Το ΚΚΕ συμπληρώνει 80 χρόνια από την ίδρυσή του, 80 χρόνια στην πρώτη γραμμή της ταξικής πάλης της εργατικής τάξης της Ελλάδας, για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση του σοσιαλισμού.

Το Κόμμα μας ιδρύθηκε με την ονομασία Σοσιαλιστικό Εργατικό Κόμμα Ελλάδας (ΣΕΚΕ). Το 3ο Εκτακτο Συνέδριό του, (Νοέμβρης 1924), το μετονόμασε σε Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας.

Ας παρακολουθήσουμε την πορεία εξέλιξης του ελληνικού εργατικού κινήματος από τα πρώτα βήματά του έως την ίδρυση του ΣΕΚΕ.

Η ίδρυση του ΚΚΕ ήταν νομοτελειακή κατάληξη μιας μακροχρόνιας διαδικασίας, που οδήγησε στη συνένωση της επαναστατικής κοσμοθεωρίας με το εργατικό κίνημα, στο επαναστατικό προλεταριακό κόμμα. Η οργανική συνύπαρξη της θεωρίας με το κίνημα προϋποθέτει μια μεγάλη περίοδο διεργασιών, που έχει σχέση αφ' ενός με τη διάδοση του Μαρξισμού, αφ' ετέρου με την πολιτική συνείδηση της ίδιας της εργατικής τάξης και την κατάκτηση πείρας και οργάνωσης της σε δικούς της φορείς για τα δικά της συμφέροντα. Αλλά και η ύπαρξη αυτών των προϋποθέσεων σημαίνει ότι η κοινωνική εξέλιξη έχει δημιουργήσει τους παράγοντες που γεννούν αυτές τις προϋποθέσεις. Η ύπαρξη και εδραίωση των καπιταλιστικών σχέσεων παραγωγής, η ανάπτυξη των παραγωγικών δυνάμεων, έτσι που να υπάρχει εργατική τάξη και να έχει αρχίσει η συγκέντρωσή της, αλλά και η δράση πρωτοπόρων αστών διανοητών για τη διάδοση της επιστημονικής κοσμοθεωρίας και κυρίως η διάδοσή της, μέσα στην εργατική τάξη, είναι βασικές και απαραίτητες προϋποθέσεις αυτής της διαδικασίας.

Τέτοιες ήταν οι συνθήκες που επικρατούσαν στην Ελλάδα στις αρχές του αιώνα, αλλά κυοφορούνταν απο το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα.

Μετά το 1860, μεγάλα ιστορικά και επαναστατικά γεγονότα, που αναδεικνύουν την εργατική τάξη στην αυτοτελή πολιτική ταξική δράση της, η οποία βάζει τη σφραγίδα της στις κοινωνικές εξελίξεις, όπως η δράση της "Διεθνούς Ενωσης Εργατών" που ιδρύθηκε από τους Μαρξ - Ενγκελς το 1864, η Παρισινή Κομμούνα το 1871, αλλά και οι μεγάλοι εργατικοί αγώνες στη Δυτική Ευρώπη και στην Αμερική, (απεργία εργατών Σικάγου για το 8ωρο), επηρεάζουν τμήματα της εργατικής τάξης στην Ελλάδα, αλλά και ένα τμήμα αστών δημοκρατών διανοουμένων. Αποτέλεσμα αυτής της επίδρασης ήταν η έκδοση πολλών εφημερίδων και ταυτόχρονα η εμφάνιση των πρώτων σοσιαλιστικών ομίλων σε διάφορα μέρη της Ελλάδας. Ετσι ιδρύονται σοσιαλιστικοί όμιλοι στη Μυτιλήνη, το Λαύριο, τη Σύρο, την Κεφαλλονιά, την Πάτρα, το Αίγιο, την Αθήνα και τον Πειραιά.Πιο οργανωμένη και ανεπτυγμένη δραστηριότητα γύρω από τις σοσιαλιστικές ιδέες, αναπτύσσεται το 1890, όταν ο Σταύρος Καλλέργης ιδρύει τον "Κεντρικό Σοσιαλιστικό Σύλλογο" στην Αθήνα, με παραρτήματα και σε άλλες πόλεις. Βεβαίως, πρέπει να πούμε ότι οι πρώτες σοσιαλιστικές ιδέες στην Ελλάδα διακηρύχτηκαν από Γάλλους πολιτικούς πρόσφυγες οπαδούς του ουτοπικού σοσιαλιστή Σαιν- Σιμόν, την εποχή του Οθωνα με πιο σημαντικό τον Γουσταύο Εϊτχαλ.

