Τα "πανωτόκια" | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Τα "πανωτόκια"

Του Γ. Χ. ΧΟΥΡΜΟΥΖΙΑΔΗ

Τα "πανωτόκια", λοιπόν. Οχι πως ήτανε άγνωστη λέξη, τη γνωρίζαμε και πολύ καλά μάλιστα. Υστερα, μην ξεχνάτε πως τον τελευταίο καιρό, χωρίς να το θέλουμε, γίναμε μαθητές οικονομολογικών σεμιναρίων. Οποιο τηλεοπτικό κανάλι και να ανοίγαμε, για την οικονομία θα βλέπαμε να μιλάνε. Και όχι, βέβαια,για την οικονομία της αγοράς και του μόχθου, για το μεροκάματο, π.χ., ή το καλάθι της νοικοκυράς και το καχεκτικό πορτοφόλι του συνταξιούχου. Η συζήτηση στρεφόταν γύρω από τη θεωρία της οικονομίας. Τους σιβυλλικούς όρους της και τις δυσερμήνευτες κατηγορίες της. Αναφερόταν στο φαινόμενο της κερδοσκοπίας και προσπαθούσε να μας αναλύσει τις διαδικασίες, με τις οποίες οι οικονομικές κρίσεις από την Ανατολή έρχονται στη Δύση, έτσι, γιατί κάποια περίεργη δύναμη, που κανένας δεν ξέρει το όνομά της, το προκαλεί, χωρίς να το θέλει. Φυσικά, μέσα από αυτά τα εντατικά σεμινάρια, δε νομίζω ότι κανένας από μας να κέρδισε τίποτε. Τελειώσαμε τα μαθήματα και μείναμε, όπως προσήλθαμε την ημέρα του αγιασμού, "κουμπούρες". Και μόλις αρχίσαμε να συνειδητοποιούμε τις αδυναμίες μας στον τομέα της οικονομικής θεωρίας και πως έπρεπε να αναζητήσουμε την επιμόρφωσή μας στους γνωστούς χώρους της παραπαιδείας, ξαφνικά, μας προέκυψε ένα άλλο "μάθημα", το ίδιο στρυφνό και βασανιστικά απροσπέλαστο, με το ποιητικό όνομα "τα πανωτόκια".

Και όλα ξανάρχισαν από την αρχή. Ανοίξαμε τα βιβλία. Φορέσαμε τις μαύρες ποδιές και τα πηλήκια με την κουκουβάγια, όπως τότε, τα χρόνια της βασανισμένης μας αθωότητας, και καθίσαμε στα θρανία. Μόνο, που, αυτή τη φορά, το μάθημα το συνόδευαν και οι σχετικές διαφάνειες, όπως γράφουν και στις προσκλήσεις των διαλέξεων, για να προσελκύσουν ακροατές: Αυτό το είδος εν ανεπαρκεία στις μέρες μας. Και όταν μιλάω για διαφάνειες, αναφέρομαι σε όλες αυτές τις γραφικές σκηνές, όπου οι "δανειολήπτες" συγκρούονται με τους "δανειοδότες". Οι πρώτοι να καταριούνται τους δεύτερους και οι δεύτεροι να χλευάζουν τους πρώτους. Αίσχος, να φωνάζουν οι μεν. Ντροπή σας, να ξεφωνίζουν οι δε. Εμείς, όμως, οι φτωχοί μαθητές τι καταλάβαμε από αυτόν το δεύτερο κύκλο των οικονομικών μαθημάτων; Τι μπόρεσε να περάσει μέσα από τα φτωχά μας πηλήκια και να κατασταλάξει στο απορημένο μας μυαλό; Τίποτε. Ναι, τίποτε το οικονομολογικό, βέβαια. Γιατί καταλάβαμε και μάθαμε άλλα πολλά και πολύ σοβαρά "πράγματα".

Μάθαμε πως η διαλυμένη μας κοινωνία εξακολουθεί να είναι χωρισμένη στα δύο. Κι ας λένε πως άλλαξαν όλα και πως είναι λάθος να πιστεύουμε στις παλιές θεωρίες, που μας μιλούσαν για έναν κόσμο φτιαγμένο από τους εκμεταλλευτές και τους εκμεταλλευόμενους. Τίποτε δεν άλλαξε. Τα "πανωτόκια", μας το αποκάλυψαν ένα πρωί ξαφνικά στις τηλεοπτικές μας κρεβατοκάμαρες. Μας αποκάλυψαν την ανάγκη της αντίστασης. Την ανάγκη της εξέγερσης. Γιατί, αλλιώς, έτσι θα πάει η ζωή μας: Από τη μια αυτοί που δίνουν και από την άλλη αυτοί που παίρνουν. Οι μεν να ιδρώνουν και να αιμορραγούν και οι άλλοι να μετράνε τον κόσμο μέσα από τα ανθισμένα τους παράθυρα. Από τη μια, αυτοί που αποφασίζουν, αυτοί που ψεύδονται, αυτοί που συνωμοτούν και, από την άλλη, αυτοί που εκτελούν, θέλουν - δε θέλουν, τις αποφάσεις των πρώτων. Από την άλλη, όσοι πνίγονται μέσα στο τέλμα της ψευδολογίας και δεν μπορούν να αντιδράσουν, γιατί τους παγιδεύουν τα κόλπα των συνωμοτών.

