Πριν από λίγες μέρες στο δήμο Βύρωνα, στην αίθουσα πολιτισμού - όχι τυχαία εκεί - τιμήθηκαν δύο πρώην δήμαρχοι της πόλης. Μια ανάλογη εκδήλωση τιμής έγινε στο Ζεφύρι. Το ίδιο είχε συμβεί παλιότερα και στην Πετρούπολη, στην Ηλιούπολη και στην Αγ. Βαρβάρα. Υπάρχει μια κόκκινη κλωστή που συνδέει τα πρόσωπα και τις εκδηλώσεις. Που τις κάνει να μην έχουν καμία σχέση με εκφράσεις δημοσίων σχέσεων, φιλοφρονήσεων και λοιπών τοιούτων πράξεων. Ακροατήριο απλοί άνθρωποι, καθημερινοί, από αυτούς που ευτυχώς δεν εγκλωβίζει, για να πυροβολήσει, η κάμερα των "μίντια". Τιμώμενοι, επίσης απλοί άνθρωποι που με τη στάση τους, μια ζωή, δήλωναν "κάνω μόνο το καθήκον μου". Δεν έχει τίποτα ιερατικό μια τέτοια δήλωση. Ούτε σεμνότυφο. Εχει να κάνει με αξίες. Ανατρεπτικές στο αποτέλεσμα μέσα από τη σταθερά επαναλαμβανόμενη παρουσία τους ως καθημερινός οδηγός της πράξης. Αξίες που πηγάζουν από την έντιμη ομολογία πως είναι απάνθρωπη η εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο. Ομολογία που χρεώνει το υποκείμενο της ιστορίας, αναπτύσσοντας τη σκέψη του, να κάνει απλά το καθήκον του ως ό,τι πιο φυσιολογικό δικαιώνει εν τέλει το πέρασμά του απ' τη ζωή. Καθήκον που εκτελείται ως πράξη ανυψωμένης συνείδησης - αυτής που είδε ποιος είναι ο πραγματικός μονόδρομος στην ιστορική εξέλιξη - και η οποία ως τέτοια πρωτοπορία σκοπεί (με γνώση, οργάνωση, διεκδίκηση) στην επιτάχυνση της εξέλιξης για τη συνολική - συλλογική ανύψωση από την κοινωνία των εκμεταλλευομένων προς την κοινωνία των Ανθρώπων. Οι τιμώμενοι - κομμουνιστές, αγωνιστές - στον πυρήνα της δράσης τους δεν έκαναν άλλο τι, απ' το να σταθούν συνεπείς ως προς αυτό που ο Οχτώβρης διαλάλησε στα πέρατα της Οικουμένης. Ασφαλώς - όντας δήμαρχοι - από εκείνη τη θέση δεν έπαιρναν μέρος σε διαδικασίες που αφορούν την προλεταριακή επανάσταση. Κι από αυτό όμως το μετερίζι του λαϊκού κινήματος, η δράση τους υπηρετούσε τα λαϊκά συμφέροντα, από τη σκοπιά των ανθρώπων που έχουν ταχθεί στη μια μεριά του δρόμου, αυτού της ταξικής πάλης. Αυτή η επιλογή και στάση είναι η κόκκινη κλωστή που τους συνδέει.

