"Η "Ενωση Κομμουνιστών", μια διεθνής εργατική Ενωση, που μέσα στις συνθήκες της εποχής εκείνης μπορούσε φυσικά να 'ναι μονάχα μυστική, στο συνέδριο που έγινε στο Λονδίνο το Νοέμβρη του 1847, ανέθεσε στους υποφαινόμενους (Μαρξ και Ενγκελς) να συντάξουν ένα διεξοδικό θεωρητικό και πρακτικό πρόγραμμα του κόμματος που προοριζόταν για δημοσίευση. Ετσι γεννήθηκε το παρακάτω Μανιφέστο που το χειρόγραφό του ταξίδεψε στο Λονδίνο για να τυπωθεί, λίγες εβδομάδες πριν από την επανάσταση του Φλεβάρη που ξέσπασε στη Γαλλία. Δημοσιεύτηκε πρώτα γερμανικά και τυπώθηκε τουλάχιστο σε δώδεκα διαφορετικές εκδόσεις σ' αυτή τη γλώσσα, στη Γερμανία, στην Αγγλία, και στην Αμερική. Στα αγγλικά, για πρώτη φορά βγήκε στα 1850 στο Λονδίνο, στον "Κόκκινο Δημοκράτη", μεταφρασμένο από τη δίδα Ελεν Μακφάρλαν και στα 1871 βγήκε στην Αμερική τουλάχιστο σε τρεις διαφορετικές μεταφράσεις. Στα γαλλικά βγήκε για πρώτη φορά στο Παρίσι, λίγο πριν από την εξέγερση του Ιούνη του 1848, και τελευταία δημοσιεύτηκε στο "Σοσιαλιστή" της Νέας Υόρκης. Ετοιμάζεται τώρα μια άλλη μετάφραση. Στα πολωνικά βγήκε στο Λονδίνο λίγο ύστερα από την πρώτη γερμανική έκδοση. Στα ρωσικά βγήκε στη Γενεύη στη δεκαετία 1860 - 70. Και στα δανικά μεταφράστηκε επίσης, αμέσως ύστερα από την έκδοσή του". 2

Το παραπάνω κείμενο που παραθέτω ως εισαγωγική ιστορική πληροφορία στο σημερινό μου σημείωμα, είναι από τον πρόλογο της γερμανικής έκδοσης του "Κομμουνιστικού Μανιφέστου" στα 1872. Οπως διαβάσατε όμως, το σημαντικό αυτό κείμενο πρωτοδημοσιεύτηκε το Φλεβάρη του 1848. Εκλεισαν, δηλαδή, από τότε 150 χρόνια και το ερώτημα που γεννιέται είναι αν η εποχή μας έχει ανάγκη να αναφέρεται στις "γενικές αρχές" που διατύπωσαν οι δύο συντάκτες του κειμένου εκείνου. Αν εμείς που ζούμε σ' αυτήν την εποχή έχουμε ανάγκη, με άλλα λόγια, να συμφωνούμε με την άποψη που διατύπωσαν στον ίδιο πρόλογο που παρέθεσα πιο πάνω οι Μαρξ και Ενγκελς υπογραμμίζοντας πως "... Οσο πολύ κι αν έχουν αλλάξει οι συνθήκες στα τελευταία είκοσι πέντε χρόνια (από το 1847 που γράφτηκε και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά το "Μανιφέστο", μέχρι τον Ιούνιο του 1872, χρονολογία της γερμανικής έκδοσης), οι γενικές αρχές που εκτέθηκαν σ' αυτό το Μανιφέστο διατηρούν γενικά και σήμερα όλη τους την ορθότητα". Και να συμφωνήσουμε ακόμα μ' αυτό που σημειώνεται πιο κάτω στο ίδιο κείμενο "... γι' αυτό δεν αποδίδεται καθόλου ιδιαίτερη σημασία στα επαναστατικά μέτρα, που προτείνονται στο τέλος του ΙΙ μέρους. Αυτό το μέρος θα το εκθέταμε σήμερα από πολλές απόψεις διαφορετικά".

