Υπάρχει πρόβλημα με τη "σταθερότητα" του πολιτικού συστήματος; Οι εξελίξεις στη ΝΔ που οδηγούν, όπως όλα δείχνουν, σε καταστάσεις αποσύνθεσης και ανασύνθεσης, έχουν ευρύτερες - αρνητικές - επιπτώσεις στο πολιτικό σκηνικό; Υπάρχει "κενό" στην πολιτική σκηνή, που χρειάζεται να καλυφθεί και πώς;

Τα ερωτήματα αυτά, που δεν είναι καινούρια, προβάλλουν και πάλι στο προσκήνιο με αφορμή τις διεργασίες στο εσωτερικό της συντηρητικής παράταξης. Δεν υπάρχει καμία αμφιβολία ότι οι εξελίξεις στο χώρο της ΝΔ επηρεάζουν το σύστημα διακυβέρνησης του τόπου, της εναλλαγής δύο αστικών κομμάτων στην κυβερνητική εξουσίακαι ρίχνουν βαριά τη σκιά τους στην ικανότητά του να παγιδεύει τις λαϊκές μάζες και να εξασφαλίζει την απρόσκοπτη επιβολή των νεοφιλελεύθερων επιλογών. Αποτελεί σίγουρα πονοκέφαλο και σημαντικό πρόβλημα για τους αρχιτέκτονες του πολιτικού σκηνικού το γεγονός ότι ένας βασικός πυλώνας του συστήματος χωλαίνει και τρίζει επικίνδυνα. Ο λόγος είναι απλός. Η ΝΔ αποτελεί την εναλλακτική λύση για την εξουσία και στο βαθμό που αδυνατεί να ανταποκριθεί με αξιώσεις σε αυτό το ρόλο αδυνατίζει επικίνδυνα τις εφεδρείες του συστήματος, με συνέπειες που μπορεί να αποδειχθούν ανεξέλεγκτες. Το ΠΑΣΟΚ δεν μπορεί να αποτελεί το μοναδικό κόμμα που θα σηκώνει για πολύ καιρό το βάρος της αποστολής που του έχουν αναθέσει τα μεγάλα αφεντικά. Οσο και αν ο Κ. Σημίτης καυχιέται ότι είναι το κόμμα - κυρίαρχος του πολιτικού παιχνιδιού, όσο και αν ο Κ. Σκανδαλίδης ταυτίζει τη σταθερότητα του πολιτικού συστήματος με την παραμονή του ΠΑΣΟΚ στην εξουσία μέχρι το 2004.

Με αυτή την έννοια, ακόμα και αν δεν υπάρχει κενό, όπως διαπιστώνει ο Κ. Μητσοτάκης και άλλοι διαγραφέντες από τη ΝΔ, υπάρχει σίγουρα πρόβλημα. Η άρχουσα τάξη και τα αφεντικά της "νέας τάξης πραγμάτων" δε φαίνονται να είναι ικανοποιημένοι από τους ρυθμούς "προσαρμογής" της χώρας στις επιταγές τους. Την ίδια στιγμή, τα κόμματα που εναλλάσσονται στην κυβερνητική εξουσία δεν καταφέρνουν να εξασφαλίσουν τη λαϊκή συναίνεση ή ανοχή στις νεοφιλελεύθερες τομές που θέλουν να επιβάλουν. Αντίθετα, η λαϊκή δυσαρέσκεια και οι αγώνες διογκώνονται και δεν είναι μακριά η στιγμή που θα "απειλήσουν" τα αντιλαϊκά σχέδια.

Την κατάσταση που διαμορφώνεται τη συνόψισε ο Κ. Μητσοτάκης, λόγω του γενικότερου ρόλου που ο ίδιος ομολόγησε ότι έχει αναλάβει, μιλώντας στη Θεσσαλονίκη την περασμένη Κυριακή, με τις εξής φράσεις: "Στον καινούριο κόσμο, περιθώριο για τεχνάσματα και μικροπολιτική δεν υπάρχουν. Η Ελλάδα χρειάζεται πραγματικά μια μεγάλη αναγεννητική προσπάθεια και τη χρειάζεται τώρα. Εύχομαι το έναυσμα για τη νέα πορεία να προέλθει από τα σημερινά πολιτικά μας κόμματα. Δυστυχώς, κάτι τέτοιο ως τώρα δε φαίνεται. Ο πολιτικός κόσμος δείχνει σήμερα ανίκανος να ανταποκριθεί στις προκλήσεις της νέας εποχής".

