Σήμερα θ' αρχίσω με ένα γνωμικό. Δεν είναι παλιό ούτε επίσημα καταχωρημένο στα κατάστιχα της λαϊκής μας θυμοσοφίας. Δικό μου είναι το γνωμικό και καταστάλαξε στην άκρη της πένας μου πριν από λίγες μέρες, όταν συνειδητοποίησα πως, γι' ακόμα μια φορά, οι εκπαιδευτικοί πήραν πάλι τους δρόμους, για ν' αντισταθούν στις αποφάσεις του υπουργείου Παιδείας, ή, όπως λέγεται συμβολικά, για να ανατρέψουν τα "μέτρα Αρσένη". Και τώρα η ώρα του γνωμικού: "Η παιδεία δεν ανήκει μόνο στους εκπαιδευτικούς"! Πρέπει επιτέλους να το καταλάβουμε όλοι πως όταν στο πεζοδρόμιο ανοίγει η συζήτηση για τα σχολεία και οι γροθιές χτυπούν πάνω στο τραπέζι για τα βιβλία, όταν τα πανό με τα κόκκινα γράμματα μιλούν για τη φτώχεια του δασκάλου και το τραγικό μεροκάματο της μόρφωσης, όταν οι "ντουντούκες" των δρόμων παιανίζουν τις μεταλλικές μουσικές τους, ανακρούοντας τους επιθανάτιους ύμνους της εκπαιδευτικής περιπέτειας, που πότε λέγεται "μεταρρύθμιση", πότε "πανελλήνιες εξετάσεις" και πότε απλώς "μέτρα για την παιδεία", όταν, τέλος πάντων, οι δάσκαλοι του έθνους αφήνουν τις σχολικές αίθουσες και παίρνουν τους δρόμους, όχι γιατί δεν τους "χωράει", αλλά γιατί δεν τους "θέλει" ο τόπος, τότε το θέμα είναι δικό μας. Είναι και δικό μας. Είναι θέμα του δικού μας μετώπου, είναι της δικής μας κοινωνίας, που μας γεννάει και μας τρέφει. Δεν είναι μόνο των "άλλων". Κι αυτό σημαίνει πως τα τύμπανα έχουν σιγήσει για τα καλά και όπου να 'ναι οι εξαγριωμένοι "Απάτσι" της εξουσίας θα ορμήσουν, ανεμίζοντας τα καλογυαλισμένα τσεκούρια τους ενάντια στα προχειροφτιαγμένα κοινωνικά μας οχυρά. Σημαίνει, με άλλα πιο γλαφυρά λόγια, πως είναι καιρός να βγούμε από τα παραπήγματά μας, όπου μας εγκατέστησε ο μεταμοντέρνος εφησυχασμός μας, αυτή η εφιαλτική ιδεολογία της απολίτικης παχυδερμίας και του τηλεοπτικού μαρασμού. Να βγούμε, και να βγούμε όσο γίνεται πιο γρήγορα, γιατί το θέμα μας αφορά!

Eκεί θα δοθούν τελικά οι τελικές μάχες: Στα σχολεία. Στα βιβλία θα γραφεί ο επίλογος της εθνικής μας ζωής. Μέσα από τις άδειες τσέπες των δασκάλων, θα περάσει το μήνυμα της ευρωπαϊκής "ευμάρειας". Στους σχολικούς μαυροπίνακες, θα γραφεί με ανεξίτηλη κιμωλία το επιτύμβιο επίγραμμα της εκπαιδευτικής μας ταυτότητας. Πρέπει να πάρουμε μέρος στη συζήτηση, λοιπόν, και ν' αφήσουμε κατά μέρος τα μισόλογα της αθόρυβης συμφωνίας. Να κατεβούμε στους δρόμους, για να συναντήσουμε εκεί την εκπαιδευτική άνοιξη, που, όσο να πεις, κινδυνεύει από τις χιονοστιβάδες των "μέτρων". Οι τηλεοράσεις περιμένουν αίμα και Καλάζνικοφ για να ανοίξουν τα γνωστά φλύαρα παράθυρά τους, όπου την πρωτοκαθεδρία, νύχτα και μέρα, την έχουν οι μπουγάδες του πολιτικού κουτσομπολιού. Και της ματωμένης ασφάλτου. Οι εφημερίδες, πάλι, ηδονίζονται με τους πρωτοσέλιδους τίτλους, όπου μόνο τα μεγάλα γράμματα κάνουν εντύπωση και οι φτηνές καταγγελίες έχουνε πέραση. Γι' αυτό σας λέω είναι καιρός να πάρουμε μέρος στη συζήτηση. Να ρωτήσουμε, να πληροφορηθούμε, να σχολιάσουμε, να συμβουλέψουμε. Δεν μπορούμε, δεν έχουμε το δικαίωμα να τ' αφήσουμε όλα στα χέρια των "Απάτσι". Γιατί φοβούμαι πως ό,τι κυκλοφορεί ως πληροφορία για το πρόβλημα της εκπαίδευσης είναι μονάχα ανούσιες σταγόνες που έτσι, από τύχη, κύλησαν έξω από το παραγεμισμένο ποτήρι και κατηφόρισαν στα κακομαθημένα αυτιά μας.

