Εκτός από τον ξεσηκωμό του λαού και των φοιτητών ενάντια στο δικτατορικό καθεστώς στο Πολυτεχνείο της Αθήνας, ανάλογες εκδηλώσεις, το ίδιο χρονικό διάστημα, πραγματοποιήθηκαν στη Θεσσαλονίκη, την Πάτρα και τα Γιάννενα. Φυσικά δεν ήταν εκδηλώσεις της ίδιας έκτασης και δυναμικότητας μ' αυτές που ξεδιπλώθηκαν στην πρωτεύουσα, πράγμα φυσικό, αφού το φοιτητικό κίνημα της Αθήνας ήταν πιο μαζικό, πιο ώριμο και δοκιμασμένο στους αγώνες, πιο άμεσα συνδεδεμένο με τις εξελίξεις που συντελούνταν στη χώρα, πιο στενά δεμένο με τις αντιδικτατορικές οργανώσεις και την πάλη κατά της δικτατορίας γενικότερα. Ομως όταν μιλάμε για το Πολυτεχνείο ως ιστορικό γεγονός, όταν δηλαδή το αποδεσμεύουμε από το συγκεκριμένο χώρο και τόπο όπου υπάρχει ως ίδρυμα και χαρακτηρίζουμε μ' αυτό - με τον όρο δηλαδή Πολυτεχνείο - ένα ολόκληρο κίνημα, οφείλουμε να αναφερόμαστε και στις αντιδικτατορικές εκδηλώσεις των άλλων πόλεων, αν θέλουμε να έχουμε ολοκληρωμένη εικόνα για το τι συνέβη στην Ελλάδα το Νοέμβρη του 1973.

Τα γεγονότα της Αθήνας το Νοέμβρη του 1973 έγιναν γνωστά στη Θεσσαλονίκη την Πέμπτη 15 Νοεμβρίου. Οι ειδήσεις, όπως ήταν φυσικό σε κείνες τις συνθήκες, ήταν διογκωμένες. Μιλούσαν όχι μόνο για κατάληψη του Πολυτεχνείου στην πρωτεύουσα, αλλά και ότι η Αθήνα ήταν σε κατάσταση γενικού ξεσηκωμού. Ετσι την Παρασκευή 16 Νοέμβρη οι φοιτητές μπαίνουν μαζικά στο Πολυτεχνείο της συμπρωτεύουσας και το καταλαμβάνουν. Ηταν γύρω στα 2.000 άτομα. Στη συνέχεια εκλέχτηκε Κεντρική Συντονιστική Επιτροπή Κατάληψης, καθώς και Επιτροπές Περιφρούρησης, Σίτισης, Ιατροφαρμακευτικής Περίθαλψης και Τύπου. Το βράδυ της ίδιας μέρας γύρω στις 7 με 8 η ώρα άρχισε να λειτουργεί και ραδιοσταθμός. Το πρώτο μήνυμα που μεταδόθηκε έλεγε:

"Εμείς οι φοιτητές της Θεσσαλονίκης σήμερα 16 Νοεμβρίου καταλάβαμε το κτίριο του Πολυτεχνείου για να εκφράσουμε την αντίθεσή μας στη Χούντα, η οποία καταπιέζει όλο τον ελληνικό λαό. Διατρανώνοντας την πίστη μας στο δίκαιο αγώνα μας, είμαστε δε σίγουροι ότι το τέλος των προσπαθειών μας θα στεφθεί από επιτυχία. Ζήτω η λευτεριά".

Τα κύρια συνθήματα που θα δώσουν τον τόνο στην κατάληψη είναι αντιδικτατορικά και αντιιμπεριαλιστικά. Οπως αυτά που φώναζαν οι φοιτητές στην Αθήνα.

Αργά το βράδυ άρχισαν να φτάνουν ειδήσεις από την Αθήνα ότι γίνονται συγκρούσεις κι ότι υπάρχουν νεκροί και τραυματίες. Ομως κανένας από τους συγκεντρωμένους φοιτητές δε δείχνει να δειλιάζει, σε κανενός το μυαλό δεν περνάει η ιδέα για αποχώρηση.

Από τα μεσάνυχτα και μετά το Πολυτεχνείο της Θεσσαλονίκης θα περικυκλωθεί και από στρατιωτικές δυνάμεις, οι οποίες θα προστεθούν στις δυνάμεις της Αστυνομίας και των τραμπούκων που είχαν ζώσει το ίδρυμα από την αρχή.

Η εκκένωση του Πολυτεχνείου πραγματοποιήθηκε στις 4 το πρωί του Σαββάτου, όταν μπροστά στην πύλη είχαν φτάσει τα τανκ και είχαν παραταχθεί οι λοκατζήδες, οι ασφαλίτες και οι τραμπούκοι. Οι καθεστωτικοί είχαν υποσχεθεί ότι δε θα πείραζαν κανένα. Ομως πιάστηκαν και οδηγήθηκαν στην Ασφάλεια 250 άτομα.

