71ο ΜΕΡΟΣ

Η συνδιάσκεψη (1) έστειλε αντιπροσωπείες στο μέτωπο, στην Γκάτσινα. Στην ίδια τη συνδιάσκεψη, όπως έδειχναν τα πράγματα, το ζήτημα τραβούσε για την τελική του λύση. Αποφασίστηκε, μάλιστα, να εκλεγεί προσωρινό Λαϊκό Συμβούλιο, στο οποίο θα έμπαιναν περίπου τετρακόσια μέλη: Εβδομήντα πέντε από το Σμόλνι, άλλοι τόσοι από την παλιά ΚΕΕ, κι οι υπόλοιποι από τις αυτοδιοικήσεις των πόλεων, τα συνδικάτα, τις αγροτικές επιτροπές και τα πολιτικά κόμματα. Για πρωθυπουργό προόριζαν τον Τσερνόφ. Κυκλοφορούσαν φήμες πως θ' αποκλείσουν τον Λένιν και τον Τρότσκι...

***

Το απόγευμα ξαναπήγα στο Σμόλνι, κουβέντιασα με το σοφέρ του υγειονομικού αυτοκινήτου, που έπρεπε να φύγει για το επαναστατικό μέτωπο. "Δε θα μπορούσα άραγε, να 'ρθω μαζί σας;". "Και βέβαια μπορείτε!". Ο σοφέρ ήταν εθελοντής, φοιτητής, και στο δρόμο, γυρίζοντας ελαφρά προς το μέρος μου, φώναξε πάνω από τον ώμο του σε απαίσια γερμανικά: "Also gut! Wir nach die Kasermen zu essen gehen" (2).

Ετσι κατάλαβα πως σε κάποιο στρατώνα μπορούμε να προγευματίσουμε. Στην οδό Κίροτσνα μπήκαμε σε μια μεγάλη αυλή τριγυρισμένη από στρατώνες κι ανεβήκαμε από μια σκοτεινή σκάλα σ' ένα χαμηλό δωμάτιο, που φωτιζόταν από ένα παράθυρο. Σ' ένα μακρύ ξύλινο τραπέζι κάθονταν καμιά εικοσαριά στρατιώτες. Ετρωγαν με ξύλινα κουτάλια λαχανόσουπα από ένα μεγάλο ντενεκεδένιο καζάνι, συζητούσαν δυνατά, αστειεύονταν και γελούσαν.

"Χαιρετώ την επιτροπή του 6ου Τάγματος εφέδρων σκαπανέων!", φώναξε ο συνοδός μου κι αμέσως με παρουσίασε σ' αυτούς που κάθονταν, σαν Αμερικανό σοσιαλιστή. Ολοι σηκώθηκαν και μου 'σφιξαν το χέρι. Ενας ηλικιωμένος στρατιώτης μ' αγκάλιασε και με φίλησε εγκάρδια. Μου δώσαν ένα ξύλινο κουτάλι και με βάλαν να καθίσω στο τραπέζι. Στο δωμάτιο έφεραν και άλλο καζάνι γεμάτο κουρκούτι, ένα μεγάλο καρβέλι μαύρο ψωμί και, εννοείται, το απαραίτητο τσαγιερό. Ολοι άρχισαν να με ρωτούν για την Αμερική: "Είναι αλήθεια ότι στην ελεύθερη χώρα σας πουλούν τους ψήφους για χρήματα; Αν είναι αλήθεια, τότε πώς πετυχαίνει ο λαός την πραγματοποίηση των αιτημάτων του; Και τι είναι αυτό το περιβόητο "Τάμανι"; (3). Είναι αλήθεια πως στην ελεύθερη χώρα σας μια ομαδούλα από μερικούς ανθρώπους μπορεί να κάνει ό,τι θέλει σε μια ολόκληρη πολιτεία, και να τη χρησιμοποιήσει για τα προσωπικά της συμφέροντα; Και πώς το ανέχεται αυτό ο λαός; Στη Ρωσία, τέτοια πράγματα δε γίνονταν ούτε τον καιρό του τσάρου. Η αλήθεια είναι πως πάντοτε υπάρχουν καταχρήσεις, όμως να αγοράζουν και να πουλούν ολόκληρες πόλεις, στις οποίες ζει μάζα λαού!.. Και μάλιστα σε ελεύθερη χώρα! Είναι δυνατόν ο λαός να μην έχει καθόλου επαναστατικά αισθήματα;..". Δοκίμασα να τους εξηγήσω πως ο λαός προσπαθεί ν' αλλάξει την κατάσταση πραγμάτων με νόμιμα μέσα.

"Σωστά", μου έγνεψε ένας νεαρός υπαξιωματικός, που λεγόταν Μπακλάνοφ και μιλούσε γαλλικά. "Μα, αφού εκεί η αστική τάξη είναι γερή; Και φυσικά η αστική τάξη θα έχει του χεριού της και τη νομοθετική εξουσία και τη δικαιοσύνη; Πώς, λοιπόν, θα μπορέσει ο λαός ν' αλλάξει αυτή την κατάσταση; Μπορεί να μου πείτε πως δεν έχω δίκιο, μια και δε γνωρίζω τη χώρα σας. Μα, μου φαίνεται ότι η αλλαγή με τέτοιον τρόπο είναι εντελώς απίθανη...".