Το τελευταίο τέταρτο του 19ου αιώνα, στην Ελλάδα, η εργατική τάξη αρχίζει να συγκεντρώνεται στα πρώτα εργοστάσια που κάνουν την εμφάνισή τους μετά το 1870. Ετσι εμφανίζεται το βιομηχανικό προλεταριάτο.Μέχρι τότε, οι εργάτες ήταν διάσπαρτοι σε μαγαζιά, μικρές βιοτεχνίες, στα λιμάνια και τα εμπορικά πλοία και σε ελάχιστες εξορυκτικές μονάδες. Αυτή την εποχή οργανώνονται και τα πρώτα σωματεία και οι πρώτοι αξιόλογοι οργανωμένοι συνδικαλιστικοί εργατικοί αγώνες. Η πρώτη, βεβαίως, εργατική απεργία έγινε το 1826 από τους τυπογράφους του Ναυπλίου, αλλά σταθμός στην ιστορία του ελληνικού εργατικού κινήματος ήταν η μεγάλη απεργία των μεταλλωρύχων του Λαυρίου το 1896 που πήρε τη μορφή της εξέγερσης.

Την ίδια περίοδο προς το τέλος του 19ου αιώνα αναπτύσσεται και η σοσιαλιστική φιλολογία, κυρίως μέσω εφημερίδων με έργα όπως του Μπέμπελ "Γυνή και Κοινωνισμός", (Γυναίκα και Σοσιαλισμός), του Βέλγου Λεβαλιέ "Ιστορία και θεωρία του Σοσιαλισμού" και το έργο του Μαρξ "Μισθωτή Εργασία και Κεφάλαιο". Στις αρχές του 20ού αιώνα, το 1907, κυκλοφορεί το πρώτο θεωρητικό έργο της ελληνικής σοσιαλιστικής φιλολογίας, το βιβλίο του Γ. Σκληρού, (Γ. Κωνσταντινίδης) με τίτλο "Το Κοινωνικό μας ζήτημα", που έκανε την πρώτη προσπάθεια διερεύνησης των προβλημάτων της ελληνικής κοινωνίας με βάση τον ιστορικό υλισμό, προπαγανδίζοντας το αναπόφευκτο της πάλης των τάξεων σαν το μοναδικό παράγοντα της κοινωνικής προόδου. Στη συνέχεια, ο Κώστας Χατζόπουλος που ενστερνίστηκε τις σοσιαλιστικές ιδέες στη Γερμανία, μεταφράζει το κλασικό ιστορικό έργο, "Το Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος" των Μαρξ - Ενγκελς, με τίτλο "Το Κοινωνιστικό Μανιφέστο" και αργότερα το έργο του Ενγκελς "Η εξέλιξη του σοσιαλισμού από ουτοπία σε επιστήμη", με τίτλο "Ο επιστημονικός και ουτοπικός σοσιαλισμός", ενώ αργότερα άρχισε να δημοσιεύει η εφημερίδα "Κοινωνισμός", αποσπάσματα από το "Κεφάλαιο" του Μαρξ. Το ελληνικό σοσιαλιστικό κίνημα μπαίνει πλέον στην περίοδο ωριμότητας, ανοίγοντας το δρόμο στο εργατικό κίνημα να γνωριστεί με την επιστημονική κοσμοθεωρία,πορεία την οποία διακόπτει βίαια ο πρώτος παγκόσμιος πόλεμος το 1914, στον οποίο παίρνει μέρος η Ελλάδα με την κυβέρνηση Ελ. Βενιζέλου, στο πλευρό των δυνάμεων της ΑΝΤΑΝΤ, (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία κλπ).

