Τα δυο πρόσφατα ατυχήματα στη χαρτοποιία DIANA και στη ΛΑΡΚΟ,που είχαν σαν αποτέλεσμα στο μεν πρώτο το θάνατο δυο εργαζομένων και τον τραυματισμό άλλων τεσσάρων και στο δεύτερο το σοβαρό τραυματισμό ενός εργαζόμενου, φέρνουν στο φως της δημοσιότητας, με τον πιο δραματικό τρόπο, το πρόβλημα με τη συνεχιζόμενη αύξηση των εργατικών ατυχημάτων. Για την κατάσταση που επικρατεί, τις αιτίες και τους υπεύθυνους, συζητήσαμε με τον Χ. Χατζή, γιατρό Εργασίας.

Ο Χ. Χατζής θα επισημάνει πως "πράγματι υπάρχουν γεγονότα που επαναλαμβάνονται με επικίνδυνη μονοτονία τα τελευταία χρόνια. Εχουμε πολύ σοβαρά ατυχήματα, όχι μόνο σε μικρές ή μεμονωμένες επιχειρήσεις, αλλά ακόμη και σε μεγάλους, υποτίθεται οργανωμένους, εργασιακούς χώρους. Αυτό είναι ιδιαίτερα ανησυχητικό και αναδεικνύει ορισμένα ζητήματα που μας παραπέμπουν στην καρδιά του προβλήματος. Στο ποια, δηλαδή, είναι η θέση και η αξία της ζωής και της σωματικής ακεραιότητας του εργαζόμενου ανθρώπου και ειδικότερα του εργάτη στην κατά τα άλλα "εκσυγχρονιζόμενη" και "απασχολήσιμη" κοινωνία".

Για τον Χ. Χατζή, το κυρίαρχο ερώτημα, είναι αν σε τέτοιους "οργανωμένους" εργασιακούς χώρους υπάρχει ίχνος εφαρμογής του βασικού νομοθετικού πλαισίου περί υγιεινής και ασφάλειας. "Με αφορμή - θα πει - το συγκεκριμένο δυστύχημα στην DIANA διερωτώμαι: Υπήρχε τεχνικός ασφάλειας; Αν υπήρχε, τι γραπτώς είχε επισημάνει, όπως είχε υποχρέωση, για το συγκεκριμένο θέμα; Υπήρχε υπηρεσία Ιατρικής της Εργασίας και γιατρός Εργασίας στο συγκεκριμένο εργοστάσιο και για τις ανάγκες πρώτων βοηθειών; Υπήρχε εκλεγμένη Επιτροπή Υγιεινής και Ασφάλειας και τακτική τριμηνιαία και υποχρεωτική (με βάση το ν.1568/'85) διαβούλευση με τον εργοδότη; Υπήρχε γραπτή εκτίμηση των επαγγελματικών κινδύνων για τη συγκεκριμένη δραστηριότητα, όπως σαφώς προβλέπεται στο προεδρικό διάταγμα 17/'96; Υπάρχει ή είχε ξεκινήσει διαδικασία σύστασης Κανονισμού Υγιεινής και Ασφάλειας (ΠΔ 17/'96);

Ενα δεύτερο σημαντικό ζήτημα είναι για τον Χ. Χατζή η κατάσταση των Επιθεωρήσεων Εργασίας και ο τρόπος λειτουργίας τους. "Κατά τη γνώμη μου - θα σημειώσει - το πρόβλημα αν οι Επιθεωρήσεις Εργασίας είναι στο υπουργείο Εργασίας ή στις περιφέρειες είναι παραπλανητικό. Το πρόβλημα για μας τίθεται: Οι Επιθεωρήσεις θα είναι ένα ανεξάρτητο ελεγκτικό σώμα, θωρακισμένο με τις απαραίτητες εξουσίες και την αυτοτέλεια από την εκάστοτε πολιτική ηγεσία - υπουργείου ή περιφέρειας - ώστε να παίξει τον πραγματικό του ρόλο; Για να γίνει κατανοητή η κατάσταση που επικρατεί, θα αναφέρω μόνο ότι πριν λίγες μέρες δεν επετράπη στους τεχνικούς επιθεωρητές (δεν ήταν της περιφέρειας, αλλά στάλθηκαν απ' την κεντρική διοίκηση) να μπουν μαζί με συνδικαλιστές στο εργοστάσιο της DIANA για να πραγματοποιήσουν έλεγχο σχετικά με το δυστύχημα".

