Φοροδιαφυγή μεγαλοσχημόνων, η οποία ξεπερνά τα 400 δισ. δραχμές, διέγραψε μέσω "νομοθετικής ρύθμισης" η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ, στα πλαίσια των υπόγειων και αδιαφανών σχέσεων που έχει δημιουργήσει η νέα ηγετική κυβερνητική ομάδα με την οικονομική ολιγαρχία της χώρας.

Σε μια εποχή φορολογικής - και όχι μόνο - επέλασης της κυβέρνησης κατά των λαϊκών στρωμάτων, σε μία εποχή που κατέχουμε την "τιμητική" δεύτερη θέση ως χώρα με τους περισσότερους φτωχούς (σε αναλογία πληθυσμού) μεταξύ των χωρών της Ευρωπαϊκής Ενωσης, η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έφτασε μέχρι και συνεργός φοροφυγάδων να γίνει. Και μάλιστα, τι φοροφυγάδων; Μεταξύ τους, σύμφωνα με έγκυρες πληροφορίες, περιλαμβάνονται και τα "αφεντικά" από γνωστά ιδιωτικά κανάλια, "Αντέννα", ΣΚΑΪ, "Νιου Τσάνελ" κλπ., κατασκευαστικές εταιρίες Η τάξης, που αναλαμβάνουν δημόσια έργα, όπως οι εταιρίες των αξιοτίμων κ. κ. Μπόμπολα και Σαραντόπουλου, διαφημιστικές εταιρίες, γνωστή γαλακτοβιομηχανία κλπ. Το απάνθισμα δηλαδή του κοινωνικού μας ιστού. Αν και τα τελευταία 15 χρόνια τα σκάνδαλα διαδέχονται το ένα το άλλο, ίσως δίκαια ορισμένοι παράγοντες του υπουργείου Οικονομικών, με αφορμή την απαλλαγή των φοροφυγάδων, κάνουν αυτές τις μέρες λόγο για σκάνδαλο 10 φορές μεγαλύτερο του σκανδάλου Κοσκωτά.

Η υπόθεση ξεκινά από παλιά, από τότε που οι υπηρεσίες του υπουργείου Οικονομικών έφτασαν στο σημείο να μην μπορούν να "κλείνουν τα μάτια" (όπως με τον πλέον προκλητικό τρόπο έκαναν όταν οι κυβερνήσεις αδιαφορούσαν για τα ελλείμματα και υπήρχαν δυνατότητες μεγάλης κλιμάκωσης της φορολογικής επιβάρυνσης των μισθωτών και συνταξιούχων) σε μία από τις πιο διαδεδομένες μορφές φοροδιαφυγής, όπως είναι αυτή της έκδοσης και λήψης, μεταξύ των επιχειρηματιών, πλαστών και εικονικών τιμολογίων. Παράγοντες του υπουργείου μάλιστα δεν κρύβουν πλέον ότι όλα τα τελευταία χρόνια υπάρχει "επιδημία" έκδοσης και λήψης πλαστών και εικονικών τιμολογίων, με αποτέλεσμα τη φοροδιαφυγή δεκάδων ή και εκατοντάδων δισεκατομμυρίων δραχμών. Και τα φαινόμενα αυτά λαμβάνουν χώρα σε μία περίοδο εφαρμογής των "σταθεροποιητικών" προγραμμάτων λιτότητας, που οδήγησαν σε ληστρική φορολογική αφαίμαξη τα λαϊκά στρώματα, στην απορύθμιση του "κράτους πρόνοιας" και στην προσπάθεια αντιδραστικής μετάλλαξης των εργασιακών σχέσεων και του κοινωνικοασφαλιστικού συστήματος. Και μέσα στις συνθήκες εκτεταμένης βαρβαρότητας, που χαρακτηρίζει ειδικά τη δεκαετία του '90, η συμβολή του "επιχειρηματικού κόσμου" στην πορεία προς την ΟΝΕ και το κοινό νόμισμα, ήταν η ένταση της φοροδιαφυγής, η απόκρυψη φορολογητέας ύλης, η παράνομη είσπραξη ΦΠΑ και ό,τι άλλο μπορεί να διανοηθεί κανείς πως γίνεται στο θαυμαστό κόσμο των επιχειρηματιών.