Την ίδια περίοδο το εργατικό κίνημα αναπτύσσεται, αφού γίνονται οι πρώτες προσπάθειες συνένωσης των σωματείων σε εργατικά κέντρα, ενώ το 1911 ιδρύεται η πρώτη Πανελλήνια Εργατική Ομοσπονδία. Είναι η πρώτη προσπάθεια συνένωσης της εργατικής τάξης σε ενιαία οργάνωση. Την ίδια περίοδο το αγροτικό κίνημα, κυρίως στη Θεσσαλία, αναπτύσσει τη δική του πάλη με τη συμβολή του Μαρίνου Αντύπα και με αίτημα την απαλλοτρίωση των τσιφλικιών.

Το 1911 συγκροτείται στην Αθήνα το Σοσιαλιστικό Κέντρο από τον Ν. Γιαννιό. Το Σοσιαλιστικό Κέντρο έχει δικό του πρόγραμμα και αρχές, με βάση τα διεθνή σοσιαλιστικά συνέδρια της Β Διεθνούς. Σύμφωνα μ' αυτά, οι σκοποί και οι επιδιώξεις του είναι:

Η προώθηση των σοσιαλιστικών ιδεών στην Ελλάδα, η οργάνωση των εργατών σε συνδικάτα, η επιδίωξη σειράς μεταρρυθμίσεων, που αφορούσαν την κατοχύρωση του δικαιώματος ψήφου και εκλογής σε άντρες και γυναίκες, την καθιέρωση του εκλογικού συστήματος της αναλογικής αντιπροσώπευσης, την αποχή από κάθε επιθετικό πόλεμο και την ένωση όλων των κρατών του Αίμου σε μια δημοκρατική Βαλκανική Ομοσπονδία. Την ίδια χρονιά (1911), με πρωτοβουλία πάλι του Γιαννιού, ιδρύθηκε το Σοσιαλιστικό Κέντρο Πειραιά.

Το 1912, στην Αθήνα ιδρύεται ο Σοσιαλιστικός Ομιλος της Ελληνικής Νεολαίας, από νέους εργάτες, και εκδίδει το δεκαπενθήμερο περιοδικό "Ανάστασις". Στόχος του ομίλου είναι η δημιουργία πανελλαδικού σοσιαλιστικού ομίλου νέων, και η προετοιμασία προπαγανδιστών για το σοσιαλιστικό αγώνα. Ο όμιλος αυτός εντάχθηκε στο Σοσιαλιστικό Κέντρο της Αθήνας του Ν. Γιαννιού, ενώ συνδέθηκε και με τη Διεθνή Σοσιαλιστική Νεολαία. Το 1912 ιδρύεται και ο Σοσιαλιστικός Ομιλος της Κέρκυρας, ενώ μετά τους Βαλκανικούς Πολέμους συγκροτείται η Σοσιαλιστική Νεολαία Καβάλας που αναπτύσσει έντονη σοσιαλιστική προπαγάνδα και δράση στους καπνεργάτες.

Το 1914, ο Π. Δημητράτος ίδρυσε στην Αθήνα τη Σοσιαλιστική Εργατική Ενωση και το 1916 ιδρύθηκε η Σοσιαλιστική Νεολαία της Αθήνας, με πρωτοβουλία του Δημοσθένη Λιγδόπουλου και των συμφοιτητών του, Σπ. Κομιώτη, Φρ. Τζουλάτη και αδελφών Δούμα. Αυτή η οργάνωση έδινε έμφαση στις αρχές του επιστημονικού σοσιαλισμού και στην ανάγκη της διαφώτισης και οργάνωσης της εργαζόμενης νεολαίας.

Η Φεντερασιόν, σοσιαλιστική οργάνωση που δρούσε στη Θεσσαλονίκη, και είχε οργανώσει και καθοδηγήσει σημαντικούς εργατικούς αγώνες στη Μακεδονία, είχε συνειδητοποιήσει περισσότερο την ανάγκη οργάνωσης κόμματος της εργατικής τάξης της Ελλάδας. Ετσι πήρε την πρωτοβουλία της σύγκλησης, τον Απρίλη του 1915 στην Αθήνα, της πρώτης Πανελλαδικής Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης, στην οποία συμμετείχαν αντιπρόσωποί της και αντιπρόσωποι της Σοσιαλιστικής Ενωσης, των Σοσιαλιστικών Κέντρων του Πειραιά, του Βόλου, της Κέρκυρας και της Μυτιλήνης, καθώς και των εφημερίδων "Αβάντι" (Θεσσαλονίκης) και "Οργάνωσις".