Ο ρόλος της Δικαιοσύνης είναι για τον Χ. Χατζή το τρίτο βασικό ζήτημα, καθώς θα επισημάνει: "Σε όλο τον κόσμο, οι ελεγκτικοί μηχανισμοί δεν επαφίονται γενικώς και αορίστως στη λειτουργία κάποιων υπηρεσιών. Τον έλεγχο για την εφαρμογή της νομοθεσίας τον ασκεί και η Δικαιοσύνη. Και πάλι αναφορικά με το παραπάνω δυστύχημα, διερωτώμαι υπάρχει κάποιος δικαστικός, που να έχει θέσει τα ερωτήματα που έθεσα πριν και να τα διερευνά αρμοδίως; Με δεδομένο ότι στην Ελλάδα φτάσαμε να έχουμε ειδικό σώμα δικαστών για το ποδόσφαιρο, όχι όμως και για τα προβλήματα αυτά".

Επίσης καθοριστικό ρόλο στα θέματα Υγιεινής και Ασφάλειας της Εργασίας, παίζει σε όλο τον υπόλοιπο κόσμο και η εμπλοκή του ασφαλιστικού συστήματος, μέσα από την υποχρεωτική ασφάλιση κάθε εργαζόμενου για επαγγελματικό κίνδυνο. "Πρόκειται - θα πει - για πολύ ουσιαστικό ζήτημα, γιατί αποτελεί ρυθμιστικό μηχανισμό ανάμεσα στο κόστος λήψης μέτρων απ' τον εργοδότη για τη βελτίωση των συνθηκών υγιεινής και ασφάλειας και τήρησης της σχετικής νομοθεσίας και της ασφαλιστικής επιβάρυνσης που συνεπάγεται για τον εργοδότη η απουσία λήψης τέτοιων μέτρων".

Οπως θα τονίσει ο Χ. Χατζής, "τα δυο συγκεκριμένα ατυχήματα απ' τη φύση τους δεσπόζουν και δεν μπορούν να αγνοηθούν απ' την επικαιρότητα. Υπάρχει όμως και η αόρατη πλευρά της "σελήνης", που είναι οι επαγγελματικές ασθένειες.Με βάση τα επίσημα στατιστικά στοιχεία από άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και μόνο σε ό,τι αφορά την οικονομική αποτίμηση των συνεπειών, η αναλογία κόστους ανάμεσα σε εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες είναι 1 προς 7.Με δεδομένη αυτή την αναλογία και με βάση πρόσφατη δήλωση του διοικητή του ΙΚΑ ότι μόνο στο Ταμείο αυτό το ετήσιο κόστος εργατικών ατυχημάτων ξεπερνά τα 50 δισ. δραχμές, τότε το κόστος μόνο στο ΙΚΑ απ' τις επαγγελματικές ασθένειες ξεπερνά τα 350 δισ. δραχμές. Αυτά τα μεγέθη ποιος κ. Σπράος θα τα μελετήσει;".

Καταλήγοντας ο Χ. Χατζής θα υπογραμμίσει: "Δεν μπορούμε να έχουμε ήσυχη τη συνείδησή μας, αν δεν αναδείξουμε το ρόλο του υποκειμένου σ' αυτήν την υπόθεση, που είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και το οργανωμένο συνδικαλιστικό κίνημα. Και εδώ και οι ευθύνες και οι καθυστερήσεις είναι σημαντικές, χωρίς να αγνοεί κανένας τις δυσκολίες και τον εκβιασμό που θέτει μια "συγκυρία", στην οποία κυρίαρχο στοιχείο είναι η ανεργία ή, ακόμα χειρότερα, η απειλή για ανεργία".

Ντίνα ΝΤΑΒΟΥ