****

"

"Το βιβλίο του Νίκου Μπελογιάννη είναι πολιτικο-ιστορικό, επίκαιρο στις μέρες μας, παρά το γεγονός ότι έχουν αλλάξει και διαφοροποιηθεί ορισμένα δεδομένα και συνθήκες. Ξεκινά από τα λεγόμενα δάνεια της ανεξαρτησίας, μόλις δηλαδή άρχισε η επανάσταση του 1821, και φτάνει ως την περίοδο της μεταξικής δικτατορίας, στις παραμονές του πολέμου. Το μεγαλύτερο μέρος του βιβλίου ασχολείται διεξοδικά με τα ξένα κρατικά και ξένα ιδιωτικά δάνεια, που έπεσαν στο κεφάλι και στις πλάτες του ελληνικού λαού μετά τη δημιουργία του σύγχρονου ελληνικού κράτους. Ο Νίκος Μπελογιάννης αναφέρει ότι "για την Ελλάδα η ιστορία του ξένου κεφαλαίου είναι στενά δεμένη με την πολιτική ιστορία των 120 χρόνων της ελεύθερης ύπαρξης του έθνους μας. Οποιος θελήσει να ιστορήσει τούτη την περίοδο, πολλές φορές θα χρειαστεί να ζητήσει στους ξένους κεφαλαιούχους, και στις δυνάμεις που προστάτευσαν, τις αιτίες για πολλές συμφορές που βρήκαν τη χώρα μας. Κι όποιος πάλι θελήσει να γράψει για το ξένο κεφάλαιο και ιδιαίτερα για τα εξωτερικά δάνεια, δεν μπορεί να μη δέσει την ιστορία τους με πολλά από τα κυριότερα πολιτικά γεγονότα, που ξετυλίχθηκαν στην Ελλάδα τούτα τα 120 χρόνια"".

* * *

Με τις νύξεις που ο ίδιος ο συγγραφέας κάνει, δίνει τη δυνατότητα στον αναγνώστη και στην αναγνώστρια να σκεφτούν πάνω σε πιο σύνθετα ζητήματα που συνδέονται με την ανάπτυξη του καπιταλισμού στην Ελλάδα, τη σχέση εγχώριου και ξένου κεφαλαίου, τους δεσμούς ανάμεσα στην ελληνική αστική τάξη, τους τσιφλικάδες, από τη μια μεριά, και στις αστικές τάξεις - κυβερνήσεις των αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών της Ευρώπης, από την άλλη. Στο έργο αυτό δίνεται μια καλή απάντηση σε όσους υποστηρίζουν ότι "δεν μπορούμε να ζήσουμε δίχως εξάρτηση από ξένους προστάτες" και ότι αυτοί είναι αναγκαίοι, ακόμα και όταν επιβάλλουν υποδουλωτικούς όρους και μας υπονομεύουν. Βοηθά να σκεφτούμε το ρόλο του διεθνούς περίγυρου στις εξελίξεις και τα ελληνικά πολιτικά πράγματα, τη σχέση εθνικού και διεθνικού, που σήμερα μάλιστα έχει αποκτήσει μεγαλύτερη ακόμα σημασία σε σύγκριση με το παρελθόν.

Οι αναγνώστες αυτού του βιβλίου θα αισθανθούν πιο πλούσιοι σε ιδέες και σκέψεις για τη σύγχρονη ελληνική ιστορία, σαφώς θα κατακτήσουν μεγαλύτερη αντικειμενικότητα. Θα δουν τα πράγματα κανονικά, με τα πόδια κάτω καιτο κεφάλι ψηλά, όχι ανάποδα, όπως συνήθως διδάσκονται στα σχολεία, με βάση τα επίσημα βιβλία".