Η Συνδιάσκεψη, κατέληξε σε μια σειρά διακηρύξεις για τα δικαιώματα της εργατικής τάξης και την ανάγκη ίδρυσης δικού της κόμματος, αλλά δεν πήρε καμιά άλλη αξιόλογη απόφαση. Ανέθεσε, όμως, στη Σοσιαλιστική Ενωση να συγκαλέσει το ιδρυτικό συνέδριο του Σοσιαλιστικού Κόμματος, στο οποίο έπρεπε να πάρουν μέρος όλες οι σοσιαλιστικές οργανώσεις της Ελλάδας.

Υπήρχαν, όμως, έντονες αντιπαραθέσεις μεταξύ σοσιαλιστικών οργανώσεων, οι οποίες και συνεχίστηκαν. Ο Γιαννιός, μάλιστα, δημοσίευσε πύρινα άρθρα κατά της Φεντερασιόν. Αλλά η εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο και η ανάγκη για την αποκατάσταση της ειρήνης, ιδιαίτερα μετά την αστικοδημοκρατική επανάσταση του Φλεβάρη του 1917 στη Ρωσία, επέδρασαν στο σχετικό ξεκαθάρισμα των απόψεων ανάμεσα στις σοσιαλιστικές οργανώσεις και στην παραπέρα πολιτική ωρίμανση πολλών απ' αυτές.

Τον Ιούνη του 1917 πραγματοποιήθηκε νέα Σοσιαλιστική Συνδιάσκεψη στην Αθήνα, η οποία αποφάσισε τη συγχώνευση του Σοσιαλιστικού Κέντρου και της Σοσιαλιστικής Ενωσης σε ενιαία οργάνωση με την ονομασία Σοσιαλιστικό Τμήμα των Αθηνών. Αποφάσισε, επίσης, τη σύγκληση, το Δεκέμβρη της ίδιας χρονιάς, συνεδρίου του πολιτικού κόμματος του ελληνικού προλεταριάτου. Οι διαφωνίες, όμως, εξακολουθούσαν να υπάρχουν, ιδιαίτερα ανάμεσα στο Σοσιαλιστικό Κέντρο και τη Φεντερασιόν. Εδώ πρέπει να τονίσουμε τις προσπάθειες της εφημερίδας "Εργατικός Αγών", με επικεφαλής τον Δημοσθένη Λιγδόπουλο, στην πάλη για την υπερνίκηση των διαφωνιών.

Η Οκτωβριανή Επανάσταση στη Ρωσία, επιδρά αποφασιστικά στην επιτάχυνση των διαδικασιών και την ωρίμανση της ανάγκης ίδρυσης κόμματος του προλεταριάτου.Στα τέλη του 1918 επαναλήφθηκαν στην Αθήνα οι εργασίες της Δεύτερης Σοσιαλιστικής Συνδιάσκεψης, στην οποία πήραν μέρος, εκτός από τους αντιπροσώπους της Φεντερασιόν, της Σοσιαλιστικής Εργατικής Ενωσης της Αθήνας και της Σοσιαλιστικής Οργάνωσης του Πειραιά, οι Σοσιαλιστικές Ενώσεις του Βόλου και της Κέρκυρας. Το Σοσιαλιστικό Κέντρο του Γιαννιού δεν προσκλήθηκε να πάρει μέρος, γιατί, με τη συνεργασία του με την κυβέρνηση του Βενιζέλου, ακολούθησε ανοιχτά διασπαστική πολιτική.

Η Συνδιάσκεψη αποφάσισε να συνέλθει τον Οκτώβρη της ίδιας χρονιάς συνέδριο, με σκοπό την ίδρυση πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης.

Τον Αύγουστο του 1918 πραγματοποιήθηκε στην Αθήνα εργατική Συνδιάσκεψη, με σκοπό την προετοιμασία της σύγκλησης Πανελλαδικού Εργατικού Συνεδρίου για τη συνένωση των συνδικαλιστικών οργανώσεων της εργατικής τάξης και την ίδρυση κεντρικού συνδικαλιστικού οργάνου.

