Η καρδιά του χειμώνα χτυπά γιορτινά, χτυπά Χριστουγεννιάτικα. Οι βιτρίνες στολισμένες, απαγορευμένες όμως για τους περισσότερους, η ατμόσφαιρα, παρά το ψύχος, ζεστή, γεμάτη θαλπωρή, ο νους οδηγείται φυσικά προς το σπίτι, στην οικογένεια, στους φίλους και στα παιδιά. Στα δικά μας παιδιά, αλλά και στα ξένα. Στους ηλικιωμένους, στους ασθενείς, στους ανήμπορους, στους άστεγους, στους πεινασμένους, στους πρόσφυγες, στους αναξιοπαθούντες. Εκεί πάει...

Τα Νικολοβάρβαρα, πέρασαν, ο Σπύρος, ο Ελευθέριος, ο Σάββας, ο Μηνάς, η Αννα, η Αναστασία η Φαρμακολύτρια, η Ευγενία τιμήθηκαν όπως τους έπρεπε. Και τώρα η σειρά τους. Ο Χρήστος, η Χριστίνα και ο Χριστός μας περιμένουν, με δώρα, με κεριά, προσευχές. Και ευχές. Καλά Χριστούγεννα. Και του Χρόνου!Δεκέμβρης, λοιπόν, και μάλιστα προς το τέλος του, που πήρε το όνομα του από τη δεκάτη σειρά "decem", από τα λατινικά, και την κατάληξη "ber" από τα σανσκριτικά, που σημαίνει "μήνας", "εποχή" - Δεκέμβρης που κατέχει τη δωδέκατη θέση από το 1564, όταν ο Κάρολος ο Θ' όρισε με διάταγμα τη χρονιά να αρχίζει την 1η του Γενάρη. Δεκέμβρης γιορτινός, νοσταλγικός και κάπου - κάπου μελαγχολικός. Σήμερα λοιπόν, που εμείς γιορτάζουμε τα Χριστούγεννα στις 25 Δεκέμβρη, οι αρχαίοι Πέρσες γιόρταζαν τη γέννηση του Μίσρα, οι αρχαίοι Αιγύπτιοι του Οσίρι. Οι αρχαίοι Ελληνες του Ηρακλή. Ακόμη οι Εσκιμώοι και οι Λάπωνες γιορτάζουν την 25 του Δεκέμβρη σαν τη "μητέρα των νυκτών". Ολοι λοιπόν οι λαοί, δε διάλεξαν τυχαία αυτήν την ημερομηνία για να αφιερώσουν τη λατρεία τους στο υπέρτατο ον, όποιο κι αν είναι αυτό... Εκτός από τους Ρωμαίους που είχαν αφιερωμένο όλον το μήνα του Δεκέμβρη στη θεά Εστία. Εμείς, ονομάζουμε το Δεκέμβρη "Χριστιανάρη". Γιατί, όπως αναφέραμε και παραπάνω, ο νους και η καρδιά του ανθρώπου πάει κοντά σε εκείνους που "έφυγαν" και σ' εκείνους που δεινοπαθούν. Την παλιά εποχή, εδώ που τα λέμε δεν είναι και τόσο παλιά, μοίραζε ο κόσμος χριστόψωμα και κουλούρια στους φτωχούς για να συγχωρεθούν οι αμαρτίες των ψυχών των πεθαμένων, καθώς και μπουρέκια με κρέας βοδινό, γιατί συχώριο δε γίνεται με χοιρινό κρέας, παρ' όλο που όλοι έτρωγαν χοιρινό κρέας σαν έθιμο των ημερών αυτών.

