Στις 21.6.1949, στη θέση Αϊ - Γιάννης, ψηλά από το χωριό Μάρμαρα Σπερχειάδας, χτυπημένος από "κακό βόλι", έπεφτε νεκρός ο διοικητής της Μεραρχίας, ο καπετάν Διαμαντής. Γιάννης Αλεξάνδρου, το πραγματικό του όνομα. Από τη Λιλαία - Κάτω Αγόριανη Παρνασσού. Απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μέλος της ΟΚΝΕ στο Γυμνάσιο Αμφίκλειας - Δαδί. Μέλος του ΚΚΕ στο Πανεπιστήμιο. Αλβανομάχος - σκοπευτής οπλοπολυβόλου, στον πόλεμο του 1940 - '41. Πρωταντάρτης στον Παρνασσό από το καλοκαίρι του 1942. Επιλεγμένος από την Αχτιδική Επιτροπή του ΚΚΕ για επικεφαλής της πρώτης ανταρτοομάδας, της λεγόμενης συνθηματικά "8ης Ομάδας" Παρνασσού. Επιφορτισμένος με ιδιαίτερα σοβαρή αποστολή στην Επιχείρηση ανατίναξης της Γέφυρας του Γοργοπόταμου, το Νοέμβρη του 1942. Και μέχρι την απελευθέρωση καπετάνιος του 34ου Συντάγματος του ΕΛΑΣ. Αρχηγός του Αρχηγείου Παρνασσίδας του ΔΣΕ στα 1946 - '48. Και ύστερα, με βαθμό υποστρατήγου (από την Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση), διοικητής της ΙΙ Μεραρχίας. Και μετά το τέλος του, αντιστράτηγος τιμημένος νεκρός.

Αφήνοντας την τελευταία του πνοή, ο παλαίμαχος κομμουνιστής, ο αξιαγάπητος λαϊκός ηγέτης, ο θρυλικός Διαμαντής, άφησε στο Κίνημα, στο Λαό και στην Ιστορία και μια ανεκτίμητη γραφτή μαρτυρία. Εξόν από την πλούσια αγωνιστική του κληρονομιά (προφορική και σε ένα βαθμό και γραφτή με κάποια άρθρα του), που τη διατήρησαν ζωντανή όσοι την έζησαν, τη μεταλαμπαδεύουν στις νεότερες γενιές, και ορισμένοι την καταγράφουν. Πρόκειται για το Ημερολόγιό του. Ενα κείμενο σπάνιο, περιεκτικό και μεστό, με καταπληκτική ακρίβεια καταγραφής γεγονότων, προσώπων, καταστάσεων, αλλά και με "λακωνική" γραφή. Δυσκολοδιάβαστο, ίσως, σε αρκετά σημεία, που γεννούν ερωτηματικά στον σημερινό αναγνώστη. Αλλά με γλαφυρότητα και με σαφήνεια στην απόδοση περιστατικών και εικόνων από την καθημερινή ζωή και την πολεμική δράση. Αναφέρεται στο τρίμηνο από τα μέσα Μάρτη του 1949 μέχρι τα μέσα Ιούνη 1949 και τελειώνει δύο μέρες πριν από το θάνατο του συντάκτη του.

Μέσα από τις σελίδες του Ημερολογίου, ο αναγνώστης θα αντιληφθεί την τιτάνια πάλη του ΔΣΕ στον Εμφύλιο με τις τεράστιες αντίπαλες δυνάμεις σε έμψυχο και πολεμικό υλικό. Τις αδυναμίες και τις αφάνταστες δυσκολίες του αγώνα των ανταρτών, ανδρών και γυναικών, στις μετακινήσεις, στις μάχες, στους ελιγμούς. Στην πάλη, όχι μόνο με τις υπεράριθμες και άρτια εφοδιασμένες και εξοπλισμένες μονάδες του αστικού Στρατού, μα και με τα στοιχεία της φύσης! Αλλά και την από κάθε άποψη ασύγκριτη ανωτερότητα του ηθικού του ΔΣΕ και του πνεύματος αυτοθυσίας στο δίκαιο αγώνα. Για τα μεγάλα ιδανικά του Κόμματος και του λαϊκού κινήματος, για μια Ελλάδα λεύτερη, απαλλαγμένη από την εξάρτηση των ιμπεριαλιστών, ανεξάρτητη και λαοκρατούμενη.

Το Ημερολόγιο του Διαμαντή, που διασώθηκε και είναι σχεδόν άγνωστο στο πλατύ κοινό, τιμώντας τον καπετάνιο της Ρούμελης, με την ευκαιρία και των 80χρονων του ΚΚΕ, θα δημοσιεύσει ο "Ριζοσπάστης" σε ορισμένες συνέχειες, αρχίζοντας από σήμερα.

Κρίναμε σκόπιμο να περάσει στις σελίδες του "Ρ" όπως ήρθε το κείμενο αυτό στα χέρια μας, χωρίς δικές μας παρεμβάσεις, αν και σε πολλά σημεία η "αποκρυπτογράφηση", μα και η ίδια η ανάγνωση παρουσιάζει προβλήματα. Πήραμε υπόψη ότι πρόκειται για ιστορικό ντοκουμέντο, που κανένας δεν έχει δικαίωμα αλλοίωσής του, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο. Σεβαστήκαμε τη γραφή του Διαμαντή, που είναι απλή, λιτή και γενικά κατανοητή. Για όσους έζησαν τα γεγονότα και γνωρίζουν πρόσωπα και πράγματα δεν υπήρχε ζήτημα. Πιστεύουμε όμως, ότι και οι νεότεροι, που δεν τα έζησαν, διαβάζοντας θα αποκτήσουν την αίσθηση εκείνης της τραγικής πραγματικότητας και θα σχηματίσουν γνώμη. Ελάχιστες είναι κάποιες εντελώς απαραίτητες φραστικές ή ορθογραφικές δικές μας διορθώσεις. Περισσότερες θα είναι μια σειρά διευκρινιστικές και επεξηγηματικές σημειώσεις μας, με τη σχετική αρίθμηση στο τέλος κάθε μέρους. Κι αυτό, δίχως να σημαίνει ότι θα καλύπτουν όλα τα ερωτήματα και τις απορίες που θα γεννηθούν στους αναγνώστες μας.