Το Πανελλαδικό Εργατικό Συνέδριο άρχισε τις εργασίες του στην Αθήνα στις 21 του Οκτώβρη (3 του Νοέμβρη) του 1918 και τις συνέχισε στον Πειραιά με τη συμμετοχή 182 αντιπροσώπων που εκπροσωπούσαν τα 214 από τα 320 εργατικά σωματεία, με 65.000 μέλη από το συνολικό αριθμό των 80.000 οργανωμένων εργατών. Τον κύριο ρόλο στη διοργάνωση του Συνεδρίου έπαιξε το Εργατικό Κέντρο Θεσσαλονίκης. Τα Εργατικά Κέντρα της Αθήνας και του Πειραιά βρίσκονταν κάτω από την επιρροή του κόμματος των Φιλελευθέρων. Επιδίωξή τους ήταν να παρασύρουν το εργατικό κίνημα στο δρόμο του ρεφορμισμού και της ταξικής συνεργασίας.

Υστερα από έντονη και σκληρή ιδεολογική αντιπαράθεση, το Συνέδριο, με ψήφους 158 (σε σύνολο 180), 21 κατά και 1 λευκό, υιοθέτησε την αρχή της πάλης των τάξεων και του μαχητικού αγώνα των εργατών και υπαλλήλων - μακριά από κάθε αστική κηδεμονία - και τις δίκαιες διεκδικήσεις του.

Ηταν το αποφασιστικό βήμα για την ενότητα δράσης της εργατικής τάξης, προάγγελος της ίδρυσης πολιτικού κόμματος της εργατικής τάξης. Ετσι, λίγες μέρες μετά το εργατικό συνέδριο και την ίδρυση της ΓΣΕΕ, συνήλθε το 1ο Πανελλαδικό Σοσιαλιστικό Συνέδριο, το ιδρυτικό Συνέδριο του ΣΕΚΕ.

Το Κόμμα μας από την πρώτη στιγμή της ίδρυσής του επέμεινε στην οργάνωσή του, σύμφωνα με τις αρχές της επιστημονικής κοσμοθεωρίας, αλλά και στην εξασφάλιση στις συγκεκριμένες συνθήκες της πρωτοπορείας από την άποψη της ιδεολογίας, της πολιτικής και της δράσης για την υπεράσπιση των συμφερόντων της εργατικής τάξης και όλου του λαού. Ηταν κόμμα επαναστατικό-διεθνιστικό. Τάχτηκε στο πλευρό της Οκωβριανής Επανάστασης. Αυτά ήταν διατυπωμένα στα ντοκουμέντα, που ψήφισε το συνέδριο και ιδιαίτερα στο πρώτο σοσιαλιστικό πρόγραμμα, που είναι πραγματικά ιστορικό, όχι μόνο γιατί η εργατική τάξη απέκτησε καθοδηγητικό ντοκουμέντο για την ανάπτυξη του ταξικού αγώνα, αλλά και γιατί διατυπώνει πρωτοπόρες πολιτικές διεκδικήσεις, αναδεικνύοντας στη συγκεκριμένη ιστορική περίοδο ότι το κόμμα εξέφραζε την πιο φωτεινή σκέψη της εποχής. Ορισμένες απ' αυτές τις διεκδικήσεις, είναι ακόμη επίκαιρες.Η "κατάργησις όλων των νόμων που περιορίζουν τα δικαιώματα της γυναικός και του νόθου παιδιού", "η ελευθερία πάσης θρησκείας χωρίς την ανάγκη επισήμου θρησκείας", η "κατάργησις της μυστικής διπλωματίας", η "μετατροπή του συστήματος φυλακών εις μορφωτικά ιδρύματα" είναι μερικά από τα πιο πρωτοπόρα πολιτικά για την εποχή, αλλά και για το σήμερα, αιτήματα. Στο Πρόγραμμα, επίσης, γίνεται προσπάθεια να διατυπωθούν αιτήματα για την αγροτιά, τόσο με την "ελευθερία των συνεταιρισμών", όσο και με "την εθνικοποίηση των τσιφλικιών και των μοναστηριακών κτημάτων και την παραχώρησή των εις τας κοινότητας των καλλιεργητών". Το πρόγραμμα, αποτελούνταν από δύο ενότητες, τις αρχές, που διατύπωναν τη στρατηγική και την ταχτική και το "πρόγραμμα των σημερινών απαιτήσεων", τις άμεσες διεκδικήσεις.

