χοντρές, οι γαμπροί, οι μεθύστακες, οι σπαγκοραμμένοι και τόσοι άλλοι τύποι. Στα έντυπα αυτά, σπουδαίοι γελοιογράφοι ήταν ο Πολενάκης, ο Παυλίδης (δούλευε κι αυτός στο "Ρίζο της Δευτέρας"), ο Βλάχος, οι αδελφοί Αναστασόπουλοι κ.ά. Στην "Αθηναϊκή" μαζί με τον Χριστοδούλου μπαίναμε χρωματιστά πρωτοσέλιδο και είχε μεγάλο σουξέ το σκίτσο μας.

|1491|εα1 - Να μιλήσουμε λίγο για τη σημερινή περίοδο. Το πολιτικό σκίτσο εξακολουθεί απ' τη μεταπολίτευση και μετά να γνωρίζει άνθηση. Πολλές εφημερίδες έχουν μέχρι και 6 σκιτσογράφους κι από αυτή την άποψη η συντεχνία πάει καλά. Το κοινωνικό υποχωρεί και τα περιοδικά αλλάζουν μορφή.|εα0|1490

- Ως προς το πολιτικό σκίτσο, έτσι έχουν τα πράγματα. Το κοινωνικό σκίτσο φθίνει, γιατί τα περιοδικά σήμερα έχουν αντικαταστήσει τις γελοιογραφίες με "γλάστρες". Ο κόσμος όμως, όπως φαίνεται, κουράστηκε κι ίσως έχουμε νέες αλλαγές. Ολα αυτά θα τα πω στο κανούριο μου βιβλίο. Υπομονή λίγο.

|1491|εα1 - Από κοντά συμμετέχετε σ' όλα όσα έχουν σχέση με το σκίτσο, αν και "τυπικά" συνταξιούχος. Διακρίνετε κάποιους νέους. Πώς βλέπετε την προοπτική του σκίτσου στη χώρα μας;|εα0|1490

- Και βέβαια παρακολουθώ όλα τα είδη του σκίτσου που μ' ενδιαφέρουν. Από τη γελοιογραφία μέχρι τα κόμικς. Οφείλω να πω ότι και στα δύο υπάρχουν εκλεκτά πενάκια νέων, που δίνουν ήδη δείγματα εξαιρετικής δουλιάς. Η Ελλάδα δεν υπέφερε ποτέ από έλλειψη γελοιογράφων και μάλιστα εκλεκτών. Το πρόβλημα είναι οι διαθέσεις των εντύπων ή καλύτερα των εκδοτών. Γιατί η γελοιογραφία μόνο μέσω του εντύπου φαίνεται. Οι εκθέσεις και οι θαυμαστές δεν... αρκούν.

Νίκος ΜΟΛΥΒΙΑΤΗΣ