Κατά καιρούς, τις χρονιές 1994 - 1995 και 1996, είδαν το φως της δημοσιότητας και κατάλογοι με ονόματα επιχειρήσεων που είχαν διωχτεί για φοροδιαφυγή. Αν και οι λόγοι, που εξανάγκασαν την πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών να προβεί σε τέτοιες "ακραίες" πράξεις, κινούνταν στη λογική, θυσιάζω ορισμένα γνωστά ονόματα για παραδειγματισμό της "φορολογικής μάζας", ο ελληνικός λαός πληροφορήθηκε ότι στο άθλημα της φοροδιαφυγής επιδίδονται ο κ. Μπόμπολας, ο κ. Σαραντόπουλος, η "Αττικατ", όλοι μεγάλοι κατασκευαστές, θυγατρικές τραπεζών όπως η ΕΤΒΑ Λίζινγκ και ΑΛΦΑ Λίζινγκ (όμιλος Πίστεως) ο Ολυμπιακός κλπ. Ευυπόληπτοι δηλαδή πολίτες. Βέβαια ήταν φανερό ότι τα στοιχεία αυτά δεν ήταν παρά η κορυφή του παγόβουνου, που ακούει στο όνομα επώνυμη φοροδιαφυγή. Η περίπτωση της φοροδιαφυγής των καναλιών όμως "θάφτηκε" στα υπουργικά συρτάρια και αποτέλεσε ένα θαυμάσιο όπλο στα χέρια της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να διαπραγματεύεται με τους καναλάρχες... κατά το δοκούν. Ηταν η εποχή που ορισμένα "γαλάζια" κανάλια, με προτιμήσεις μάλιστα στη βασιλοχουντική Δεξιά, άρχισαν να "πρασινίζουν".

Αλλά έπρεπε να τακτοποιηθούν και ορισμένες εκκρεμότητες. Γιατί είχαν γίνει φορολογικοί έλεγχοι, είχαν βγει αποφάσεις καταλογισμού προστίμων, υπήρξαν υποθέσεις σε διοικητικά και ποινικά δικαστήρια και, όπως καταλαβαίνει κανείς, υπήρχε σοβαρός κίνδυνος να σπιλωθούν υπολήψεις...

Η λύση δόθηκε με το νόμο για το νέο ποινολόγιο, που ψηφίστηκε τον προηγούμενο Σεπτέμβρη στη Βουλή. Με τη ρύθμιση αυτή η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Οικονομικών, ο Γ. Παπαντωνίου και ο Γ. Δρυς, πήραν την ευθύνη και έφεραν προς ψήφιση το άρθρο 19, σύμφωνα με το οποίο "όποιος εκδίδει πλαστά ή εικονικά φορολογικά στοιχεία, καθώς και όποιος αποδέχεται εικονικά φορολογικά στοιχεία (εδώ απάλειψαν το αξιόποινο της λήψης πλαστών) τιμωρείται με ποινή φυλάκισης κλπ...". Οι νομοθέτες δε θεωρούσαν ποινικό αδίκημα τη λήψη πλαστών φορολογικών στοιχείων, με το φοβερό επιχείρημα ότι ο λήπτης του στοιχείου δεν έχει ευθύνη να γνωρίζει ότι το στοιχείο που λαμβάνει δεν είναι γνήσιο.

Γνώριζαν βέβαια το έωλο του επιχειρήματός τους. Οπως γνώριζαν ότι με την πράξη αυτή παρέδιδαν "λευκούς" στην κοινωνία επώνυμους φοροφυγάδες, παρά το γεγονός ότι η κατηγορία που τους βάρυνε ήταν πολύ συγκεκριμένη και τους καταλογιζόταν ευθύνη ότι είχαν χρησιμοποιήσει πλαστά τιμολόγια συνολικής αξίας 400 δισ. δραχμών. Τόσο φαίνεται πως αποτιμήθηκε η "κάθαρση", ενώ πληροφορίες κάνουν λόγο για κατάλογο 385 "καυτών ονομάτων", που εξιλεώθηκαν. Μόνο ο ΦΠΑ που δεν απέδωσαν (εικονικές εισροές) ανέρχεται σε 72 δισ. δραχμές!

