Κατάμεστη η αίθουσα του Χατζηγιάννειου Πολιτιστικού Κέντρου της Λάρισας, όπου έγινε η ημερίδα της ΟΓΕ, με τις γυναίκες να συνωστίζονται όρθιες για να ακούσουν. Μια διαφορετική νότα, η μουσική του Γιούρι Στούπελ, που έπαιξε στο πιάνο και η απαγγελία της Αθηνάς Ηλία, ποιημάτων αφιερωμένων στη γυναίκα. Ομως, εκτός από τα πορίσματα και την ανάλυση της έρευνας για την άνεργη γυναίκα, πολύ ενδιαφέρον είχαν και οι παρεμβάσεις που έγιναν για την τρομοκρατία και την εργοδοτική αυθαιρεσία, το χτύπημα του πολιτισμού, την ανεργία "που γίνεται όχημα για να αμφισβητηθεί η σταθερή απασχόληση", τα προβλήματα, όπως τα βιώνουν οι ίδιες οι γυναίκες. Η ανεργία τριπλασιάστηκε στις γυναίκες τα τελευταία χρόνια...

"Με τις ευέλικτες μορφές απασχόλησης που επιβάλλονται, οι εργαζόμενες στερούνται ελεύθερο χρόνο, κοινωνικές δραστηριότητες, ανάπαυση, διακοπές. Βρίσκονται διαρκώς στην αναμονή, πότε θα τις καλέσει ο εργοδότης", τόνισε η Αγόρη Ρούση από το Σύλλογο Γυναικών Βόλου, μιλώντας για τα Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης. "Η ανεργία σ' εμάς, είπε, είναι αποτέλεσμα της μεγάλης οικονομικής κρίσης, π.χ., εργοστάσια κλωστοϋφαντουργίας μεταφέρθηκαν σε άλλες χώρες με φθηνότερα εργατικά. Οι γυναίκες δεν απολύθηκαν γιατί ήταν ανειδίκευτες. Και η επιλογή των γυναικών που δουλεύουν με ελαστικές μορφές απασχόλησης δεν είναι τυχαία. Αρκετές νέες 20 - 25 χρόνων με οικογένεια και παιδιά καταφεύγουν στη μερική απασχόληση, ενώ πολλές γυναίκες 40 - 45 χρόνων απολύθηκαν και προσλήφθηκαν νέες. Σ' αυτήν την ηλικία επίσης, οι γυναίκες καταφεύγουν στη μερική απασχόληση, γιατί έχουν να βοηθήσουν στα φροντιστήρια των παιδιών και να ψευτοβολέψουν τις ατομικές τους ανάγκες".

Συγκριτικά στοιχεία ανάμεσα στα συμπεράσματα της έρευνας για την αγρότισσα και της έρευνας για την άνεργη γυναίκα στις πόλεις, έδωσε η Ρούλα Χαλάτση, από το Σύλλογο Γυναικών Τρικάλων. "Η πόλη, είπε, φαντάζει σωτήρια για τη γυναίκα του χωριού, αλλά δεν της δίνει τη ζωή που ονειρεύτηκε. Το εισόδημά της παραμένει χαμηλό και το σύνθημα "Αγροτιά χωρίς λεφτά, μαγαζιά χωρίς δουλιά" είναι πάντα και διαρκώς περισσότερο επίκαιρο. Οι γυναίκες δε μετέχουν σε κοινωνικές δραστηριότητες, παραμένουν αμέτοχες, αποκλεισμένες και οι αποφάσεις που τις αφορούν παίρνονται γι' αυτές χωρίς αυτές...".

"Ενώ παλιά οι γυναίκες από τις γύρω περιοχές ονειρεύονταν να παντρευτούν στο Λιτόχωρο να λυτρωθούν από τη σκληρή ζωή, τώρα διαπιστώνουν ότι το σπίτι και το χωράφι που νοίκιαζαν δεν αρκεί και ένα εισόδημα δε φτάνει. Δε "βγαίνουν" οικονομικά, εργάζονται εποχιακά σε ξενοδοχεία και με φασόν", είπε η Νίκη Τσιμούρα από το Λιτόχωρο. "Παρ' όλα αυτά, παραμένουν πιο συντηρητικές. Πιστεύουν κατά 44% ότι η γυναίκα πρέπει να ασχολείται με το σπίτι της και μόνο αν της μένει καιρός με επαγγελματική δουλιά. Στις άλλες πόλεις το ποσοστό γυναικών που έχει αυτή τη θέση είναι μόνο 14%".

"Το 1990 ήμασταν στον ιματισμό 4.800 γυναίκες, τώρα έχουν απομείνει 1.500", ανέφερε η Τούλα Κυριώτου, μέλος του Εργατικού Κέντρου Λάρισας.

Από το Σύλλογο Αδιόριστων Καθηγητών, η Θεώνη Φιλιππίδη επισήμανε πως ενώ στην Ελλάδα οι γυναίκες πτυχιούχοι πανεπιστημίου είναι κατά 30% περισσότερες από τους άντρες, όταν πάνε να εργαστούν σε φροντιστήριο, διαπιστώνουν ότι προτιμάνε τους άντρες. Οι εργοδότες απαιτούν εξαντλητικό ωράριο και εργαζόμενους απερίσπαστους από οικογενειακές υποχρεώσεις. Οι γυναίκες έχουν λιγότερες ευκαιρίες για εξέλιξη και η υποτίμηση του πτυχίου τους είναι πιο έντονη. Πάνε σ' όποια δουλιά βρουν και κάνουν ιδιαίτερα μαθήματα με πολύ χαμηλές αμοιβές. Στο μέλλον, η κατάργηση της επετηρίδας θα δημιουργήσει νοικοκυρές με πανεπιστημιακή μόρφωση!", κατέληξε.