Είπα πως πηγαίνω στο Τσάρσκογιε Σελό. "Κι εγώ εκεί πάω", είπε αναπάντεχα ο Μπακλάνοφ. "Κι εγώ... Κι εγώ...". Ολοι όσοι ήταν στο δωμάτιο, αποφάσισαν αμέσως να πάνε στο Τσάρσκογιε Σελό.

Εκείνη τη στιγμή κάποιος χτύπησε την πόρτα. Ανοιξε και φάνηκε η σιλουέτα ενός συνταγματάρχη. Κανένας δε σηκώθηκε, μα τον χαιρέτισαν όλοι φωναχτά. "Μπορώ να μπω;", ρώτησε ο συνταγματάρχης. "Παρακαλούμε, παρακαλούμε!", απάντησαν χαρούμενα οι στρατιώτες.

Ο συνταγματάρχης μπήκε χαμογελώντας. Ηταν ψηλός και ευπαρουσίαστος, με καλπάκι από προβιά και χρυσά γαλόνια. "Μου φαίνεται πως λέγατε ότι θα πάτε στο Τσάρκογιε Σελό, σύντροφοι", είπε. "Μπορώ να 'ρθω κι εγώ μαζί σας;".

Ο Μπακλάνοφ σκέφτηκε λιγάκι. "Δε νομίζω να υπάρχουν σήμερα τίποτα ιδιαίτερα σοβαρές υποθέσεις", απάντησε. "Πάμε, σύντροφε. Ευχαρίστως, σας παίρνουμε στην παρέα μας". Ο συνταγματάρχης τον ευχαρίστησε, κάθισε και γέμισε ένα ποτήρι τσάι.

Ο Μπακλάνοφ, χαμηλώνοντας τη φωνή, για να μη θίξει το συνταγματάρχη, μου εξήγησε: "Είμαι, ξέρετε, πρόεδρος της επιτροπής. Εμείς διοικούμε απόλυτα το τμήμα κι ο συνταγματάρχης παίρνει από μας το δικαίωμα του διοικητή μόνο σε ώρα μάχης, οπότε το τάγμα πειθαρχεί σ' αυτόν και οι διαταγές του είναι υποχρεωτικές για όλους. Ωστόσο, είναι υπόλογος απέναντί μας για όλα. Οταν βρισκόμαστε στους στρατώνες, δεν μπορεί να κάνει τίποτα χωρίς την άδειά μας... Μπορούμε να πούμε πως είναι υπάλληλός μας...".

Μας δώσαν πιστόλια και τουφέκια. "Ξέρετε, μπορεί να πέσουμε πάνω στους κοζάκους...". μας είπαν. Σκαρφαλώσαμε στο υγειονομικό αυτοκίνητο, παίρνοντας μαζί μας τρία μεγάλα δέματα με εφημερίδες για το μέτωπο. Το αυτοκίνητο τράβηξε ίσια στην οδό Λιτέιναγια, ύστερα στη λεωφόρο Ζαγκόρντι. Δίπλα μου καθόταν ένας νεαρός υπολοχαγός, που, όπως φαίνεται, μιλούσε με την ίδια ευχέρεια όλες τις ευρωπαϊκές γλώσσες. Ηταν μέλος της επιτροπής του τάγματος.

"Δεν είμαι μπολσεβίκος", με διαβεβαίωσε ζωηρά. "Βλέπετε, προέρχομαι από την παλιά γενιά των ευγενών. Ουσιαστικά, μπορώ να πω, είμαι καντέ...".

"Μα πως...", παραξενεύτηκα.

"Μάλιστα, μάλιστα, είμαι μέλος της επιτροπής! Δεν κρύβω τις πολιτικές μου απόψεις, όμως κανένας δε δίνει σημασία σ' αυτό, γιατί όλοι ξέρουν πως ποτέ δεν πρόκειται να ταχθώ ενάντια στη θέληση της πλειοψηφίας... Αρνήθηκα να πάρω οποιοδήποτε μέρος στον εμφύλιο πόλεμο, γιατί δεν το βρίσκω σωστό να σηκώσω το όπλο ενάντια στ' αδέλφια μου τους Ρώσους...".

"Προβοκάτορα! Κορνιλοφικέ!", φώναζαν αστειευόμενοι οι συνεπιβάτες μας, χτυπώντας τον ελαφρά στον ώμο.

1. Εχει υπόψη του τη "Συνδιάσκεψη για ανακωχή". Σύντ.

2. Αυτή η φράση μπορεί να μεταφραστεί περίπου έτσι: "Λοιπόν, θαυμάσια! Θα πάμε να φάμε στο στρατώνα". Σύντ.

3. "Τάμανι" ή "Τάμονι" - έδρα της καθοδήγησης του Δημοκρατικού Κόμματος στη Νέα Υόρκη, έγινε συνώνυμο κάθε λογής καταχρήσεων και εγκλημάτων, καθώς αποκαλύφθηκαν εκείνη την περίοδο πολυάριθμες περιπτώσεις συμμετοχής σε τέτοια εγκλήματα, των αρχηγών των Δημοκρατικών στη Νέα Υόρκη. Σύντ.

ΤΗΝ ΤΡΙΤΗ ΤΟ 72ο ΜΕΡΟΣ