* * *

Ο Ν. Μπελογιάννης δείχνει ότι η νέα υποδούλωση της Ελλάδας, ύστερα από την κατάκτηση της ανεξαρτησίας της από τον οθωμανικό ζυγό, έγινε όχι γιατί η χώρα μας ήταν μικρή και φτωχή, αλλά γιατί η εξάρτηση συνέφερε - εκτός από τους Ευρωπαίους καπιταλιστές - και την εγχώρια πλουτοκρατία. Οπως ο ίδιος γράφει, "οι αστοί και τσιφλικάδες δε φοβούνταν τον τουρκικό ζυγό όσο φοβούνταν το λαϊκό ποτάμι που πάλευε για την απελευθέρωση". Οι αστοί και οι τσιφλικάδες ενδιαφέρονταν η Ελλάδα να αλλάξει ζυγό, να προσδεθεί στο δυτικοευρωπαϊκό καπιταλισμό. Πρόσφεραν γι' αυτό το σκοπό γη και ύδωρ, δηλαδή τον ίδιο τον ελληνικό λαό και τις πλουτοπαραγωγικές πηγές της χώρας. Ολα ανεξαίρετα τα δάνεια, που πραγματοποιήθηκαν στο όνομα της ανάπτυξης της Ελλάδας, αποτέλεσαν τη μεγάλη ευκαιρία για την πλουτοκρατία και τους ξένους που ήθελαν να δυναμώσουν την κυριαρχία και εξουσία τους, ώστε να αντλήσουν τεράστια οικονομικά κέρδη.

Πάμπλουτοι γίνονταν οι ξένοι ομολογιούχοι, που για να δώσουν δάνειο πρόβαλλαν τέτοιους όρους, που ισοδυναμούσαν, όχι μόνο με απόλυτο έλεγχο των οικονομικών της χώρας, αλλά και καλυμμένο έλεγχο της κρατικής διοίκησης.

Οπως λέει ο Ν. Μπελογιάννης, "ήλθε ο πόλεμος του 1939 και οι ομολογιούχοι εξακολουθούσαν να εισπράττουν το 40%. Η αναισθησία, η δική τους, του Γκλίξμπουργκ και του Μεταξά, κορυφώθηκε με την τελική συμφωνία που υπόγραψαν το Γενάρη του 1940. Σύμφωνα με αυτήν, οι ομολογιούχοι θα 'παιρναν από δω και πέρα 43%... Το καταπληκτικότερο όμως είναι ότι αυτό το 43% εξακολουθούσαν οι ομολογιούχοι να το παίρνουν ακόμα και κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου"".

* * *

Αν είναι κάτι που μπορεί να μελετηθεί με αφορμή αυτό το βιβλίο, είναι η ικανότητα της αστικής τάξης στην Ελλάδα, ως ανερχόμενης αρχικά και στη συνέχεια ως εδραιωμένης και κυρίαρχης τάξης, να χρησιμοποιεί το λαϊκό παράγοντα, τον πόθο του λαού για λευτεριά και ανεξαρτησία προς όφελός της. Τα ιστορικά στοιχεία του βιβλίου αυτού απομυθοποιούν πρόσωπα, όπως ο Τρικούπης, ο Βενιζέλος, που έχουν καταγραφεί ως ιστορικοί ηγέτες του εκσυγχρονισμού στην Ελλάδα. Ο Ν. Μπελογιάννης δεν τσιγκουνεύεται - και καλά κάνει - να αναδείχνει τις εκσυγχρονιστικές τους πλευρές, τον αγώνα ιδιαίτερα του Τρικούπη κατά της παραδοσιακής τσιφλικάδικης και αστοτσιφλικάδικης νοοτροπίας και διαχείρισης. Ομως, δεν παραλείπει να προσδιορίζει τον ταξικό χαρακτήρα της πολιτικής τους, τη διάθεσή τους να εκφράσουν το νέο σε σύγκριση με το παλιό, πάντα όμως στα όρια του εκμεταλλευτικού για το λαό συστήματος.

Αναμφισβήτητα, από τότε που γράφτηκε αυτό το βιβλίο έχουν αλλάξει σημαντικά πράγματα. Βεβαίως, ο μοχλός των εξελίξεων ήταν και είναι ο ρόλος του ξένου κεφαλαίου στην Ελλάδα, αλλά και οι πολιτικές αποφάσεις και επιλογές των διεθνών οργανισμών της ΕΕ και του ΝΑΤΟ αποκτούν μια ιδιαίτερη σημασία στο εσωτερικό της χώρας μας, χωρίς κατ' ανάγκην τα κίνητρα να είναι παντού και πάντα, σε όλες τις περιπτώσεις, άμεσα οικονομικά.

Τα βασικά κέντρα αποφάσεων είναι εκτός Ελλάδας, το σίγουρο, όμως, είναι ότι αυτά τα κέντρα αποφάσεων δε θα μπορούσαν να λειτουργούν έτσι αποτελεσματικά, για την ώρα, αν δεν υπήρχε το ελληνικό αστικό κράτος και οι κυβερνήσεις του".