Η αλήθεια κρατιέται με πολλή φροντίδα κρυμμένη, με αποτέλεσμα αυτό που"μαθαίνεται" να τα συσκοτίζει τα πράγματα και καθόλου να μην τα φωτίζει. Μήπως μας εξήγησε κανείς τη σκοπιμότητα των "μέτρων"; Μας είπαν οι απανταχού"αρμόδιοι", ο υπουργός Παιδείας, π.χ., ξεκάθαρα τι πάνε να ανατρέψουν και ποιο το καινούριο σκοπεύουν να βάλουν στη θέση του; Λένε, βέβαια, και ψελλίζουν διάφορα παρηγορητικά και προκατασκευασμένα λογύδρια στα σκαλάκια του υπουργείου και μπροστά στα απειλητικά "μαρκούτσια" των δημοσιογράφων. Τι εξηγούν, όμως; Ολο και πιο συχνά γίνεται αναφορά σε κάποιον "εκσυγχρονισμό" ή στη χιλιοδιακορευμένη "αναβάθμιση" του εκπαιδευτικού, στο σχολείο του μέλλοντος και τα τούτοις όμοια. Καμιά οργανική σχέση αυτών των πρόχειρων επιχειρημάτων με τα "μέτρα" δε φαίνεται, όμως. Τίποτε από αυτά ψελλίσματα δεν μπορεί να μας περιγράψει με τρόπο θαρραλέο και ξεκάθαρο, με αριθμούς και επιστημονικές αναφορές αυτό που παρουσιάζεται ως "μέτρο" και το άλλο που ασαφώς το υπαινίσσονται ως "στόχο". Μιλούν, π.χ., για την "ποιότητα" του εκπαιδευτικού και τον έλεγχό της, για την ανάγκη της επιμόρφωσης του δασκάλου, για την υπέρβαση της συνδικαλιστικής μιζέριας και τον οικονομίστικο χαρακτήρα της αντίστασης. Δε λέω πως δεν είναι σωστά όλα αυτά, έτσι που ακούγονται ως αποφθέγματα της Αγίας Γραφής ή ως κατακλείδες των πανηγυρικών της 25ης Μαρτίου. Εξάλλου και ο Μαρξ στην έβδομη θέση του, αν θυμούμαι καλά τον αριθμό, για τον Φόιερμπαχ, μιλάει για την ανάγκη εκπαίδευσης των εκπαιδευτικών. Είναι παλιά η ιδέα, επομένως.

Πώς, όμως, θα γίνει πραγματικότητα αυτό το συμπαθητικό και γλυκό όνειρο; Μέσα σε μια κοινωνία, όπου τα πάντα νανουρίζονται με τις νότες που εκπέμπουν οι οκτάβες μιας σύγχρονης εφιαλτικής μουσικής, όπως "προπό", "λότο", "ξυστό"; Πώς θα βρεθούν οι ορθότητες των κριτηρίων; Μέσα σε έναν εκπαιδευτικό κόσμο που χειμάζεται από το κυνήγι του μεροκάματου, τον εφιάλτη του διαμαρτυρημένου γραμματίου, την αγωνία της σχολικής προετοιμασίας και το απλησίαστο όνειρο μιας ζεστής και καθαρής αμμουδιάς. Το απλησίαστο όνειρο ενός ελληνικού καλοκαιριού. Ολοι αυτοί οι μηχανισμοί των "εξετάσεων", αυτές οι καταχθόνιες διαδικασίες της επιλογής των διορισμών με ποιον τρόπο θα ανθίσουν, μέσα σε μια γη που ξεραίνεται και που όσο πάει και γίνεται μέρα με τη μέρα πιο ξένη και εχθρική; Γι' αυτό σου λέω, καλέ μου σύντροφε, έλα να κατεβούμε μαζί στο δρόμο, να γυαλίσουμε και τα δικά μας τσεκούρια και να περιμένουμε πιασμένοι από το χέρι τους εξαγριωμένους "Απάτσι"! Δεν μπορεί, θα τους νικήσουμε!