Δεκαπέντε ομάδες είχαν πάρει το πολύτιμο εισιτήριο της πρόκρισης στα τελικά του Γαλλικού Μουντιάλ μέχρι την ώρα που γράφονταν αυτές οι γραμμές. Οι χτεσινοβραδινοί αγώνες στους ευρωπαϊκούς ομίλους θα ξεκαθάριζαν την τύχη άλλων πέντε εθνικών ομάδων.

Εκτός από την οικοδέσποινα Γαλλία και την παγκόσμια πρωταθλήτρια του 1994 Βραζιλία, που πήραν την πρόκριση χωρίς να ιδρώσουν καθόλου, γαλλικά έχουν αρχίσει να μαθαίνουν... πέντε ομάδες από την Αφρική (Καμερούν, Μαρόκο, Νιγηρία, Τυνησία, Νότια Αφρική), τρεις από τη Λατινική Αμερική (Αργεντινή, Κολομβία, Παραγουάη. Σ' αυτές πιθανότατα θα προστεθεί και το Περού), πέντε από την Ευρώπη (Νορβηγία, Βουλγαρία, Ισπανία, Ολλανδία, Ρουμανία). Σ' αυτές θα προστίθονταν πιθανότατα χτες το βράδυ, εκτόςσυγκλονιστικού απροόπτου, η Γερμανία και η Αυστρία.

Η διεξαγωγή του μεγαλύτερου μέρους των προκριματικών για το Μουντιάλ επιτρέπει να προβλέψουμε πάνω - κάτω τι είδους ποδόσφαιρο θα παιχτεί στα γήπεδα της Γαλλίας το καλοκαίρι του 1998, καθώς αποκλείονται δραματικές αλλαγές στον τρόπο παιχνιδιού που έχουν παρουσιάσει μέχρι τώρα οι μέλλοντες μονομάχοι των τελικών.

Το πρώτο πράγμα που έδειξαν τα προκριματικά του Μουντιάλ είναι ότι δεν υπάρχουν επαναστατικές αλλαγές στον ορίζοντα, όπως το 1974, όταν η Ολλανδία του Κρόιφ παρουσίασε σ' όλο τον κόσμο το ολοκληρωτικό ποδόσφαιρο, ή όπως το 1958, που η Βραζιλία του Φέολα και του νεαρούλη τότε Πελέ έπαιξε με το 4 - 2 - 4 πιάνοντας στον ύπνο την καθυστερημένη σε επίπεδο τακτικής Ευρώπη.

Βέβαια, 39 χρόνια από τη βραζιλιάνικη "επανάσταση" και 23 από την αντίστοιχη των "Οράνιε" είναι αδύνατο να ανακαλυφθεί ένα νέο σύστημα τακτικής, αφού οι εγκέφαλοι του ποδοσφαίρου έχουν ήδη εξαντλήσει την εφευρετικότητά τους. Ολοι οι δρόμοι της τακτικής μοιάζουν να έχουν περπατηθεί. Τώρα πια υπάρχουν μόνο τα μονοπάτια και τα στενά... Τώρα πια εκείνο που αλλάζει από ομάδα σε ομάδα είναι οι λεπτομέρειες. Και πάνω σ' αυτές δουλεύουν πια προπονητές και τεχνικοί.

Αν στο πρόσφατο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα της Αγγλίας υπήρξαν κάποιες τάσεις επιστροφής στο παρελθόν (χρήση του ατομικού μαρκαρίσματος και ύπαρξη λίμπερο), τα προκριματικά του Μουντιάλ έδειξαν ότι η ζώνη αποτελεί το κυρίαρχο σύστημα άμυνας. Οι διαφορές έγκεινται μόνο στην ερμηνεία της και στην εφαρμογή της. Η κλασική ζώνη, με τέσσερις αμυντικούς στην ίδια ευθεία, εφαρμόζεται από την Ολλανδία και τη Βραζιλία, δύο από τις πιο πιστές ομάδες στη ζώνη. Ομως, δύο Ολλανδοί προπονητές, ο Γιόχαν Κρόιφ και ο Φαν Γκαλ ήταν αυτοί που ξεκίνησαν να εφαρμόζουν στις ομάδες τους ένα σύστημα ζώνης με τρεις αμυντικούς. Σήμερα η έμπνευση των δύο Ολλανδών εφαρμόζεται με μεγάλο πάθος από την Αυστρία - αποκάλυψη του Προχάσκα, από τη Δανία και την Αργεντινή του Ντανιέλ Πασαρέλα, που ίδρωσε αρκετά για να πάρει την πρόκριση στη Γαλλία.