Να, τι μας αποκάλυψαν τα "πανωτόκια": Μια κοινωνία, όπου μόνο ο Αρειος Πάγος ξέρει το δίκιο και την αλήθεια. Εμείς οι άλλοι το μόνο που ξέρουμε είναι ο πόνος της αδικίας. Ξέρουμε ότι μας αδικούν, αλλά δεν έχουμε τον τρόπο να γράψουμε με κόκκινη μπογιά τον πόνο μας στον τοίχο και να μας δικαιώσουν. Μας αποκάλυψαν, δηλαδή, πως μέσα στον απάνθρωπο κόσμο μας οι μεγάλες, καθημερινές έννοιες δεν είναι αυτονόητες. Ετσι, αυτό μας αποκάλυψαν τα "πανωτόκια", πως πρέπει να ψάξουμε, για να βρούμε ερμηνείες. Πρέπει να πάμε στα δικαστήρια και στους γιατρούς, στους ωροσκόπους και στις χαρτορίχτρες, για να μας πουν τι σημαίνει φτώχεια, αδικία, εκμετάλλευση. Πρέπει να βρούμε το μαγικό τηλέφωνο, που πάντοτε αρχίζει από ένα μηδενικό και να ρωτήσουμε, για να μας πουν ποιος φταίει για την ήττα μας, για την ανεξήγητη καθημερινή μας περιπέτεια. Να μας εξηγήσουν, τι θα πει εξουσία και με ποιον τρόπο διαφεντεύει τη δική μας ζωή, χωρίς να ρωτάει κανέναν από μας!

Μη γελιέστε, λοιπόν, καλοί μου σύντροφοι, όλες αυτές οι περίεργες λέξεις διαβάζονται με πολλούς τρόπους και πρέπει να τους μάθουμε. Κι όλα αυτά, που σας έλεγα στην αρχή, για σχολεία και μαύρες ποδιές, για πηλήκια και κουκουβάγιες, έτσι τα έλεγα, για να γελάσουμε μέσα στη μαύρη μας θλίψη. Ψάξτε μέσα βαθιά στα ταλαιπωρημένα σας σπλάχνα και θα βρείτε όλες τις ερμηνείες. Οι άνθρωποι της δουλιάς δε χρειάζονται φροντιστήριο, για να καταλάβουν τι τους απειλεί και τι τους υπονομεύει. Ο κόσμος του μόχθου και της στέρησης είναι ένα μεγάλο βιβλίο, όπου μέσα του μπορούμε να βρούμε όλες τις απαντήσεις. Γιατί να καταφεύγουμε, λοιπόν, στην παραπαιδεία; Γιατί να στηνόμαστε μπροστά σε όλους αυτούς τους απερίγραπτους αναλυτές και, στο τέλος, να κοιμόμαστε ήσυχοι πως μάθαμε την αλήθεια; Δε μας μαθαίνουν τίποτε, καλοί μου. Μόνο το χρόνο μας τρώνε, για να μας πείσουν πως όλα πάνε καλά. Η Δικαιοσύνη θα λάμψει, όπως λέει και μια περίεργη παροιμία. Οι ένοχοι θα τιμωρηθούν, οι αθώοι θα αποζημιωθούν και όλοι, στο τέλος, θα καθίσουμε στο τραπέζι της κοινωνικής ειρήνης. Από τα "πανωτόκια", όμως, πώς θα γλιτώσουμε; Εσείς πιστεύετε πως αυτοί οι απείθαρχοι καλικάντζαροι, που ροκανίζουν τις ρίζες της πονεμένης ζωής μας, θα ακούσουν τον εισαγγελέα; Θα υπακούσουν, δηλαδή, στις εντολές της φουκαριάρας της Δικαιοσύνης; Μα, ποιος την ακούει αυτήν, εδώ που τα λέμε. Αυτό έλειπε να την ακούσουν τα "πανωτόκια". Αυτά τα περίεργα μπάσταρδα, που, έτσι που τ' ακούω, μου φέρνουν στο μυαλό εκείνα τα χαμένα ορφανά, τον Ρέμο και τον Ρωμύλο, που μεγάλωσαν, αφού δεν είχανε τη δική τους μαμά, πίνοντας το γάλα μιας πονόψυχης λύκαινας!