Φυσικά, ο κόσμος έρχεται τα πάνω - κάτω. Οι διάφοροι ποντικοί των Χρηματιστηρίων, αυτές οι κακόφωνες σειρήνες του καπιταλισμού, παίζουν με την αγωνία του κοσμάκη, το ξερακιανό πορτοφολάκι του εργαζόμενου και τις οικονομικές φαντασιώσεις του πρωθυπουργού μας. Και οι κομμουνιστές στη Ρωσία συνιστούν και πάλι, με όποια αλλοιωμένη ουσία και αν του δώσετε, το "αντίπαλο δέος" ως έσχατη αντίσταση στον αδηφάγο καπιταλιστικό οισοφάγο. Και γω; Φλυαρώ για τα μουσεία. Ναι, και δεν το αρνούμαι πως ίσως η φλυαρία μου αυτή να είναι και κουραστική και παράφωνη. Δεν είναι, όμως. Και δεν είναι, γιατί εξακολουθώ να επιμένω και να πιστεύω σ' αυτό, πως η τελική σύγκρουση θα δοθεί στο πεδίο του πολιτισμού. Ούτε στα Χρηματιστήρια ούτε στα εργοστάσια, ούτε, φυσικά, στον ποδόγυρο της κυρίας Λεβίνσκι, από όπου το νεκρό σπερματοζωάριο του κυρίου Βασιλείου Κλίντον επιμένει να αναπροσανατολίζει την εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ. Ναι, οι λαοί εκεί θα δώσουν την τελευταία τους μάχη, στους στενούς διαδρόμους της κουλτούρας τους, στις ανηφοριές της ιδεολογίας τους. Θα συγκρουστούν στις πλατείες, φωνάζοντας τα δικά τους συνθήματα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Στις φτωχογειτονιές, κρατώντας τα ταπεινά τους γαρίφαλα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Ο Λένιν είπε πως την ταξική του συνείδηση ο προλετάριος την αποκτάει από τη στιγμή που θα συνειδητοποιήσει τη θέση του στο προτσές της παραγωγής. Θα ήθελα να προσθέσω, με όλη την ταπεινότητα της άποψής μου, μπροστά σε κείνη του μεγάλου επαναστάτη και διανοητή, πως η ταξική συνείδηση του εργαζόμενου συνιστά τη μόνιμη επαναστατική του διάθεση μόνο όταν θεμελιωθεί πάνω στην "κοπριά" της Ιστορίας, άρα του πολιτισμού. Οταν, με άλλα λόγια, συνειδητοποιήσει τη θέση του στο προτσές της παραγωγής, μέσα από τη δική του επαφή με την πραγματικότητα και όχι, μόνο και αποκλειστικά, μέσα από τα δυσανάγνωστα χαρτάκια του καθοδηγητή του.
Εκεί σκοπεύει και όλη αυτή η αναφορά μου στη σχέση ανάμεσα στους ανθρώπους και τα μουσεία. Σκοπεύει στην ανάλυση εκείνη, που προσπαθεί να αποκαλύψει τη δυνατότητα να μείνει το υποκείμενο ελεύθερο μέσα στις δεσμεύσεις που επιβάλλουν οι συμβάσεις ενός καταπιεστικού κοινωνικού σχηματισμού. Να μείνει ελεύθερο και να αντιλαμβάνεται μέσα από τις προσωπικές του πνευματικές πρωτοβουλίες τα αντικειμενικά φαινόμενα ενός κόσμου, που είναι προϊόν της ανθρώπινης δουλιάς και όχι της ανίας των επώνυμων "φιλομαθών". Το παράδειγμα που διάλεξα είναι το Μουσείο. Γι' αυτό συνεχίζω.