Οι "προκλήσεις της νέας εποχής" είναι εντελώς προσδιορισμένες από την "παγκοσμιοποιημένη" τάξη πραγμάτων και σε ό,τι αφορά τα κόμματα - διαχειριστές της εξουσίας. Σε ό,τι αφορά τα θέματα εξωτερικής πολιτικής, "χρειάζεται να γίνουν συμβιβασμοί", κυρίως στα Ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Πράγμα που σημαίνει διχοτόμηση του Αιγαίου και αμερικανοποίησή του, επισημοποίηση της διχοτόμησης της Κύπρου κλπ. Οι Αμερικανοί δεν κρύβουν την απογοήτευσή τους γιατί η κυβέρνηση Σημίτη, την οποία στηρίζουν προκλητικά, δεν προχωρά "πιο αποτελεσματικά" σε αυτήν την κατεύθυνση. Είναι χαρακτηριστικές οι πρωτοβουλίες που ανέλαβε ο Ν. Μπερνς, ο οποίος στις επαφές του με πολιτικούς παράγοντες συμβουλεύει - διάβαζε αξιώνει - "να πέσουν οι αντιδράσεις" στο εσωτερικό των κομμάτων, ώστε να προχωρήσει η "διευθέτηση" των Ελληνοτουρκικών.

Στον τομέα της οικονομίας, οι προκλήσεις αφορούν την υλοποίηση των "διαρθρωτικών αλλαγών", που σημαίνουν απλά κατεδάφιση του λεγόμενου "κράτους πρόνοιας", του ασφαλιστικού συστήματος, τυφλές ιδιωτικοποιήσεις, ανατροπή των εργασιακών σχέσεων, κλπ.

Είναι ολοφάνερο ότι χρειάζεται η επιστράτευση όλων των διαθέσιμων πολιτικών δυνάμεων και του πολιτικού προσωπικού που υπηρετεί τα συμφέροντα της άρχουσας τάξης για να ανταποκριθούν στις σημερινές και μελλοντικές "προκλήσεις". Στην κατεύθυνση αυτή, είναι πολύ πιθανό οι εξελίξεις στη ΝΔ να αξιοποιηθούν για μια ανασύνταξη του αστικού πολιτικού κόσμου, ώστε να γίνει πιο αξιόμαχος και αποτελεσματικός. Οι δυσκολίες, όμως, του εγχειρήματος είναι ολοφάνερες. Χαρακτηριστική αδυναμία των δύο κομμάτων της άρχουσας τάξης είναι η εξόφθαλμη σύγκλιση και ταύτιση των ιδεολογικών και πολιτικών τους θέσεων, γεγονός που εμποδίζει την ενσωμάτωση και παγίδευση των λαϊκών στρωμάτων.

Στο πλαίσιο αυτό, δεν αποκλείεται να εμφανιστεί ένα νέο κόμμα - οδηγός για το πολιτικό σύστημα, που θα αναλάβει να προβάλει τη "γυμνή αλήθεια", ώστε να διευκολύνει και τα υπόλοιπα κόμματα να ακολουθήσουν. Σε ένα τέτοιο κόμμα είναι διατεθειμένοι, όπως έχει φανεί και από τις δημόσιες δηλώσεις τους, να συμμετάσχουν και οι διαγραμμένοι της ΝΔ, ο Ανδριανόπουλος, ο Κ. Μητσοτάκης και όσοι τον ακολουθήσουν. Δεν αποκλείονται και άλλες παρόμοιες εξελίξεις, αλλά το κύριο δεν είναι μόνο η μορφή, είναι και η ουσία.

Φυσικά, η ιστορία δε γράφεται από τους "εγκεφάλους" της άρχουσας τάξης, αλλά από την πάλη των τάξεων, η οποία, δυστυχώς γι' αυτούς, δεν καταργήθηκε. Αντίθετα, τους επιφυλάσσει δυσάρεστες εκπλήξεις, ικανές να χαλάσουν τα αντιλαϊκά σχέδιά τους.

Παναγιώτης ΚΑΚΑΛΗΣ