Για το ΠΑΣΟΚ είναι το δεύτερο εγχείρημα "κάθαρσης των διαπλεκομένων". Είχε προηγηθεί η διαγραφή τόκων υπερημερίας 200 δισ. δραχμών που όφειλαν οι εφοπλιστές Βαρδινογιάννης - Λάτσης στο δημόσιο, κάτι που έγινε αρχές του '96.

Η έκδοση πλαστών και εικονικών τιμολογίων γίνεται με διάφορους τρόπους, που εξαρτώνται βέβαια από τις... ανάγκες της αγοράς.

Από τις πιο συνήθεις περιπτώσεις, σαν αυτή που κατηγορείται ότι χρησιμοποίησε γνωστή γαλακτοβιομηχανία, είναι αυτή των τριγωνικών συναλλαγών. Στη μία δηλαδή κορυφή του τριγώνου βρίσκεται ένα ανύπαρκτο νομικό η φυσικό πρόσωπο, το οποίο όμως έχουν καταφέρει και έχουν εφοδιάσει με θεωρημένα φορολογικά στοιχεία (τιμολόγια, αποδείξεις, δελτία αποστολής κλπ.). Το μη υπαρκτό αυτό πρόσωπο "συναλλάσσεται" με μία υπαρκτή εταιρία, την οποία - υποτίθεται - ότι προμηθεύει διάφορα εμπορεύματα. Εχουμε δηλαδή εικονική συναλλαγή με εικονικά φορολογικά στοιχεία. Στη συνέχεια η εταιρία αυτή "προμηθεύει" εμπορεύματα και υπηρεσίες σε τρίτη εταιρία, σ' αυτήν δηλαδή που έχει στήσει και την όλη δουλιά. Στη δεύτερη αυτή περίπτωση έχουμε έκδοση πλαστών φορολογικών στοιχείων, τα οποία και αν ακόμα αποκαλυφθούν, σύμφωνα με την "εκσυγχρονιστική" λογική τύπου Γ. Δρυ, η εταιρία - αποδέκτης, ο εγκέφαλος δηλαδή, δε φέρει καμία ευθύνη. Στην καλύτερη, δηλαδή, των περιπτώσεων να την πληρώσει η εταιρία - "βαποράκι". Ουσιαστικά έχουμε νομιμοποίηση από την πλευρά της κυβέρνησης της βιομηχανίας έκδοσης πλαστών και εικονικών τιμολογίων.

Οι δύο άλλες περιπτώσεις που θα αναφέρουμε έχουν δημοσιοποιηθεί στους καταλόγους του υπουργείου Οικονομικών.

Σύμφωνα με την πρώτη οι κατασκευαστικές εταιρίες ΕΥΡΩΚΑΡ, ΛΕΓΕΚ και ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΗ - ΑΝΑΠΤΥΞΙΑΚΗ έλαβαν τιμολόγια ύψους (μαζί με ΦΠΑ) 102 εκατ. η πρώτη, 29,5 εκατ. η δεύτερη και 8,1 εκατ. η τρίτη από την εταιρία "Βήχος Θεοφάνης ΕΠΕ", η οποία όμως αποδείχτηκε... ανύπαρκτη, ή μάλλον κατασκεύασμα των τριών εταιριών.

Στη δεύτερη περίπτωση ο Δ. Καραμανλής (ο οποίος αποδείχτηκε ζητιάνος) εμφανιζόταν ως χονδρέμπορος ελαιολάδου και την περίοδο 1991 - 1994 εξέδωσε τιμολόγια χονδρικής πώλησης ελαιολάδου αξίας μεγαλύτερης των 4 δισ. δραχμών. Φυσικά επρόκειτο για εικονικές πωλήσεις, ενώ η εταιρία "ελαιολάδου" είχε συσταθεί από τους Κ. Βαμβακούλα και Η. Ανδρεούλη, εναντίον των οποίων ασκήθηκε δίωξη.