Στην πρώτη κατηγορία των επισκεπτών ενός μουσείου, λοιπόν, έχω εντάξει τα μέλη των εκδρομικών πακέτων. Στη δεύτερη κατηγορία εντάσσονται αυτόματα οι"ελεύθεροι" επισκέπτες. Αυτοί που ταξιδεύουν μόνοι τους και περιφέρονται πολλές φορές χωρίς λόγο. Μπροστά ο θυμωμένος μπαμπάς. Πίσω η ευθραύστως ευτυχής μαμά. Και πίσω - πίσω τα εμφανώς δυστυχή και στα πρόθυρα της εφηβικής τους επανάστασης τέκνα. Πρέπει όμως να πω, για να είναι όσο γίνεται πιο ολοκληρωμένη η έστω και εμπειρική μου ανάλυση, πως στο εσωτερικό αυτής της κατηγορίας υπάρχουν κάποιες μικροομάδες, που κατάφερα να τις καταγράψω μέσα στη μικρή αρχαιολογική συλλογή του Δισπηλιού.
Πρώτη ομάδα, λοιπόν, οι περίεργοι.Αυτοί μπαίνουν μέσα στη μουσειακή αίθουσα και περιεργάζονται τα χρώματα, τους τοίχους, τα παράθυρα, τη φούστα της ξεναγού. Και πότε πότε τα αρχαία. Είναι φανερό πως οι επισκέπτες αυτής της ομάδας βρίσκονται εκεί τυχαία. Κάποιος τους μίλησε για το μουσείο. Μπορεί να διάβασαν σε κάποια εφημερίδα και αποφάσισαν ένα πρωί να κάνουν την επίσκεψη. Κουβέντιασα με έναν από αυτούς. Τον ρώτησα, δηλαδή, τι του έκανε πιο πολύ εντύπωση από όλα αυτά που είδε και άκουσε. Αυτός με κοίταξε με το βλέμμα του γεμάτο από ένα συμπαθή θαυμασμό και μου ομολόγησε, με τρεμάμενη, σχεδόν, φωνή, πως του έκανε πολύ μεγάλη εντύπωση η υπομονή των αρχαιολόγων που έφτιαξαν όλα εκείνα τα εκπληκτικά "πράγματα", και μάλιστα με τόσο χαμηλό μισθό!
Δε συνέχισα τη συζήτηση, βέβαια. Ωστόσο, είχα ακέραια την πληροφορία μέσα μου πως υπάρχουν επισκέπτες στα μουσεία, που περνούν ανάμεσα από τα πράγματα, έτσι, από περιέργεια. Εκείνο, όμως, που τους κάνει εντύπωση δεν είναι αυτά τα ίδια τα πράγματα, μα αυτοί που τα κατασκεύασαν και, μάλιστα, με τόσο χαμηλό μισθό. Και τότε σκέφτηκα και αποφάσισα να το γράψω, πως θα άξιζε τον κόπο να εξηγήσουμε σ' αυτόν τον "περίεργο" επισκέπτη πως άλλοι είναι αυτοί που κατασκεύασαν τα "πράγματα" των μουσείων και άλλοι αυτοί που τα έφεραν στο φως, ύστερα από χιλιάδες χρόνια. Και οι μεν πρώτοι κοιμούνται ήσυχοι μέσα στην πολύπαθη ελληνική γη. Οι άλλοι όμως ταλαιπωρούνται πάνω από αυτήν και μάλιστα με έναν τόσο χαμηλό μισθό. Ας του εξηγήσουμε ακόμα, και αυτό πρέπει να το κάνουν πράξη οι Ελληνες αρχαιολόγοι, πως τα μουσεία τα επισκεπτόμαστε, για να μάθουμε καλά την αλήθεια των πρώτων και με το μάθημα αυτό σφιχτά φυλαγμένο στη συνείδησή μας να αγωνιστούμε, για να αυξηθεί ο μισθός των δεύτερων. Αυτό θα πει σύγκρουση στο πεδίο του Πολιτισμού: Να μαθαίνω και να διεκδικώ! Συμφωνείς, καλέ μου Σύντροφε, εσύ που νομίζεις πως ξεφυλλίζοντας τα βιβλία σου ξόφλησες κιόλας με τον αγώνα;
Ναι, οι λαοί εκεί θα δώσουν την τελευταία τους μάχη, στους στενούς διαδρόμους της κουλτούρας τους, στις ανηφοριές της ιδεολογίας τους. Θα συγκρουστούν στις πλατείες, φωνάζοντας τα δικά τους συνθήματα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός. Στις φτωχογειτονιές, κρατώντας τα ταπεινά τους γαρίφαλα, γιατί κι αυτά είναι πολιτισμός
Feeds
