ΤΑ ΠΕΝΤΑΧΡΟΝΑ ΤΟΥ ΕΑΜ - ΤΟ ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ ΚΑΙ ΟΙ ΔΙΩΞΕΙΣ

Το Σεπτέμβρη του 1946, το ΕΑΜ συμπλήρωνε πέντε χρόνια από την ίδρυσή του και επιχείρησε να τα γιορτάσει με τον τρόπο που άρμοζε στις συνθήκες της εποχής, ειδικότερα δε στις ανάγκες ενίσχυσης της λαϊκής πάλης για δημοκρατία και εθνική ανεξαρτησία. Ετσι, η ΚΕ του ανακοίνωσε, για τις 27 Σεπτέμβρη - μέρα ίδρυσης της οργάνωσης - τη διεξαγωγή του πρώτου ΕΑΜικού Πανελλαδικού Συνεδρίου, διάρκειας 4 - 5 ημερών, και την πραγματοποίηση μεγάλης λαϊκής συγκέντρωσης για τις 29 του ίδιου μήνα. Στο μανιφέστο που εξέδωσε για το πρώτο Συνέδριο, με τίτλο "Εμπρός για τη σωτηρία της Ελλάδας", η ΚΕ του ΕΑΜ, αφού αναφερόταν στο έπος της Εθνικής Αντίστασης και στη συνεισφορά της οργάνωσης, υπογράμμιζε, μεταξύ άλλων, ότι μετά "το Δεκέμβρη του 1944 η Ελλάδα μας είναι ξανά μια κατεχόμενη χώρα. Ξένα στρατεύματα, τ' αγγλικά, πατάνε τώρα τα ιερά της χώματα. Η εξωτερική και εσωτερική της πολιτική δε διευθύνεται από μας, μα απ' το Λονδίνο. Η εθνική ανεξαρτησία που κερδήθηκε με ποτάμια το λαϊκό αίμα κάτω από τις εθνικές σημαίες του ΕΑΜ, έχει καταλυθεί στο καθεστώς της νέας κατοχής". Το μανιφέστο τόνιζε ότι οι νέοι, ντόπιοι και ξένοι, δυνάστες της χώρας δεν ήταν σε θέση να απαντήσουν στα προβλήματά της από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων και καλούσε σε πανεθνικό συναγερμό, για να πάψει η Ελλάδα να είναι "και πάλι υπόδουλη, νεοφασιστικό προπύργιο, κέντρο ανησυχίας και διαταραχής στην οργάνωση της μεταπολεμικής αντιφασιστικής ειρήνης", για να γίνει μια "δημοκρατική, ανεξάρτητη Ελλάδα, παράγοντας ειρήνης και δημοκρατικής αναδημιουργίας".

Ο πανεθνικός αυτός συναγερμός, στον οποίο καλούσε το ΕΑΜ, θορύβησε την καθεστηκυία τάξη πραγμάτων, το αγγλόδουλο, δηλαδή, ολιγαρχικό καθεστώς, γεγονός που φάνηκε αμέσως με την ταχύτητα που αντέδρασε η κυβέρνηση. Συγκεκριμένα, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, απαγορεύτηκε, τόσο το ΕΑΜικό Συνέδριο, όσο και η λαϊκή συγκέντρωση, που προβλεπόταν να γίνει δυο μέρες μετά την έναρξή του. Ταυτόχρονα, στη σχετική κυβερνητική ανακοίνωση, γινόταν σαφές ότι η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση δε θεωρούνταν νόμιμη, με την έννοια ότι δεν αναγνωριζόταν από το κράτος.

Λίγες ώρες πριν το Υπουργικό Συμβούλιο θέσει ουσιαστικά εκτός νόμου το ΕΑΜ, η Αστυνομία φρόντιζε να κτυπήσει την ΚΟΑ του ΚΚΕ, εισβάλλοντας στα γραφεία της, καταλαμβάνοντάς τα και συλλαμβάνοντας πολλά κομματικά μέλη και στελέχη. Σημεία των καιρών, αλλά και η επιβεβαίωση μιας παλιάς πραγματικότητας, ότι τα μέτρα εναντίον του λαϊκού κινήματος δεν μπορούν να αφήνουν άθικτη την καρδιά του, δηλαδή το ΚΚΕ και τις οργανώσεις του.

Ως φόρο τιμής στα 57 χρόνια από την ίδρυση του ΕΑΜ, μέσα από τις "Στιγμές της Ιστορίας" του "Ριζοσπάστη", θα ξαναζωντανέψουμε ορισμένες από τις σκηνές εκείνων των ημερών του Σεπτέμβρη του 1946, όπως καταγράφηκαν στα τότε φύλλα της εφημερίδας μας. Συγκεκριμένα, θα αναδημοσιεύσουμε:

- Από το φύλλο της Τρίτης 17 Σεπτέμβρη 1946: Από την πρώτη σελίδα, ένα σημείωμα για τα πέντε χρόνια του ΕΑΜ και το ρεπορτάζ σχετικά με την αστυνομική επιδρομή στα γραφεία της ΚΟΑ και, από την 4η σελίδα, το ρεπορτάζ σχετικά με την απαγόρευση του συνεδρίου και της συγκέντρωσης του ΕΑΜ.

- Από το φύλλο της Τετάρτης 18 Σεπτέμβρη 1946: Την ανακοίνωση - καταγγελία της ΚΕ του ΕΑΜ για τις κυβερνητικές απαγορεύσεις.