Η εορτή της του Χριστού γεννήσεως, εορτή γενέθλιων καλούμενη και κατά τον Χρυσοστόμον "πασών εορτών σεμνοτάτη και μητρόπολις πασών". Και, όμως τα Χριστούγεννα άρχισαν να γιορτάζονται μόλις το 433. Οι Ελληνες βυθισμένοι στα σκοτάδια της άγνοιας, της αμάθειας και της δεισιδαιμονίας, πίστευαν ότι η επιτυχία, αλλά και η αποτυχία, η ζωή και ο θάνατος, η υγεία και η ασθένεια, ο πλούτος και η φτώχεια, εξαρτιόνταν από παράγοντες εξωγήινους, παράγοντες που ρύθμιζαν την πορεία και το πεπρωμένο τους. Ετσι γι' αυτές τις μέρες του Δωδεκαήμερου, που τα νερά αβάφτιστα ήταν, κυρίαρχοι της Γης ήταν οι καλικάντζαροι, που ζούσαν τόσον καιρό στο σκοτάδι του κάτου κόσμου, και αναδύονταν στην επιφάνεια τέτοια εποχή, για να κάνουν κακό. Ο αρχηγός τους ήταν ο κουτσός και "τριοκέρατος κουτσοδαίμονας", που είχε το γενικό πρόσταγμα. Στην Καρδίτσα, πίστευαν ότι οι καλικάντζαροι τρώγανε όλο το χρόνο το... στύλο της Γης για να να καταφέρουν επιτέλους, να τη... ρίξουν κάτω. Να την γκρεμίσουν, θέλανε. Τώρα, που ανέβαιναν στον πάνω κόσμο, κοιτούσαν με κάθε τρόπο να ξεσπάσουν το θυμό τους πάνω στους ανθρώπους και να τους κάνουν άνω - κάτω. Στη Ζάκυνθο, πίστευαν πως οι καλικάντζαροι ήταν ψυχές πεθαμένων, ενώ στη Νάξο ήταν σίγουροι ότι αυτά τα δαιμονάκια πήγαιναν και μαγάριζαν τα φαγητά. Στη Χίο, οι καλικάντζαροι γύριζαν ελεύθεροι στο νησί και χτυπούσαν τους περαστικούς στο σβέρκο. Εμείς, σαν είμαστε παιδιά κάπου τα φοβόμαστε, αλλά κάπου και τα συμπαθούσαμε τα καλικαντζαράκια. Παιδιά ήταν κι αυτά... Κι όταν κάναμε κάποια αταξία ή ζημιά, πρόχειρο το 'χαμε: "Αυτοί το έκαναν", λέγαμε. Ψέματα 'λεγαν οι γονείς μας και μας φόβιζαν με τους δαίμονες, με ψέμα απαντούσαμε. Σιωπηρή συμφωνία κάναμε...

Τα Χριστούγεννα δεν είχαν τη βαρύτητα και την επισημότητα της Πρωτοχρονιάς, ούτε τη λαμπρότητα και τους πανηγυρισμούς των λαών της Δύσης. Τα γεννητούρια ενός παιδιού για μας δεν είχαν την ίδια σημασία με τη βάφτισή του. Ούτε ακόμη του Χριστού. Η μέρα περνούσε μαλακά, οικογενειακά και έδινε το σήμα για να αρχίσει η καλοφαγία. Μετά από ένα μεγάλο διάστημα με νηστεία, το στομάχι έπαιρνε "αμνηστία". Από βραδίς ακόμα οι νοικοκυρές ετοίμαζαν λογιών λογιών φαγητά και τα σπίτια μοσχοβολούσαν από το ψητό και τα γλυκίσματα. Σε διαρκή κίνηση βρισκόταν όλος ο γυναικείος πληθυσμός, σε διαρκή... αναμονή ο ανδρικός. Μα τα παιδιά, ω, παρέμειναν παιδιά, δε λένε... να μεγαλώσουν. Ευτυχώς. Και τώρα, όπως και τότε περιμένουν το θαύμα, ζουν μέσα στη μαγεία, ανυπομονούν να ανοίξουν τα δώρα, φοβίζουν τα μικρότερα με τα καλικαντζαράκια, να πάνε να πουν τα κάλαντα. Τα καθιερωμένα αλλά και τα, στους περισσότερους, άγνωστα, όπως τα ποντιακά: "Χριστός γεννέθεν, χαράν στον κόσμον!/ Χα, καλή ώρα, καλή σην ώρα. Καλόν παιδί οψές γεννεθέν/ Οψές γεννεθέν, ουρανοσταθέν". Η, αυτά που τραγουδούν στην Πρέβεζα: "Τα Χριστούγεννα στεγνά, τα Φώτα χιονισμένα, τα Λαμπρά βρεχούμενα, τ'αμπάρια γιομισμένα...".

Χριστούγεννα λοιπόν, και εμείς αντί να τραγουδούμε, γράφουμε για να τα... πείτε εσείς. Και του Χρόνου, να 'μαστε όλοι καλά του χρόνου τέτοια μέρα, που θα είναι τα τελευταία Χριστούγεννα αυτής της χιλιετίας.

Τ. Δ.