Το πρόβλημα της φοροδιαφυγής βέβαια δεν μπορεί παρά να το βλέπει κανείς στα πλαίσια του φορολογικού συστήματος που ισχύει, του ρόλου που αυτό παίζει ως εργαλείο αναδιανομής των εισοδημάτων. Μάλιστα, η μεγάλη φοροδιαφυγή στις περισσότερες περιπτώσεις αφορά εκείνες τις κοινωνικές ομάδες οι οποίες ευνοούνται γενικότερα από ένα συγκεκριμένο φορολογικό σύστημα, σαν ομάδες που στηρίζονται από τους κυβερνώντες στις διαδικασίες κατανομής των εισοδημάτων. Στην προκειμένη περίπτωση εκείνο που μπορεί να σημειώσει κανείς είναι ότι η εκτεταμένη φοροδιαφυγή του μεγάλου κεφαλαίου στη χώρα μας αποτελεί στην πραγματικότητα ακόμα ένα μηχανισμό αφανούς προσπορισμού εισοδημάτων, σε βάρος βέβαια των εργαζομένων και των μικρομεσαίων στρωμάτων, που έχουν αναλάβει το μεγάλο βάρος των φορολογικών εσόδων. Είναι κατανοητό ότι όταν κάποιος φοροδιαφεύγει (με τις πλάτες μάλιστα της κυβέρνησης) κάποιοι άλλοι θα ξεζουμιστούν περισσότερο, για να εισπραχθούν τα δημόσια έσοδα. Πρέπει να επισημάνουμε επίσης ότι όταν οι κρατούντες κάνουν λόγο για φοροδιαφυγή, έχουμε να αντιμετωπίσουμε ένα ταξικό λόγο. Οι υπουργοί Οικονομικών γνωρίζουν ότι όχι μόνο θα πρέπει να... ανεχθούν την επώνυμη φοροδιαφυγή, αλλά όταν οι περιστάσεις το απαιτούν θα πρέπει και να την καλύψουν. Αντίθετα, όλο το νομικό και φοροεισπρακτικό οπλοστάσιο είναι στραμμένο προς τα λαϊκά στρώματα αλλά και προς τα μεσαία εκείνα στρώματα, που δεν έχουν δυνατότητα πρόσβασης προς την κεντρική εξουσία. Και όταν ο Σπράος ζητά να ισχύσει το αυτόφωρο για τις περιπτώσεις υπεξαίρεσης φόρου, είναι εμφανές ότι δε θα χάσουν όλοι οι παραβάτες τον ύπνο τους σε περίπτωση υιοθέτησης του μέτρου.

Σε ό,τι αφορά τη βιομηχανία πλαστών και εικονικών τιμολογίων, η οποία συνεχώς εξαπλώνεται, προκύπτει για μία ακόμη φορά το συμπέρασμα ότι τη μόνη ηθική που ασπάζονται οι μεγαλοεπιχειρηματίες, είναι η "ηθική" του κέρδους και ό,τι ανήθικο αυτή υπαγορεύει. Από τη στιγμή όμως που τα πλαστά μεγέθη μετρούνται σε εκατοντάδες δισεκατομμύρια ή και σε τρισεκατομμύρια, αναδύεται η πλαστότητα του ίδιου του συστήματος και μεγάλου μέρους της οικονομικής δραστηριότητας. Με δυο λόγια, έχουμε πλαστούς ισολογισμούς επιχειρήσεων, πλαστές αποδόσεις, πλαστό ΦΠΑ, πλαστές (φουσκωμένες) εισπράξεις ΦΠΑ, πλαστή φορολογία επιχειρήσεων. Προκύπτει δηλαδή το γενικότερο συμπέρασμα ότι σε τελευταία ανάλυση το μεγάλο πρόβλημα δεν είναι τόσο τα ίδια τα πλαστά παραστατικά, αλλά ότι έχουμε κυβέρνηση και κοινωνικές δυνάμεις εξουσίας με πλαστική συνείδηση, που την πλάθουν κατά πώς ταιριάζει στα συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου.

Θανάσης ΚΑΝΙΑΡΗΣ