1) Την κατάργησιν του βασιλικού θεσμού και την εκδημοκράτησιν της νομοθετικής, εκτελεστικής και δικαστικής εξουσίας, δηλαδή την εγκαθίδρυσιν της λαϊκής δημοκρατίας, ως μεταβατικής περιόδου διά την πραγματοποίησιν της σοσιαλιστικής πολιτείας.

2) Το δικαίωμα της ψηφοφορίας και της εκλογής εις άνδρας και γυναίκας για κάθε είδος εκλογής. Το εκλογικόν σύστημα της αναλογικής αντιπροσωπείας, τη συντόμευσιν της βουλευτικής περιόδου από τέσσερα χρόνια εις δύο, τη στενή εκλογική περιφέρεια και το ψηφοδέλτιο.

3) Εισαγωγή του θεσμού του δημοψηφίσματος (ρεφερέντουμ), δυνάμει του οποίου η κυβέρνησις υποχρεούται να εισάγη εις την Βουλήν εντός ωρισμένης προθεσμίας πρότασιν νόμου, την οποίαν ωρισμένος αριθμός πολιτών ήθελε ζητήσει. Επίσης, η κυβέρνησις να υποχρεούται να απευθύνεται προς τον λαόν, όπως διά δημοψηφίσματος εξακριβούται αμέσως η γνώμη αυτού επί ωρισμένων σπουδαίων ζητημάτων και ειδικώς, προκειμένου περί επιστρατεύσεως, πολέμου, συνθήκης, σπουδαίας φορολογικής, διοικητικής ή δικαστικής νομοθεσίας. Διά του δημοψηφίσματος, ο λαός θα δύναται να ασκή και άμεσον έλεγχον επί της κυβερνήσεως.

4) Κατάργησις του στρατιωτικού νόμου και ρητή απαγόρευσις νομοθετικών διαταγμάτων.

5) Αποκέντρωσις της διοικήσεως και οργάνωσις των νομών, δήμων και κοινοτήτων επί βάσεων δημοκρατικών.

6) Πολιτική ειρήνης, συνεννοήσεως και ειλικρινούς συνεργασίας με όλα τα κράτη. Κατάργησις της μυστικής διπλωματίας, των μυστικών συνθηκών και προϋπολογισμών. Υποχρεωτική διαιτησία δι' όλας τας μεταξύ των κρατών διαφοράς. Βαλκανική Δημοκρατική Ομοσπονδία. Η Κοινωνία των Εθνών.

7) Την μετατροπήν του ενεργού στρατού εις εθνοφρουράν και εκδημοκράτησίν της. Αποχήν κατ' αρχήν από κάθε πόλεμον. Αφοπλισμός όλων των κρατών και αναγκαστική διαιτησία διά πάσαν διαφοράν μεταξύ αυτών. Αναγνώρισις της εθνικής αμύνης κατόπιν αποφάσεως της διαιτητικής επιτροπής της Κοινωνίας των Εθνών. Αποχή από κάθε συμμαχίαν που φέρει εις πόλεμον.

8) Πλήρης ελευθερία των συνεταιρισμών, συνδικάτων, οργανώσεων κλπ., χωρίς καμμίαν ούτε κυβερνητικήν, ούτε δικαστικήν έγκρισιν ή άδειαν και αφαίρεσιν του δικαιώματος του κράτους να διαλύη τα σωματεία. Τούτο να αφορά και τας οργανώσεις των δημόσιων υπαλλήλων.

9) Πλήρης ελευθερία του Τύπου άνευ οιασδήποτε λογοκρισίας και περιορισμού και υπαγωγή παντός αδικήματος του Τύπου εις την δικαιοδοσίαν των ενόρκων.

10) Πλήρης εξασφάλισις της προσωπικής εκάστου ελευθερίας, αποζημίωσις παντός παρανόμως κρατηθέντος ή αθωωθέντος κατόπιν προφυλακίσεως. Καθορισμός ανωτάτου ορίου προφυλακίσεως. Πλήρης εξασφάλισις της οικιακής ασυλίας, επεκτεινόμενης και εις τα γραφεία και εις τα γραφεία κλπ. καταστήματα των σωματείων και κατάργησις όλων των νόμων που καταπατούν ή περιορίζουν την ελευθερίαν της σκέψεως. Κατάργησις των νόμων περί εκτοπίσεως.

