37ο ΜΕΡΟΣ

Τη μέρα αυτή παρακολούθησα στο μεγάλο αμφιθέατρο της αίθουσας Νικολάβιεφσκ, τη θυελλώδη σύσκεψη του Δημοτικού Συμβουλίου της πόλης, που συνεδρίαζε αδιάκοπα. Εδώ εκπροσωπούνταν όλες οι δυνάμεις της αντιμπολσεβίκικης αντιπολίτευσης. Ο μεγαλοπρεπής ασπρογένης κι ασπρομάλλης δήμαρχος της πόλης Σρέιντερ διηγόταν στους συγκεντρωμένους πώς πήγε την περασμένη νύχτα στο Σμόλνι για να διαμαρτυρηθεί από μέρους της Αυτοδιοίκησης της πόλης. "Το Δημοτικό Συμβούλιο, που είναι αυτή τη στιγμή η μοναδική νόμιμη εξουσία στην πόλη, που έχει εκλεγεί με βάση τη γενική, άμεση και μυστική ψηφοφορία, δεν αναγνωρίζει την καινούρια εξουσία!" δήλωσε στον Τρότσκι. Σ' απάντηση ο Τρότσκι του είπε: "Και τι μ' αυτό! Γι' αυτό το ζήτημα, υπάρχουν συνταγματικά μέτρα. Το Δημοτικό Συμβούλιο μπορούμε να το διαλύσουμε και να το επανεκλέξουμε...". Η αφήγηση του Σρέιντερ προκάλεσε θύελλα αγανάχτησης.

"Αν, τέλος πάντων, αναγνωρίσουμε μια κυβέρνηση, που δημιουργήθηκε με τις λόγχες", συνέχισε ο γέρος, απευθυνόμενος προς το Δημοτικό Συμβούλιο, "τότε τέτοια κυβέρνηση έχουμε. Εγώ όμως θεωρώ νόμιμη μόνο την κυβέρνηση που αναγνωρίζει ο λαός, η πλειοψηφία κι όχι αυτή που δημιουργήθηκε από μια ομάδα σφετεριστών". Χειροκρότησαν μανιώδικα απ' όλα τα καθίσματα, εκτός από τις θέσεις των μπολσεβίκων. Ο άρχοντας της πόλης, μέσα σε θόρυβο και φωνές, ανακοινώνει ότι οι μπολσεβίκοι παραβίασαν κιόλας τα δικαιώματα της Αυτοδιοίκησης της πόλης, διορίζοντας σε μια σειρά τμήματα δικούς τους κομισάριους.

Ο μπολσεβίκος ομιλητής, προσπαθώντας να σκεπάσει το θόρυβο, φωνάζει πως η υποστήριξη που έδωσε στους μπολσεβίκους το συνέδριο των Σοβιέτ, είναι υποστήριξη όλης της Ρωσίας. "Εσείς δεν είστε οι πραγματικοί εκπρόσωποι του πληθυσμού της Πετρούπολης!" φωνάζει. Φωνές από τις θέσεις: "Αυτό είναι βρισιά!" Ο δήμαρχος της πόλης θυμίζει ευγενικά, πως το Δημοτικό Συμβούλιο εκλέχτηκε με βάση το πιο ελεύθερο εκλογικό σύστημα που μπορεί να γίνει. "Σωστά", απαντάει ο μπολσεβίκος ομιλητής. "Το Δημοτικό Συμβούλιο, όμως, εκλέχτηκε πριν από πολύν καιρό, τόσο καιρό, όσο κι η ΚΕΕ και οι στρατιωτικές επιτροπές...". "Καινούριο συνέδριο των Σοβιέτ δεν έγινε ακόμα!" του φωνάζουν σαν απάντηση.

"Η παράταξη των μπολσεβίκων αρνείται να παραμείνει σ' αυτή τη φωλιά της αντεπανάστασης...". Θόρυβος. "Εμείς απαιτούμε επανεκλογή του Δημοτικού Συμβουλίου!...". Οι μπολσεβίκοι αποσύρονται από την αίθουσα της συνεδρίασης. "Πράχτορες των Γερμανών!" τους φωνάζουν από πίσω. "Κάτω οι προδότες!".

Ο καντέ Σίνγκαρεφ ζήτησε να καθαιρεθούν και να παραπεμφθούν στο δικαστήριο όλοι οι υπάλληλοι της Αυτοδιοίκησης της πόλης που συμφώνησαν να γίνουν κομισάριοι της Στρατιωτικής Επαναστατικής Επιτροπής. Ο Σρέιντερ σηκώθηκε κι έκανε πρόταση να διαμαρτυρηθούν ενάντια στην απειλή των μπολσεβίκων να διαλύσουν το Δημοτικό Συμβούλιο. Το Δημοτικό Συμβούλιο με την ιδιότητα του νόμιμου εκπροσώπου του πληθυσμού πρέπει ν' αρνηθεί να εγκαταλείψει τη θέση του.

