Ο μειλίχιος άνθρωπος και γενναίος αγωνιστής Ζήσης Σκάρος συμμετείχε στην Εθνική Αντίσταση, κλείστηκε στις κλούβες των Γερμανών, διατέλεσε στη διάρκεια της δικτατορίας, στο εξωτερικό, πρόεδρος του Κεντρικού Συμβουλίου των Ελληνικών Αντιδικτατορικών Επιτροπών, τέσσερις φορές πρόεδρος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών, αποτύπωσε τις περιπέτειες του ελληνικού λαού σε σειρά βιβλίων με ρεαλιστική δύναμη, βάζοντας όλη την αγάπη του γι' αυτόν, στην εναγώνια πορεία του για την κοινωνική αλλαγή και την ειρηνική συνύπαρξη όλων των λαών.

Η πλούσια συγγραφική του δραστηριότητα επεκτείνεται σ' αρκετούς τομείς: Μυθιστόρημα, διήγημα, νουβέλα, δοκίμιο, ταξιδιωτικά και θέατρο. Το τελευταίο ανολοκλήρωτο έργο του βρέθηκε στα κατάλοιπά του με τον τίτλο "ΦΩΚΙΩΝ". Αναφέρεται στα πολιτικά γεγονότα, που μας ταρακούνησαν τις τελευταίες δεκαετίες, από την εμφάνιση των βιβλίων του Γκορμπατσόφ, με τα μύρια όσα ερωτηματικά που γέννησαν, ως την ανατροπή του σοσιαλισμού και τον αντίχτυπό της στη χώρα μας. Ολ' αυτά μεταφέρονται, μέσω του ήρωα Φωκίωνα, λέκτορα στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, παιδί πολιτικών προσφύγων, γεννημένο στη Σοβιετική Ενωση.

Οι αγωνίες και οι αμφισβητήσεις του Φωκίωνα αποκτούν άλλες διαστάσεις με τις διαφορετικές παραμέτρους, που θέτουν φίλοι, γνωστοί και το άμεσο οικογενειακό του περιβάλλον. Παρατηρούμε εδώ την προσπάθεια του Σκάρου να φέρει επί τάπητος φλέγοντα ζητήματα, όπως τα έκρινε ένα μεγάλο φάσμα σκεπτόμενων ανθρώπων, ενώ γύρω τους σφύζει η καθημερινότητα με τη γνωστή ροή της (γάμοι - έρωτες - γεννήσεις), μια ανατομία ανθρώπινων σχέσεων και αισθημάτων.

Οπως τονίζει ο Μιχάλης Γ. Μερακλής, προλογίζοντας το βιβλίο, ο συγγραφέας αντιμετωπίζει πρόσωπα και γεγονότα από τη μαρξιστική τους σκοπιά, πράγμα που αφορά όλο του τον πνευματικό μόχθο: "Ο Σκάρος σύνθεσε, με τα διάφορα βιβλία του, μια κοινωνική - ιστορική χρονογραφία, που ξεκινάει από τα μέσα περίπου του περασμένου αιώνα, με τις πρώτες αρχές του αγροτικού ζητήματος, για να καταλήξει μέσα από τα κινήματα της εργατικής τάξης και τους αστικούς σχηματισμούς έως τις μέρες μας".

Οσο για τον τίτλο, η απάντηση έρχεται στο τέλος του βιβλίου κι έχει συμβολική σχέση με τον πρωτοκαπετάνιο Αρη Βελουχιώτη (εκδόσεις "Εκκρεμές").

Ευγενία ΖΩΓΡΑΦΟΥ