Η άμυνα με τρεις προσομοιάζει πολύ στην άμυνα με πέντε παίκτες. Η μόνη διαφορά είναι ότι στην περίπτωση των πέντε αμυντικών, οι δύο ακραίοι είναι πιο οπισθοχωρημένοι.

Εξαίρεση στη γενική γραμμή της άμυνας ζώνης αποτελεί η Γερμανία, που επιμένει στο σύστημα άμυνας με λίμπερο. Ενα σύστημα που την οδήγησε στην κατάκτηση του EURO '96. Στην περίπτωση της Γερμανίας υπάρχει μια πολύ σημαντική "λεπτομέρεια", που την οδηγεί στη χρησιμοποίηση λίμπερο. Στη θέση αυτή παίζει ένας παίκτης της κλάσης του Ματίας Ζάμερ. Ενας λίμπερο από τον οποίο ξεκίναγαν οι επιθετικές προσπάθειες των Γερμανών.

Στα αξιοσημείωτα των προκριματικών του Μουντιάλ η εμφάνιση της Αγγλίας, που κάτω από τις οδηγίες του Γκλεν Χολντ δείχνει να εγκαταλείπει το παραδοσιακό σύστημα του "run and kick" (τρέχα και σούταρε) και να προσαρμόζεται στα παγκόσμια στάνταρ. Η επιρροή των πολλών σπουδαίων παικτών που πήγαν στα βρετανικά νησιά από πολλές ευρωπαϊκές χώρες είναι ολοφάνερη πια στον τρόπο παιχνιδιού της Εθνικής Αγγλίας. Μπορεί στη διάταξη της ομάδας μέσα στον αγωνιστικό χώρο να μην έχουν γίνει επαναστατικές αλλαγές, αφού βασικά παραμένει το 4 - 4 - 2 που μετατρέπεται στις επιθετικές προσπάθειες σε 4 - 3 - 3, όμως πια οι Αγγλοι αρχίζουν να μαθαίνουν τη σημασία της τακτικής, του ελέγχου του ρυθμού του παιχνιδιού, να λειτουργούν πιο λογικά και όχι μόνο με το ένστικτο της επίθεσης. Εμαθαν ακόμα και την έννοια της σκοπιμότητας, όπως έδειξε πολύ καλά η παρουσία τους στο Μουντιαλίτο της Γαλλίας, όπου οι Βραζιλιάνοι έκλεψαν την παράσταση αλλά οι Αγγλοι πήραν το τρόπαιο.

Στην επίθεση οι περισσότερες ομάδες δείχνουν προσανατολισμένες στο σχήμα με δύο παίκτες, όμως υπάρχουν κι αυτές που τολμούν στους τρεις, όπως η Δανία και η Νορβηγία. Στον τομέα αυτό σε καινοτομία προχώρησε η Βραζιλία, που προσέθεσε στους δύο επιθετικούς της - και τι επιθετικούς, Ρομάριο και Ρονάλντο! - και έναν τρίτο, τον Ντένιλσον. Ενα αυθεντικό επιθετικό ταλέντο που ανάγκασε ακόμα και αυτόν τον πραγματιστή Ζάγκαλο να τροποποιήσει την επιθετική ανάπτυξη της ομάδας του και να δώσει στον Ντένιλσον περισσότερες ευκαιρίες.

Γιάννης ΤΖΟΥΣΤΑΣ