«Ως σήμερα η Ελλάδα κοίταγε τον κόσμο. Σήμερα ο κόσμος κοιτάει την Ελλάδα. Σ' αυτό το νέο περιβάλλον, οι δυνάμεις του πολιτισμού είναι αυτές που θα δώσουν νόημα και περιεχόμενο στη νέα ταυτότητα της χώρας. Ως χώρας παιδείας και πολιτισμού». Ετσι ξεκίνησε την ομιλία του στους ανθρώπους των Γραμμάτων και των τεχνών προεκλογικά ο πρωθυπουργός, σε κείνη τη συγκέντρωση που όλοι απορήσαμε πώς ήταν δυνατό να ανταποκρίθηκαν τόσοι πολλοί. Η εξήγηση ήρθε μετά, όταν μάθαμε πως η πίεση ήταν πολύ ισχυρή από το γραφείο του πρωθυπουργού με αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα.

Σε κείνη, λοιπόν, τη συγκέντρωση ακούσαμε από τον πρωθυπουργό για την «αξία της τήρησης των δεσμεύσεων». «Αν λοιπόν, σήμερα, βρίσκομαι μπροστά σας σε μια ευαίσθητη περίοδο, δεκαπέντε μέρες πριν τις εκλογές, είναι γιατί θα ήθελα να σας εκθέσω ορισμένες σκέψεις μου. Σκέψεις που δεσμεύουν την πολιτική μας πράξη, που θα εμπνεύσουν τις συγκεκριμένες δράσεις μας»... «Η υλοποίηση των στόχων απαιτεί συγκροτημένη και συστηματική δράση. Απαιτεί: την αναδιοργάνωση βασικών φορέων της πολιτείας, το διάλογο και την κινητοποίηση των δυνάμεων της δημιουργίας χωρίς κηδεμονεύσεις, καλή προετοιμασία και μακροπρόθεσμο σχεδιασμό, επαρκή χρηματοδότηση...».

Μετεκλογικά; Καμιά αναδιοργάνωση, κανενός είδους διάλογος με τις δυνάμεις της δημιουργίας, καμιά προετοιμασία και σχεδιασμός και φυσικά πάγωμα κάθε χρηματοδότησης. Με το που ανέλαβε υπουργός Πολιτισμού ο Θόδωρος Πάγκαλος αναίρεσε όλες τις υπογεγραμμένες αποφάσεις επιχορηγήσεων από 22/5/98 μέχρι 14/3/2000.

«Στην τελευταία τετραετία κάναμε πολλά» καυχήθηκε ο Κ.Σημίτης. Ποια είναι αυτά τα πολλά: Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης (βλέπε Γουλανδρή), ανέγερση νέων μουσείων (καλά και τα μουσεία, δε λέμε...), το Πολιτιστικό και Συνεδριακό Κέντρο Βέροιας μέχρι το Μέγαρο Μουσικής Θεσσαλονίκης (βλέπε Λαμπράκης), κ.ά.

«Είμαστε στο σωστό δρόμο» - συνέχισε. «Μένουν, όμως, πολλά να κάνουμε. Στην προσπάθεια αυτή ζητάμε να βρούμε συμμάχους τους ίδιους τους δημιουργούς. Για την υλοποίηση δράσεων που θα απελευθερώσουν τις ζωντανές δυνάμεις της πολιτιστικής σκηνής, που θα ενδυναμώσουν την κοινωνική συνοχή, που θα αναδείξουν την πολιτιστική παρουσία της σύγχρονης Ελλάδας. Προς το σκοπό αυτό έχουμε ήδη προβλέψει 450 δισ. από το Γ' Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης».

Τι θα κάνουν αυτά τα 450 δισ. και άλλα πόσα; Για την «εγγύηση» δήθεν «της πολυφωνίας» και της δημιουργίας απαιτούνται: παρεμβάσεις στο πεδίο υποδομών από τη στέγαση Εθνικού και την ανέγερση του Εθνικού Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης μέχρι την επέκταση της Εθνικής Πινακοθήκης και την ολοκλήρωση του Μεγάρου Θεσσαλονίκης (σ.σ. τον αχόρταγο έχουν πια αυτά τα Μέγαρα Μουσικής. Είδε κανείς το νέο εργοτάξιο πίσω από το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών; Οι τόνοι τσιμέντου μαρτυρούν ότι τα δισ. καλά κρατούν και δεν μπορούμε να πιστέψουμε, βέβαια, ότι στην οδό Κόκκαλη και Β.Σοφίας, οι εκσκαφείς χτύπησαν φλέβα χρυσού). «Τον εκσυγχρονισμό των μουσείων» (πάλι μουσεία;)...