11) Ελευθερία πάσης θρησκείας χωρίς την ανάγκην επισήμου θρησκείας. Η θρησκεία να αναγνωρισθή ως ιδιωτική υπόθεσις και η εκκλησία ως ιδιωτικόν ίδρυμα. Απαγόρευσις εις τους κληρικούς να διδάσκουν εις τα σχολεία. Ενέργεια των ληξιαρχικών πράξεων υπό της τοπικής διοικήσεως. Κατάργησις όλων των δημοσίων νόμων διά εκκλησιαστικούς και θρησκευτικούς σκοπούς και κατάργησις των διά θρησκευτικούς σκοπούς επιβαλλόμενων φόρων. Καθιέρωσις και του πολιτικού γάμου.

12) Πλήρης αστική, πολιτική, οικονομική και κοινωνική εξίσωσις των γυναικών προς τους άνδρας. Κατάργησις όλων των νόμων που περιορίζουν τα δικαιώματα της γυναικός και του νόθου παιδιού.

13) Απονομή της δικαιοσύνης υπό δικαστών εκλεγομένων υπό του λαού. Δωρεάν η συνηγορία και η διαδικασία. Οι ένορκοι να κρίνωσι και επί της επιβολής της ποινής και να δικάζωσι κατ' έφεσιν τας αποφάσεις των κατωτέρων δικαστηρίων. Να συστηθούν ιδιαίτερα δικαστήρια και διά τους ανήλικους. Υπαγωγή εις την Δικαιοσύνην των ορκωτών δικαστηρίων των κατά δημοσίων ή δημοτικών υπαλλήλων αδικημάτων, ως και η υπαγωγή εις την ιδίαν δικαιοδοσίαν των αδικημάτων των υπαλλήλων τούτων κατά πολιτών. Κατάργησις της θανατικής ποινής. Κατάργησις των στρατοδικείων και ναυτοδικείων. Οργάνωσις του σώματος των ενόρκων δημοκρατικώς.

14) Μετατροπή του συστήματος των φυλακών εις μορφωτικά ιδρύματα και βελτίωσις των υγιεινών συνθηκών αυτών. Ιδρυσης χωριστών φυλακών δι' ανηλίκους και γυναίκας ως επίσης διά τα πολιτικά αδικήματα.

15) Δωρεάν παροχήν της ιατρικής περιθάλψεως και των φαρμάκων.

16) Εκλαϊκευσις της εκπαιδεύσεως. Αυστηρά εφαρμογή της υποχρεωτικής εκπαιδεύσεως. Παροχή τροφής και των μέσων της διδασκαλίας εις τα παιδιά υπό των δήμων και κοινοτήτων. Ανώτατος αριθμός δι' έκαστον διδάσκαλον 25 μαθηταί και τάξεων εις ας διδάσκει δύο. Εκδημοκράτησις της διοικήσεως της εκπαιδεύσεως. Κατάργησις του άρθρου του Συντάγματος περί γλώσσης και εισαγωγή της δημοτικής γλώσσης εις όλην την εκπαίδευσιν. Εισαγωγή εις τα σχολεία της γλώσσης των διαφόρων εθνικοτήτων διά τους εκ τούτων μαθητάς.

17) Ανοικοδόμησις σχολικών κτιρίων και πολλαπλασιασμός των σχολείων.

18) Κατάργησις των εμμέσων φόρων και παντός φόρου εις τα είδη της πρώτης ανάγκης. Προοδευτική φορολογία επί του εισοδήματος και των κεφαλαίων διά την πληρωμήν όλων των δημοσίων δαπανών, αίτινες καλύπτονται διά φόρων. Βαρεία προοδευτική φορολογία επί των κληρονομιών αναλόγως προς το μέγεθος της κληρονομικής μερίδος και του βαθμού της συγγενείας.

19) Συμμετοχή του κράτους εις τα κέρδη των μεγάλων μονοπωλίων, εταιρειών και επιχειρήσεων. Κατάσχεσις των έκτακτων κερδών. Κατάσχεσις των έκτακτων κερδών. Εθνικοποίησις των ατμοπλοίων και σιδηροδρόμων, μεταλλείων, τραπεζών, ως και των μεγάλων επιχειρήσεων και συμμετοχή εις την διοίκησιν των ενδιαφερομένων εργατών.