Ναι, λοιπόν, πιστεύω πως με την αφορμή μιας τέτοιας επετείου θα ήτανε πολύ σημαντικό να συμφωνήσουμε όλοι πως οι "γενικές αρχές" που διατύπωσαν οι δύο μεγάλοι θεωρητικοί του κομμουνισμού, δεν έχουν αλλάξει μέχρι σήμερα. Διατηρούν την ορθότητά τους και φαίνεται καθαρά πως είναι οι αρχές εκείνες που έχει ανάγκη ο σημερινός εργαζόμενος, για να αποκτήσει την αποφασιστικότητά του και για να ξυπνήσουν μέσα του τα οράματα μιας άλλης Ζωής. Και πάνω απ' όλα η "γενική αρχή" με την οποία τελειώνει το Μανιφέστο:"Προλετάριοι όλων των χωρών ενωθείτε". Να βρεθούμε πάλι μαζί. Ολοι μαζί, όπως ένα μέτωπο. Οπως μια αγκαλιά, γεμάτη λουλούδια. Οπως μια μεγάλη γειτονιά που ξεχειλίζει από οργή και δύναμη, αγανάκτηση και αντίσταση. Να ενωθούμε μαζί, μέσα στους ίδιους δρόμους κρατώντας τα ίδια πανό και διαβάζοντας με δυνατή φωνή τα ίδια συνθήματα. Μπορεί να πέρασαν 150 χρόνια από τότε μα οι "γενικές αρχές" παραμένουν το ίδιο ορθές. Οι άνεργοι και οι καταδιωγμένοι παίρνουν απελπισμένοι τους δρόμους της γης. Τα "βόλια" οργώνουν τους ουρανούς. Η ανεργία δένει κόμπο τα φτερά της νεολαίας και κάτω από την ψευδεπίγραφη "ευμάρεια" του εφιάλτη της Τεχνολογίας, ανάμεσα σε μηχανές που περιγράφουν το μέλλον, χωρίς να πιστεύουν στον άνθρωπο και σε θεωρητικούς της αράδας, οι άνθρωποι της δουλιάς και του πολιτισμού διαπραγματεύονται τα χέρια και το μυαλό τους. Διαπραγματεύονται ακόμα και τα ηλιοβασιλέματα, το γάλα που ρέει από τους αστερισμούς ενός κατειλημμένου από καιρό σύμπαντος, διαπραγματεύονται τους ορισμούς της δουλιάς και τη μεταμοντέρνα "ορθογραφία" της αμοιβής. Οπως και συ, καλέ μου σύντροφε, διαπραγματεύεσαι το όνειρό σου να βγεις από την αφάνεια και να ανθίσεις στο φτωχικό σου παράθυρο!

Να συμφωνήσουμε, λοιπόν, πως οι "γενικές αρχές" του Μανιφέστου δεν άλλαξαν, μόλο που πέρασαν 150 χρόνια. "Η αστική τάξη" λένε οι συντάκτες του, "υπέταξε την ύπαιθρο στην κυριαρχία της πόλης. Δημιούργησε τεράστιες πόλεις, αύξησε σε μεγάλο βαθμό τον αριθμό του αστικού πληθυσμού σε σύγκριση με τον αγροτικό... προκάλεσε τον πολιτικό συγκεντρωτισμό... δεν κατάργησε τις ταξικές αντιθέσεις, έβαλε μονάχα στη θέση των παλιών, νέες τάξεις, νέους όρους καταπίεσης, νέες μορφές πάλης... ξέσκισε τον πέπλο του συναισθηματισμού που σκέπαζε τις οικογενειακές σχέσεις και τις έκανε ξεκάθαρες χρηματικές σχέσεις". Και το ότι δεν άλλαξαν αυτές οι "αρχές", δε σημαίνει, βέβαια, ότι επιμένει η "θεωρία" από μόνη της, ότι λειτουργεί με τη μορφή αγκυλωμένων δογματισμών. Οχι. Αυτό είναι λάθος να το πιστεύουμε. Είναι το χυδαίο προϊόν μιας ξεκάθαρης σκοπιμότητας που όσο πάει πείθει όλο και πιο λίγους πως ήρθε καιρός ν' ανταλλάξουμε την παλιά μας πίστη στο σοσιαλιστικό όραμα με τη σύμβαση μιας κοινωνικής "ειρήνης" που δε σημαίνει τίποτε παραπάνω από τα ύποπτα υγρά μιας "έντιμης" υποταγής, όπου πνίγονται μέσα σε ηδονικούς παφλασμούς όσοι συμβιβάζονται.

Το "Μανιφέστο" όμως διατυπώνει και ένα πολύ σαφή υπαινιγμό: "... αυτό το μέρος" λένε στον πρόλογό τους που παρέθεσα στην αρχή, οι Μ. και Ε. "θα το εκθέταμε από πολλές απόψεις τελείως διαφορετικά". Μήπως, λοιπόν πρέπει να σκύψουμε με προσοχή πάνω στις δικές μας διατυπώσεις; Μήπως όσο κι αν μένουν αναλλοίωτες οι "γενικές αρχές", πρέπει να θεωρούνται αναγκαίες οι αλλαγές των διατυπώσεων; Δεν το λέω εγώ. Ο Μαρξ και ο Ενγκελς το έγραψαν πριν από 116 χρόνια. Εγώ απλώς συμφωνώ!