Ανακατατάξεις και διεργασίες βρίσκονται σε εξέλιξη διεθνώς στο χώρο της ενέργειας, βασιζόμενες στη λεηλασία των φυσικών ενεργειακών πόρων των χωρών της πρώην Σοβιετικής Ενωσης και με στόχο τη φθηνή ενέργεια για τα πολυεθνικά βιομηχανικά συγκροτήματα της Δύσης σε βάρος των λαών της Ευρώπης, που μαζί με τους λαούς των ανατολικών χωρών θα πληρώσουν το κόστος των αναδιαρθρώσεων που επίκεινται. Η πολιτική των ενεργειακών δικτύων που η Κομισιόν προωθεί για τη μεταφορά των πρώτων υλών από την Ανατολή στη Δύση, ο έλεγχος των πηγών, αλλά και της μεταφοράς των πετρελαίων της Κασπίας, η αναδιάρθρωση της συμμετοχής των πρώτων υλών (φυσικού αερίου, πετρελαίου και στερεών καυσίμων) στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και στους τομείς μεταφοράς και βιομηχανίας, επίσης σε διεθνές επίπεδο, διαμορφώνουν το πλαίσιο μέσα στο οποίο λαμβάνουν χώρα οι γενικότερες ανακατατάξεις. Και βέβαια πρωτίστης σημασίας παράγων στη διαμόρφωση των ενεργειακών εξελίξεων είναι τα πολυεθνικά συμφέροντα, που δραστηριοποιούνται στο χώρο και τα οποία βρίσκονται επίσης υπό αναδιάρθρωση, στοχεύοντας στην ισχυροποίησή τους με τη μέθοδο των εξαγορών και συγχωνεύσεων για τον έλεγχο του μεγαλύτερου κομματιού της πίτας.

Σε αυτά τα πλαίσια εντάσσονται και οι όποιες εξελίξεις λαμβάνουν χώρα στην εγχώρια ενεργειακή αγορά. Η υλοποίηση της κοινοτικής πολιτικής για την αποκαλούμενη απελευθέρωση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου, δηλαδή της εισόδου των ιδιωτών στους δύο αυτούς τομείς, που στοχεύει στην εξασφάλιση κερδών για το κεφάλαιο, ως καταναλωτή φθηνής ενέργειας και ως παραγωγού φθηνών πρώτων υλών, με αντίστοιχη επιβάρυνση των λαϊκών στρωμάτων σε όλη την Ευρώπη, βρίσκεται ήδη στα σκαριά. Πρόκειται για την εφαρμογή μιας πολιτικής, η οποία πέρα από την αυτή καθ' εαυτό αντιλαϊκή της υπόσταση και φιλοσοφία για όλα τα κράτη - μέλη, για τη χώρα μας θα είναι ακόμη πιο καταστροφική. Αυτό γιατί η μέχρι τώρα ανάπτυξη τόσο του τομέα της ενέργειας όσο και του νεοσύστατου τομέα του φυσικού αερίου στηρίχτηκε σε καθαρά πελατειακές σχέσεις και σχέσεις διαπλοκής, με αποτέλεσμα πολλές επενδύσεις να καθίστανται αντιοικονομικές (βλέπε Φλώρινα, Κομοτηνή, ανάπτυξη του έργου του φυσικού αερίου) και στη φάση της απελευθέρωσης και του ανταγωνισμού να μην είναι σε θέση οι υφιστάμενες δημόσιες επιχειρήσεις να ανταγωνιστούν επιχειρήσεις της Ευρώπης και τελικά οι επιπτώσεις για τους οικιακούς καταναλωτές της Ελλάδας να είναι κατά πολύ δυσμενέστερες απ' ό,τι σε άλλες χώρες καθώς θα χρεωθούν και με το κόστος μιας σειράς αντιοικονομικών επενδύσεων.

Ετσι το ήδη στρεβλό επενδυτικό ενεργειακό τοπίο, με την απελευθέρωση θα επιβαρυνθεί με επιλογές αντεθνικές, που θα επιβάλλουν τα πολυεθνικά συμφέροντα, όπως η χρήση του φυσικού αερίου στην ηλεκτροπαραγωγή, που επιστημονικά θεωρείται η πλέον αντιοικονομική χρήση του εν λόγω καυσίμου, καθώς η απόδοσή του από 90% στην αστική κατανάλωση μειώνεται σε μόλις 50% (με τις νέες τεχνολογίες) στην ηλεκτροπαραγωγή. Πέρα όμως από τη ζημιά που θα προκληθεί από την αντιοικονομική χρήση του καυσίμου, θα έχουμε επιπλέον κόστος και από την υποκατάσταση στην ηλεκτροπαραγωγή του λιγνίτη, που αυτή τη στιγμή ως εγχώριο καύσιμο προσφέρει στη χώρα εξοικονόμηση συναλλάγματος αξίας περίπου 200 δισ. δρχ. ετησίως, πέρα από τη συμβολή του στη διασφάλιση του ενεργειακού εφοδιασμού της χώρας και τη διαχρονική σταθερότητα στη διαμόρφωση των τιμών, αλλά και της προσφοράς του στον νοσούντα τομέα της απασχόλησης, καθώς άμεσα ή έμμεσα σήμερα προσφέρει εργασία σε περίπου 12.000 άτομα.