Η αίθουσα Αλεξαντρόφ ήταν το ίδιο γεμάτη ασφυχτικά. Συνεδρίαζε εδώ η επιτροπή σωτηρίας. Μιλούσε ο Σκόμπελεφ: "Ουδέποτε, είπε, η θέση της επανάστασης ήταν τόσο κρίσιμη, ουδέποτε η ίδια η ύπαρξη του ρωσικού κράτους προκάλεσε τόση ανησυχία. Ποτέ μέχρι σήμερα η ιστορία δεν έβαλε με τόση οξύτητα και με τόση κατηγορηματικότητα μπροστά στη Ρωσία το ζήτημα: να υπάρξει ή να μην υπάρξει. Εφτασε η μεγάλη ώρα της σωτηρίας της επανάστασης. Συναισθανόμενοι αυτό το γεγονός θα διαφυλάξουμε τη στενή ενότητα όλων των ζωντανών δυνάμεων της επαναστατικής δημοκρατίας, που η οργανωμένη θέλησή της δημιούργησε κιόλας κέντρο για τη σωτηρία της πατρίδας και της επανάστασης. Θα πεθάνουμε, όμως δε θα εγκαταλείψουμε το δοξασμένο πόστο μας..." και άλλα παρόμοια.

Μέσα σε θύελλα χειροκροτημάτων ανακοινώθηκε πως η Ενωση των σιδηροδρομικών προσχωρεί στην επιτροπή σωτηρίας. Υστερα από λίγα λεπτά εμφανίστηκαν υπάλληλοι των ΤΤΤ. Κατόπιν μπήκαν κάμποσοι μενσεβίκοι - διεθνιστές. Τους υποδέχτηκαν με χειροκροτήματα. Οι σιδηροδρομικοί δήλωσαν πως δεν αναγνωρίζουν τους μπολσεβίκους, πως πήραν όλο το μηχανισμό των σιδηροδρόμων στα χέρια τους και αρνούνται να τον παραδώσουν στην εξουσία των σφετεριστών. Οι αντιπρόσωποι των υπαλλήλων των τηλεγραφείων δήλωσαν ότι οι σύντροφοί τους αρνήθηκαν κατηγορηματικά να δουλέψουν όσο θα βρίσκεται στο υπουργείο μπολσεβίκος κομισάριος. Οι εργαζόμενοι του ταχυδρομείου αρνήθηκαν να παραλάβουν και να στείλουν ταχυδρομείο στο Σμόλνι... Ολες οι τηλεφωνικές γραμμές του Σμόλνι αποσυνδέθηκαν. Η συνέλευση άκουσε με αγαλλίαση την αφήγηση για το πώς ο Ουρίτσκι πήγε στο υπουργείο Εξωτερικών να ζητήσει τις μυστικές συμφωνίες και πώς ο Νεράτοφ (1) τον παρακάλεσε να φύγει. Οι δημόσιοι υπάλληλοι παντού παράτησαν τη δουλιά...

Αυτός ήταν ο πόλεμος, συνειδητά προμελετημένος πόλεμος, καθαρά ρωσικού τύπου, πόλεμος με απεργίες και σαμποτάζ. Ο πρόεδρος διάβασε μπροστά μας έναν κατάλογο εντολών. Ενας έπρεπε να επισκεφτεί όλα τα υπουργεία, κάποιος άλλος τις τράπεζες, δέκα - δώδεκα άνθρωποι διορίστηκαν να πάνε στους στρατώνες να πείσουν τους στρατιώτες να κρατήσουν ουδετερότητα: "Ρώσοι στρατιώτες μη χύνετε αδερφικό αίμα!". Σχηματίστηκε ιδιαίτερη επιτροπή για επαφή με τον Κερένσκι. Κάμποσοι άνθρωποι στάλθηκαν στις επαρχιακές πόλεις για οργάνωση τοπικών τμημάτων της επιτροπής σωτηρίας και για τη συνένωση όλων των αντιμπολσεβίκικων στοιχείων.

Το ηθικό αναπτερώθηκε: "Αυτοί οι μπολσεβίκοι θέλουν να δοκιμάσουν να επιβάλουν τη θέλησή τους στη διανόηση;... Λοιπόν, εμείς θα τους δείξουμε!... Καταπληκτική ήταν η αντίθεση ανάμεσα σ' αυτή τη συνέλευση και το συνέδριο των Σοβιέτ. Εκεί ήταν μεγάλες μάζες ρακένδυτων στρατιωτών, λερωμένων εργατών και αγροτών, όλοι οι φτωχοί, οι καμπουριασμένοι και βασανισμένοι από τη σκληρή βιοπάλη. Εδώ ήταν οι μενσεβίκοι και εσέροι αρχηγοί, οι Αυξέντιεφ, οι Νταν, οι Λίμπερ, οι πρώην υπουργοί - σοσιαλιστές Σκόμπελεφ και Τσερνόφ και δίπλα τους οι καντέ σαν τον ελεεινό Σάτσκι και τον κομψευόμενο Βίναβερ. Εδώ ήταν δημοσιογράφοι, φοιτητές, διανοούμενοι όλων των ειδών και χρωμάτων. Αυτό το πλήθος του Δημαρχείου ήταν θρεμμένο και καλοντυμένο. Δεν είδα εδώ περισσότερους από τρεις προλετάριους...

(1) Νεράτοφ - υπουργός των Εξωτερικών της προσωρινής κυβέρνησης, πρώην τσαρικός διπλωμάτης. Σύντ.

ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΤΟ 38ο ΜΕΡΟΣ