Αν έχει κάποια αξία η διατύπωση αυτών των σκέψεων, αυτή προκύπτει από την ανάγκη ξανά και ξανά να προσπαθούμε να βάζουμε τα πράγματα με το κεφάλι πάνω και τα πόδια κάτω. Καθώς βρισκόμαστε ήδη στον τελευταίο χρόνο πριν τις δημοτικές και νομαρχιακές εκλογές, πολλά είναι τα γεγονότα που πείθουν πως από την άλλη πλευρά της όχθης εντείνεται η προσπάθεια να πειστούν πλατύτερα οι λαϊκές μάζες, πως ό,τι θετικό γνωρίζουν ως απόηχο μιας ιστορικής διαδρομής της αυτοδιοίκησης, ή από τη σημερινή πραγματικότητα και από ορισμένες περιπτώσεις που ακόμα επιβιώνουν, δεν είναι τίποτα άλλο παρά μια στρέβλωση. Η προβολή σαν "επιτυχημένων" δημάρχων αυτών που μετέτρεψαν ήδη τα δημαρχιακά μέγαρα σε παραρτήματα της εφορίας αποσκοπεί ακριβώς σ' αυτό. Στην προβολή ως επιτυχημένου, και άρα ορθού μοντέλου αυτοδιοίκησης, αυτού που λειτουργεί σαν εξάρτημα της κεντρικής διοίκησης και αξιοποιώντας την αιρετότητα και το γεγονός ότι βρίσκεται πιο κοντά στο λαό, να εμφανίζει την αντιλαϊκή πολιτική που εφαρμόζει σαν πολιτική που πηγάζει από τον ίδιο τον λαό. Η προώθηση και εδραίωση μιας τέτοιας αντίληψης συνιστά μια σημαντική ανατροπή.

Η αυτοδιοίκηση δεν ήταν ποτέ η αγία των αγίων. Στο πέρασμα των χρόνων, όμως, κάτω από τη λαϊκή πάλη και διεκδίκηση απέκτησε χαρακτηριστικά δυναμικά, λαϊκά, σε πολλές περιπτώσεις δικαίωσε το αίτημα για αμεσότερη αντιπροσώπευση. Οχι μόνο στα χρόνια της ΕΑΜικής Εθνικής Αντίστασης, αλλά και στα δύσκολα μεταπολεμικά, στο χώρο αυτό αναδείχτηκαν αιρετοί που πήγαν κόντρα στους περιορισμούς που έθεταν οι κυβερνήσεις και τα στενά συνταγματικά πλαίσια. Μπήκαν μπροστά, οργάνωσαν τη λαϊκή πάλη, κατέγραψαν στον απολογισμό της δράσης τους ένα σημαντικό έργο στα τοπικά πράγματα, έργο που βοήθησε να βελτιωθούν οι συνθήκες ζωής των εργαζομένων. Πράξεις φαινομενικά απλές, όπως η διεκδίκηση ελεύθερων χώρων, σε κείνα τα χρόνια, βρίσκανε απέναντί τους το κατασταλτικό κράτος που υπεράσπιζε τους μεγαλοϊδιοκτήτες γης. Οχι λίγοι δήμαρχοι σύρθηκαν στα δικαστήρια. Σε αντιδιαστολή, σήμερα υπάρχουν δήμαρχοι που προτιμούν να βλέπουν ένα σχολείο κλειστό, παρά να διεκδικήσουν δυναμικά τη λειτουργία του σε χώρο που οι ίδιοι οι δημότες υποδεικνύουν (περίπτωση Καλλιθέας). Τότε με τα ψίχουλα του κρατικού προϋπολογισμού, δήμαρχοι έκαναν έργο δίνοντας προτεραιότητα στις υποβαθμισμένες περιοχές. Σήμερα ο Αβραμόπουλος "επενδύει" το δημόσιο χρήμα στη βιτρίνα της Ερμού των μεγαλομάγαζων και αφήνει να ρημάζει ακόμα κι ό,τι υπάρχει στη συνοικία Μαρκόνι ή το Νέο Κόσμο. Η αντιπαραβολή μπορεί να συνεχιστεί για ένα πλήθος τομέων δραστηριοποίησης της Αυτοδιοίκησης. Ο απολογισμός πάντα θα δίνει ένα συμπέρασμα. Κατακτήσεις για το λαό υπήρχαν κύρια όπου υπήρχε η λαϊκή κινητοποίηση και συντόνιζε με αυτήν τη δράση της και η "τοπική εξουσία" κόντρα στην κεντρική διοίκηση. Ενας τέτοιος θετικός απολογισμός μιας τέτοιας δράσης, όπου επικεφαλής ήσαν αριστεροί και κομμουνιστές, γίνονταν το παράδειγμα και για άλλους χώρους. Ετσι κατοχυρώθηκε στις συνειδήσεις η αυτοδιοίκηση σαν θεσμός με λαϊκά χαρακτηριστικά. Αυτό είναι που σήμερα παρουσιάζεται από την άρχουσα τάξη και τους πολιτικούς της εκφραστές με τη συνδρομή μερίδας επιστημόνων ως ένα από τα λάθη της ιστορίας.