"Εχω ξοδέψει τα καλύτερά μου χρόνια με τεράστιο κόστος της οικογένειάς μου για να σπουδάσω, και πάλι με την οικογένειά μου ζω, γιατί δε βρίσκω δουλιά", είπε η Ευγενία Καραγιάννη από την Καρδίτσα, πτυχιούχος της Παντείου και άνεργη.

"Μόνο τα ποντίκια ενδιαφέρονται για την παραγωγή μας, του αμυγδάλου, που σαπίζει στις αποθήκες", τόνισε η Σούλα Αγιώτου από τις Γλαφυρές Βόλου. Μας σπρώχνουν να εγκαταλείψουμε τη γη μας. Η παραγωγή παραμένει αδιάθετη, δεν έχουμε πάρει αποζημίωση για τον παγετό του 1997 και τα αμύγδαλα διατίθενται στην κατανάλωση προς 2.000 δραχμές, ενώ από μας τα παίρνουν 700 - 1.000 δραχμές το κιλό. Η αγρότισσα δουλεύει όπως ο άντρας και γυρίζοντας ξεθεωμένη σπίτι πρέπει να φροντίσει για όλους και για όλα. Η θέση μας θα 'πρεπε να είναι σήμερα στα μπλόκα. Χρειάζεται αναζωογόνηση των γυναικείων και πολιτιστικών συλλόγων...".

"Χάθηκαν πάνω από 3.000 θέσεις εργασίας, εργοστάσια μετακόμισαν σε τρίτες χώρες τα τελευταία χρόνια, καμιά γυναίκα που παρακολούθησε επιδοτούμενα σεμινάρια - και έγιναν τέσσερα - δε βρήκε δουλιά! Δεν πήραν ούτε και τα λίγα περιβόητα ψίχουλα που δίνονται", κατήγγειλε η Ευτυχία Λουτριώτη, γραμματέας του Σωματείου Κλωστοϋφαντουργών. "Δούλευα, συνέχισε, σε μια επιχείρηση που το 1983 - '85 ανθούσε, με 800 άτομα και είχε πάρει τρία χρυσά βραβεία. Το 1995 έκλεισε... Ο υπουργός Εργασίας είπε ότι δεν υπάρχουν συνταγές για την ανεργία και πραγματικά έτσι είναι, αλλά υπάρχουν άλλες λύσεις - και η κυβέρνηση ας μην ταυτίζεται με το μεγάλο κεφάλαιο".

Συγκεκριμένα στοιχεία για την ανεργία σε κάθε νομό της Θεσσαλίας, έδωσε η Ειρήνη Σύλλα από την Ενωση Γυναικών Λάρισας, που επισήμανε ανάμεσα σε άλλα ότι ανάμεσα στους άνεργους πτυχιούχους η συντριπτική πλειοψηφία είναι γυναίκες. Μιλώντας για τις δυσκολίες που είχαν τα μέλη της ΟΓΕ να συγκεντρώσουν επίσημα στοιχεία για τη γυναικεία ανεργία, υπογράμμισε ότι εκτός από την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία "θα πρέπει να συστηματοποιηθεί η συγκέντρωση στοιχείων από την Επιθεώρηση Εργασίας, σε συνεργασία με τα κατά τόπους Εργατικά Κέντρα και τη ΓΣΕΕ. Θα βοηθούσε, επίσης, τα μέγιστα η συστηματική έρευνα για την άτυπη εργασία των γυναικών στην Ελλάδα".

Η έρευνα για την άνεργη γυναίκα έδειξε ότι πολλές ωθούνται σε μαρασμό, σε ψυχικές διαταραχές και σε ψυχοφάρμακα.Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε, λοιπόν, η ομιλία της ψυχολόγου Φανής Χρήστου για τις ψυχοκοινωνικές επιπτώσεις της ανεργίας, που σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε απόγνωση, αυτοκτονία, ακόμα και σε εγκληματικές πράξεις. Ο άνεργος, είπε, πλήττεται στον πιο ευαίσθητο πυρήνα της ατομικής του υπόστασης, νιώθει ανημποριά και παραίτηση. Συνήθως περνάει από τρία στάδια: Στο πρώτο στάδιο νιώθει ακόμα ενεργητικότητα, ελπίδες, κάνει υπομονή, γίνεται ρεαλιστής. Στο δεύτερο νιώθει κοινωνικό στιγματισμό και απόρριψη, γιατί δεν μπορεί να βρει δουλιά, στο τρίτο φτάνει στην παθητικότητα, στο χάσιμο της αυτοπεποίθησής του, στην προσωπική κατάρρευση, στην αίσθηση ανικανότητας. Νιώθει θυμό, επιτίθεται στον εαυτό του και στους άλλους, γίνεται εσωστρεφής... Οι αρνητικές συνέπειες εκφράζονται σε προσωπικό επίπεδο, σε κοινωνικό και σε κρίση με το οικογενειακό περιβάλλον - ο άνεργος φτάνει από την πλευρά του στη διαστρέβλωση της πραγματικότητας! Πολλοί άνεργοι -ες είναι εκτεθειμένοι σε αυτοκαταστροφικές τάσεις, παρουσιάζουν πίεση, χοληστερόλη, αναπνευστικά προβλήματα. Τα ψυχολογικά προβλήματα ειδικά στις γυναίκες είναι πιο έντονα στις άγαμες. Και βέβαια, περισσότερες δυσκολίες έχουν οι μακροχρόνια άνεργες. Πλήττονται, επίσης, τα εργατικά κινήματα, γιατί οι άνεργοι -ες βλέπουν περισσότερο ατομικά τα προβλήματά τους παρά συλλογικά", κατέληξε.