Το φοιτητικό κίνημα στην Πάτρα είχε ιστορία αγώνων από τις αρχές του '72. Αξιοσημείωτη ήταν επίσης η παρέμβασή του στις νόθες φοιτητικές εκλογές το Νοέμβρη του ίδιου χρόνου όπου έγινε δυνατό να κατέβει δημοκρατικό ψηφοδέλτιο και να αποκαλυφθεί η νοθεία.

Το Μάρτη του '73 ύστερα από σύγκρουση φοιτητών και αστυνομικών στη φοιτητική λέσχη συνελήφθησαν και παραπέμφθηκαν σε δίκη, για σωρεία αδικημάτων, 8 φοιτητές. Η δίκη τους που ορίστηκε, όχι τυχαία, τον Αύγουστο ήταν μία ακόμη πρόκληση για αγώνα. Οργανώθηκαν συγκεντρώσεις και μια μεγάλη διαδήλωση με αποτέλεσμα τέσσερις φοιτητές να αθωωθούν και τέσσερις να καταδικαστούν με αναστολή.

Τη μέρα που γίνεται η κατάληψη του Πολυτεχνείου στην Αθήνα οι φοιτητές της Πάτρας πραγματοποιούν συγκέντρωση - συζήτηση για να αποφασίσουν τις ενέργειες στις οποίες θα προχωρήσουν. Την επομένη 1.800 και πάνω φοιτητές προχωρούν στην κατάληψη του κεντρικού κτιρίου του Πανεπιστημίου, στην οδό Κορίνθου. Συγκροτούν επιτροπές, βγάζουν ψηφίσματα, αναρτούν πανό, ανεβαίνουν στην ταράτσα και ρίχνουν αντιχουντικά και αντιιμπεριαλιστικά συνθήματα. Ο λαός της πόλης συμπαρίσταται στα παιδιά του, συρρέοντας στο χώρο της κατάληψης, φέρνοντας τρόφιμα, αλλά και χρήματα. Επίσης κατά τα πρότυπα της Αθήνας και της Θεσσαλονίκης τίθεται σε λειτουργία ραδιοφωνικός σταθμός, που μεταδίδει στα μεσαία, στους 1.600 χιλιοκύκλους, όλο το εικοσιτετράωρο. Το πρώτο μήνυμα λέει:

"Εμείς οι φοιτητές του Πανεπιστημίου της Πάτρας παρακολουθούμε από κοντά τον δύσκολο αγώνα των συναδέλφων μας της Αθήνας για την αποκατάσταση των λαϊκών ελευθεριών. Τασσόμενοι στο πλευρό τους δηλώνουμε ότι θα αγωνιστούμε όλοι ενωμένοι μέχρι την τελική νίκη".

Πέραν της κατάληψης οι φοιτητές φροντίζουν να σκορπίσουν το πνεύμα του αγώνα έξω από την πύλη του πανεπιστημιακού κτιρίου, προκαλώντας μια μεγάλη διαδήλωση που θα φτάσει ως τα Ψηλά Αλώνια και στην οποία θα πάρουν μέρος εργάτες και άλλοι εργαζόμενοι πολίτες.

Το βράδυ της Παρασκευής 16 Νοεμβρίου κάποια τανκ άρχισαν να κινούνται από το ΚΕΤΧ, ενώ μπροστά στο Πανεπιστήμιο μαζεύονται αστυνομικοί, οι οποίοι προκαλούν και χτυπούν τους συγκεντρωμένους. Υπό αυτές τις συνθήκες με απόφαση της Συντονιστικής Επιτροπής οργανώνεται η συντεταγμένη εκκένωση του κτιρίου, η οποία και ματαιώνει το σχέδιο των δυνάμεων καταστολής για εισβολή στο ίδρυμα. Η Αστυνομία, που εκείνη τη στιγμή δε θα καταφέρει να κάνει συλλήψεις, θα εξαπολύσει τις επόμενες ώρες και μέρες σωστό ανθρωποκυνηγητό.

Στα Γιάννενα οι φοιτητές κατέλαβαν το Πανεπιστήμιο για λίγες ώρες. Κυρίως δραστηριοποιήθηκαν κάνοντας συγκεντρώσεις, εκδίδοντας ψηφίσματα και άλλο αντιδικτατορικό υλικό, ενημερώνοντας το λαό και καλώντας τον να δράσει για να κερδίσει την ελευθερία και την εθνική ανεξαρτησία του. Την τελευταία μέρα του ξεσηκωμού της Αθήνας οι φοιτητές και οι εργαζόμενοι των Ιωαννίνων θα πραγματοποιήσουν μεγάλη αντιδικτατορική διαδήλωση που θα ξεκινήσει από το χώρο του Πανεπιστημίου, θα διασχίσει την πόλη και θα καταλήξει στη Νομαρχία.

Γιώργος ΠΕΤΡΟΠΟΥΛΟΣ