Βέβαια, ο πρωθυπουργός υποσχέθηκε και «Ιδρυση Ανώτατης Σχολής Κινηματογράφου». Πλέον έχει καταντήσει κι αυτό ένα σύνθημα που χάνεται μόλις «αλέκτορα φωνήσαι», την επομένη των εκλογών, δηλαδή. Προηγείται άλλωστε η οικοδόμηση Εθνικού Θεάτρου Αλβανίας στα Τίρανα, όπως πρόσφατα ανακοίνωσε ο υπουργός Πολιτισμού. Πάνω απ' όλα η Ελλάδα είναι «φιλάνθρωπη» και νοιάζεται για την «καλή εικόνα» της στο εξωτερικό. Σκεφτείτε τα εύσημα που θα μας δώσουν οι Αμερικάνοι και Ευρωπαίοι που ενδιαφερόμαστε να εκπολιτίσουμε τους Αλβανούς γείτονές μας. Σχολές κινηματογράφου εμείς ως Ελλάδα μπορούμε να κάνουμε, όποτε θέλουμε, αλλά το αφήνουμε για το μέλλον που έχουμε μπροστά μας. Εξάλλου, τώρα έχουμε και άλλα έξοδα. Ολυμπιακοί Αγώνες, Πολιτιστικές Ολυμπιάδες. Η σχολή κινηματογράφου ας περιμένει. Δεν πάθαμε και τίποτε που πέρσι ούτε οι ιδιωτικές σχολές κινηματογράφου με ευθύνη του υπουργείου Πολιτισμού λειτούργησαν. Το «Safe sex», άλλωστε «έσπασε» ταμεία. Δεν έχουμε ανάγκη εμείς! Οπως και για το πολυπόθητο από τους λυρικούς καλλιτέχνες και το κοινό, νέο κτίριο όπερας, μπορεί να περιμένει μέχρι τις επόμενες εκλογές. Και μάλλον ήταν πολύ βιαστική η κίνηση της Συντονιστικής Επιτροπής ΕΛΣ για την ανέγερση Οπερας, να στείλει, μια βδομάδα μετά τις εκλογές, ευχαριστήρια επιστολή προς τον πρωθυπουργό για την απόφασή του (;) για ανέγερση κτιρίου.

Οσο για την «ενίσχυση της κινητικότητας της ελληνικής παραγωγής», δύσκολο να μεταφραστεί, καθώς μόνο ενίσχυση δε βλέπουμε. Μια φτώχεια και μιζέρια αναδύεται από το ΥΠΠΟ σε ό,τι αφορά στα ποιοτικά στοιχεία της ελληνικής παραγωγής. Πολλά αιωρούνται περί κατάργησης του θεσμού των επιχορηγήσεων του θεάτρου και είναι ιδιαίτερα ύποπτο το γεγονός ότι το ΥΠΠΟ και ο υπουργός δεν ξεκαθαρίζουν τη θέση τους επί του θέματος. Ολοι εκείνοι που άκουσαν προεκλογικά τον πρωθυπουργό και τον υπουργό Οικονομικών Γ. Παπαντωνίου να μοιράζουν υποσχέσεις για πενταπλασιασμό των κονδυλίων για τον πολιτισμό, πρέπει να το απαιτήσουν ή να καταλάβουν ότι επρόκειτο για πυροτέχνημα.

Και επειδή αρέσκονται να το παίζουν Ευρωπαίοι, ας μάθουν πως όλες οι ευρωπαϊκές χώρες στηρίζουν οικονομικά το θέατρο. Και όπου έχουν μειώσει τη χρηματοδότηση επισημαίνουν τον κίνδυνο. Οπως για παράδειγμα στην Αγγλία. «25 εκατομμύρια περισσότερες λίρες το χρόνο χρειάζεται το θέατρο που βρίσκεται σε κρίση». Αυτός είναι ο τίτλος της «Guardian» 19 Μαΐου 2000. Οπως αναφέρεται στο άρθρο: «Το Συμβούλιο των Τεχνών της Αγγλίας ανακοίνωσε ότι χρειάζονται 25 εκατομμύρια περισσότερες λίρες το χρόνο να διοχετευτούν στο θέατρο που καταρρέει για να δώσουν νέα ζωή σ' αυτό που περιγράφεται ως "μορφή τέχνης σε κρίση". Ο πρόεδρος του Συμβουλίου Τζέρι Ρόμπινσον ανακοινώνοντας τα αποτελέσματα μιας έρευνας αναφέρει μειωμένο αριθμό θεατών, λιγότερες παραστάσεις και περιοδείες, λιγότερο ελκυστικές παραστάσεις και αυξανόμενα ελλείμματα, είπε: "Ενώ το θέατρό μας είναι ανάμεσα στα καλύτερα του κόσμου, βρίσκεται σε φρικτή ένδεια". Το Συμβούλιο αποφάνθηκε ότι η υπάρχουσα κατάσταση, που προκλήθηκε από ανεπαρκή χρηματοδότηση διάρκειας άνω των 15 χρόνων, δεν μπορεί πλέον να συνεχιστεί».