20) Χρησιμοποίησις των πόρων του κράτους πρωτίστως διά παραγωγικούς σκοπούς.

21) Την εθνικοποίησιν των τσιφλικιών και των μοναστηριακών κτημάτων και την παραχώρησίν των εις τας κοινότητας των καλλιεργητών.

1) Οι επιθεωρηταί και επόπται εργασίας διά την εφαρμογήν της εργατικής νομοθεσίας να είναι επαρκείς και να εκλέγωνται από τους οργανωμένους εργάτας.

2) Συμπλήρωσις της ήδη υπαρχούσης εργατικής νομοθεσίας. α) Την διά νόμου καθιέρωσιν του οκταώρου ως ανωτάτου ορίου εργασίας. β) Τον διά νόμου καθορισμόν του κατωτάτου ορίου αμοιβής. γ) Την διά νόμου καθιέρωσιν της υποχρεωτικής Κυριακής αργίας και αγγλικής εβδομάδος. δ) Την ίδρυσιν υπό του κράτους ταμείων εργατικών συντάξεων, αλληλοβοηθείας και προς συντήρησιν και θεραπείαν των ασθενούντων εργατών λόγω των συνθηκών και της φύσεως της εργασίας. ε) Την υπό του κράτους ανέγερσιν και συντήρησιν σανατορίων προς απομόνωσιν και θεραπείαν των φυματιώντων εργατών. στ) Την διά νόμου υποχρέωσιν των δήμων και κοινοτήτων να συντηρούν γυναικολογικά μαιευτήρια διά τας γυναίκας των εργατών με πλήρεις αποδοχάς οκτώ πριν του τοκετού και οκτώ μετ' αυτόν εβδομάδας. ζ) Την διά νόμου καθιέρωσιν νομίμου συστήματος επαγγελματικής εκπαιδεύσεως τη συμπράξει και των οργανωμένων εργατών. η) Την διά νόμου καθιέρωσιν του κλεισίματος των εργοστασίων και επιχειρήσεων εκείνων, των οποίων οι εργάται απεργούν σύμφωνα με τας αποφάσεις των σωματείων των. θ) Την διά νόμου καθιέρωσιν ειδικών δικαστηρίων προς εκδίκασιν των ατομικών υποθέσεων μεταξύ εργατών και εργοδοτών τη συμπράξει και των οργανωμένων εργατών. ι) Την μεταρρύθμισιν του νόμου 551 περί δυστυχημάτων και την καθιέρωσιν μέτρων περί ασφαλείας, υγιεινής και άλλων προστατευτικών μέτρων διά τους εργάτας εις κάθε είδος επαγγέλματος και γενίκευσιν του νόμου τούτου δι' όλα τα επαγγέλματα. ια) Μεταρρύθμισιν του νόμου περί ανωτάτου συμβουλίου εργασίας, ούτως ώστε οι εργάται να αποτελέσουν το ήμισυ του συμβουλίου και να εκλέγωνται υπό των επαγγελματικών ομοσπονδιών. ιβ) Τη μεταρρύθμισιν του νόμου 4029 περί ανηλίκων ούτως ώστε οι κάτω των 16 ετών να μην επιτρέπεται να εργαστούν. Κατάργησις όλων των εξαιρέσεων του νόμου τούτου. Αι υπηρέτριαι να λογίζονται εργάτριαι και να απολαμβάνουν όλων των ευεργετημάτων των απορρεόντων από τους εργατικούς νόμους. Η εργατική νομοθεσία να επεκταθεί και εις τους εργάτας γεωργούς. ιγ) Τη διά νόμου απαγόρευσιν της νυκτερινής εργασίας διά τα παιδιά και τα γυναίκας και την διπλήν πληρωμήν διά τα νυκτέρια των εργατών. ιδ) Την διά νόμου απαγόρευσιν εις τους εργοδότας να επιβάλλουν κάθε είδους ποινήν εις τους εργάτας.

3) Την κατάργησιν κάθε νόμου που εμποδίζει την απεργίαν.

4) Την κατάργησιν του νόμου περί επιστρατεύσεως των εργατών διαφόρων επαγγελμάτων.

Πηγές: Επίσημα Κείμενα του ΚΚΕ, τόμος 1ος

Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ, τόμος 1ος

Σ. Λ.

Συνεχίζεται