Καθώς η οικονομική κρίση βαθαίνει και γίνεται όλο και πιο καθαρό με στοιχειώδη ανάλυση πως το σύστημα δεν είναι απλά ανίκανο να δώσει λύσεις, αλλά είναι ακριβώς η ίδια η ύπαρξή του που γεννά τα προβλήματα, εντείνεται η δραστηριότητα των απολογητών του, με στόχο τη μαζική ποδηγέτηση των λαϊκών στρωμάτων έτσι που να αποδεχτούν ακόμα περισσότερο στην πράξη, πως την ευθύνη για τα προβλήματα έχουν εν τέλει τα ίδια τα θύματα. Η ενοχοποίηση του δημότη, γιατί, δήθεν, δεν πληρώνει για κάθε υπηρεσία που του παρέχεται, η ενοχοποίηση του εργάτη, γιατί δε μοιράζεται τη μία θέση εργασίας με δυο και τρεις ανέργους, η ενοχοποίηση του δημάρχου, γιατί δε βάζει πρόσθετους φόρους, μια σειρά ακόμα ανάλογης κατεύθυνσης ενοχοποιήσεις έχουν και κοινή πηγή προέλευσης και κοινό στόχο. Εξειδικεύοντας στο χώρο της Αυτοδιοίκησης: Η προβολή υποψηφίων τύπου Δαμανάκη σαν αυτή που δε διστάζει να πάει κόντρα σε κατεστημένα συμφέροντα λέγοντας επί της ουσίας "μπράβο" στα ΜΑΤ, όταν καθαρίζουν ένα δρόμο από τους ενοχλητικούς διαδηλωτές (προχτές αγρότες στην Εθνική, χτες εργάτες στην Πανεπιστημίου...), ή τύπου Αβραμόπουλου σαν αυτός που ανυψώνεται πάνω απ' τα συμφέροντα της πλέμπας και δίνει στην πόλη την αίγλη που ταιριάζει σε μια πρωτεύουσα, δεν είναι τυχαία. Είναι μια συνειδητή επιλογή της άρχουσας τάξης, η οποία πατά πάνω σε προβλήματα, που η ίδια δημιουργεί, για να σπρώξει τα πράγματα σε ακόμα πιο αντιδραστική κατεύθυνση. Χρειάζεται υπαλλήλους, που, με την αίγλη του αιρετού, θα υλοποιούν μια όλο και πιο αντιλαϊκή πολιτική ισχυριζόμενοι ότι εκτελούν λαϊκή εντολή.

Σε συνθήκες, όπου οξυνόμενα λαϊκά προβλήματα προβάλλουν έντονα την ανάγκη δράσης, αντίστασης, διεκδίκησης, γίνεται φανερό πως οι κομμουνιστές έχουν ...πολύ μαλλί να ξάνουν για να στραφούν αλλού οι εξελίξεις. Η στάση - δράση του καθενός από μας, όχι μόνο για λόγους ιστορικής συνέχειας, αναδεικνύεται και σήμερα σε κυρίαρχο στοιχείο, για να υπάρξουν αγωνιστικές συμπαρατάξεις που και από το τοπικό επίπεδο θα συμβάλουν στον πολυμέτωπο αγώνα που βρίσκεται ακόμα μπροστά.