Ο Ενγκελς είχε και αυτός μιαν ανάλογη, ανεξάρτητη πορεία προς τον υλισμό. Πηγαίνοντας από την Αγγλία προς τη Γερμανία, σταμάτησε στο Παρίσι για μια δεκαήμερη επίσκεψη στον Μαρξ. Αυτή η επίσκεψη είχε σαν καρπό τη μεγάλη φιλία και μόνιμη συνεργασία τους για την προώθηση των απόψεών τους και του κομμουνιστικού κινήματος.

Στο Παρίσι, στα τέλη του Φλεβάρη 1844, εκδίδεται το περιοδικό "Γερμανο-γαλλικά Χρονικά", στο οποίο ο Μαρξ δημοσίευσε δύο άρθρα του. Το πρώτο αφορούσε το εβραϊκό ζήτημα, και αποτελούσε μιαν απάντηση και κριτική στις απόψεις του Μπ. Μπάουερ σχετικά με τη χειραφέτηση των Εβραίων.

Το πρόβλημα είχε γίνει επίκαιρο, όταν η μοναρχία και η εκκλησία κήρυξαν τη χριστιανική πίστη σαν κρατική θρησκεία. Ο Μπάουερ αντιλαμβανόταν το εβραϊκό πρόβλημα σαν σχέση μεταξύ θρησκείας και κράτους, προσπαθώντας να δώσει απάντηση μόνο στην ερώτηση ποιος πρέπει να χειραφετηθεί και ποιος πρέπει να χειραφετήσει. Γι' αυτό μιλούσε μόνο για θρησκευτική και πολιτική χειραφέτηση των Εβραίων.

Ο Μαρξ απορρίπτει αυτές τις αντιλήψεις, λέγοντας πως πρέπει να απαντήσουμε και στο πρόβλημα τι είδους χειραφέτηση θέλουμε και σε τι συνίσταται η χειραφέτηση των Εβραίων. Ο Μαρξ μιλάει για κοινωνική - ανθρώπινη χειραφέτηση όλων των ανθρώπων, η χειραφέτηση των Εβραίων είναι ένα στοιχείο της γενικής ανθρώπινης χειραφέτησης. Αυτή θα πραγματοποιηθεί όταν ο άνθρωπος θα απελευθερωθεί από την καταπίεση του αστικού συστήματος, από την εξουσία του χρήματος, όταν καταργηθεί η ατομική ιδιοκτησία. Διαγράφει έτσι την αναγκαιότητα της κομμουνιστικής κοινωνίας.

* * *

Το κράτος, ο Μαρξ, ακόμη το βλέπει χεγκελιανά, ιδεαλιστικά, σαν πραγμάτωση του ηθικού πνεύματος, όπου η ιδέα του κράτους είναι πρωταρχική του πραγματικού κράτους. Σημαντικό είναι, όμως, το ότι τον απασχολεί η ιδέα της μορφής της κρατικής εξουσίας, η οποία θα εκφράζει τη λαϊκή κυριαρχία, και τη βλέπει στη Δημοκρατία (ο Χέγκελ την έβλεπε στη Συνταγματική Μοναρχία), δηλαδή σε ένα σύστημα χωρίς πειθαναγκασμούς, όπου δε θα υπάρχει αλλοτρίωση και ο άνθρωπος δε θα είναι μια ιδιωτική ύπαρξη.

Στη Δημοκρατία, κατά τον Μαρξ, ο άνθρωπος δεν υπάρχει χάρη του νόμου, αλλά ο νόμος υπάρχει χάρη του ανθρώπου. Στην ουσία, τελικά, Δημοκρατία σημαίνει κομμουνισμός.

* * *

Ο Μαρξ θεωρεί πως η κριτική της θρησκείας έκλεισε, αλλά η κριτική πρέπει να συνεχιστεί με την κριτική των κοινωνικών συνθηκών. Η θρησκεία είναι, κατά τον Μαρξ, όπιο για το λαό, το πνευματικό άρωμα του γήινου κόσμου. Γι' αυτό κριτική της θρησκείας δε σημαίνει κριτική του ουρανού, αλλά κριτική της γης. Η κριτική των κοινωνικών και πολιτικών συνθηκών δεν αναιρεί την κριτική της θρησκείας, είναι προϋπόθεση αυτής.

Στην "Εισαγωγή", ο Μαρξ θέτει και το πρόβλημα της νομιμότητας (του δικαιώματος) της ατομικής ιδιοκτησίας και του καπιταλιστικού συστήματος. Θεωρεί την αστική κοινωνία σαν ένα ιστορικό σκαλοπάτι στην ανάπτυξη της κοινωνίας, που βασίζεται στην αστική αρχή της ατομικής ιδιοκτησίας, στην εκμετάλλευση, σε δύο κύριες κοινωνικές τάξεις (την αστική και το προλεταριάτο), μεταξύ των οποίων υπάρχει ένας αμείωτος ανταγωνισμός. Το προλεταριάτο είναι η τάξη που βρίσκεται σε ολική αντίθεση με τις συνθήκες της κοινωνίας που το γέννησε. Η αστική κοινωνία είναι ιστορικά η τελευταία κοινωνία που βασίζεται στην ατομική ιδιοκτησία και συνεπώς το προλεταριάτο η τελευταία εκμεταλλευόμενη τάξη. Από δω ο Μαρξ συμπεραίνει την αναγκαιότητα και την ουσία της προλεταριακής επανάστασης (την ονομάζει ριζική), που διαφέρει από την αστική (την ονομάζει μερική).

Η αστική επανάσταση είχε σαν αποτέλεσμα την πολιτική χειραφέτηση, η επερχόμενη προλεταριακή εναπόκειται να κατακτήσει την ανθρώπινη χειραφέτηση, συνεπώς θα αλλάξει από τα θεμέλια την αστική κοινωνία. Γι' αυτό όμως χρειάζεται μια απελευθερωτική τάξη, που θα επιθυμεί, θα θέλει, τα συμφέροντά της να ικανοποιηθούν με την επανάσταση, την πραγμάτωση της οποίας θα 'χει σαν ιστορική της αποστολή. Αυτή η τάξη είναι το προλεταριάτο που πρέπει να αποκτήσει επαναστατική ταξική συνείδηση, να προετοιμαστεί ιδεολογικά, κι αυτό μπορεί να γίνει εάν ενωθεί με τη φιλοσοφία. Ετσι, "όπως η φιλοσοφία βρίσκει τα υλικά της όπλα στο προλεταριάτο, έτσι και το προλεταριάτο βρίσκει τα πνευματικά του όπλα στη φιλοσοφία και αμέσως μόλις η σπίθα της σκέψης διεισδύσει βαθιά στον αφελή αγρό του λαού, η χειραφέτηση του Γερμανού σαν ανθρώπου θα πραγματοποιηθεί".