Οι διεργασίες σε επιχειρηματικό επίπεδο άρχισαν ήδη να διαφαίνονται στην εγχώρια αγορά. Οι εξελίξεις και η αλλαγή πλεύσης της κυβέρνησης στο θέμα του φυσικού αερίου, η οποία παρουσιάζεται με την επιλογή του εναλλακτικού προμηθευτή (προμήθεια φυσικού αερίου και από άλλη χώρα πλην της Ρωσίας), σχετίζονται με τις στρατηγικές επιλογές πολυεθνικών επιχειρήσεων στον τομέα αυτό. Ετσι πίσω από την αναγκαιότητα του εναλλακτικού προμηθευτή, που η κυβέρνηση ανακάλυψε μετά από 10 και πλέον έτη από την απόφαση για ένταξη του φυσικού αερίου στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, βρίσκονται πολυεθνικές όπως η ιταλική ΕΝΙ, η SHELL η "Γκας Ντε Φρανς" και άλλοι ενεργειακοί κολοσσοί, που αποβλέπουν στην είσοδό τους στην ελληνική αγορά και την επέκτασή τους στα Βαλκάνια. Η υλοποίηση των σχεδίων αυτών γίνεται με τη σύμπραξη των παραπάνω εταιριών με συμφέροντα του ντόπιου κεφαλαίου και βεβαίως με τις ευλογίες της κυβέρνησης. Δεν είναι τυχαίες εξάλλου οι συμφωνίες της Δημόσιας Επιχείρησης Παροχής Αερίου (ΔΕΠΑ) τόσο με την ΕΝΙ όσο και με την SHELL για από κοινού δραστηριοποίηση στο χώρο του φυσικού αερίου. Στα ίδια πλαίσια εντάσσεται και η συμφωνία της "Γκας ντε Φρανς" με τον όμιλο Λάτση για τα δίκτυα φυσικού αερίου, καθώς και η συνεργασία επίσης της "Γκας ντε Φρανς" με τη ΔΕΗ στον τομέα της συμπαραγωγής. Στα ίδια πλαίσια εντάσσεται και η συνεργασία της ΔΕΗ με την "Αλφα Φάινανς" (όμιλος Κωστόπουλου) για δραστηριοποίησή τους στη Ρουμανία. Κομμάτι της πίτας διεκδικούν και άλλες ευρωπαϊκές εταιρίες που έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον στο διαγωνισμό για τα δίκτυα πόλης φυσικού αερίου που βρίσκεται σε εξέλιξη, ενώ ήδη ένα μεγάλο μέρος της αγοράς του φυσικού αερίου ελέγχεται με έμμεσο τρόπο από τα συμφέροντα της ρωσικής εταιρίας "Γκας Προμ" και του Κοπελούζου, που οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ έχουν καταστήσει βασικούς ενεργειακούς παράγοντες της χώρας. Στο μεγάλο φαγοπότι που έρχεται, θα συμμετάσχουν - σύμφωνα με πληροφορίες - και οι όμιλοι Κόκκαλη και Μπόμπολα, οι οποίοι ετοιμάζονται να μπουν στο χώρο της παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και ο όμιλος Στασινόπουλου και ΑΓΕΤ - Ηρακλής. Οι υπό διαμόρφωση εξελίξεις θα σηματοδοτήσουν και το νέο ενεργειακό τοπίο του επόμενου αιώνα.

Στον αντίποδα των επιχειρηματικών συμφερόντων βρίσκονται οι λαοί των κρατών - μελών, οι οποίοι θα χρεωθούν το κόστος της αναδιάρθρωσης και επέκτασης των πολυεθνικών συμφερόντων. Τα μηνύματα που έρχονται από χώρες πιλοτικές των μοντέλων που αναμένεται να κυριαρχήσουν στο μέλλον, όπως οι ΗΠΑ και η Μεγάλη Βρετανία, είναι ενδεικτικά για το μέγεθος της καμπούρας που θα κουβαλήσουν οι λαοί στην πλάτη τους. Θα κληθούν να πληρώσουν τιμολόγια αυξημένα κατά 40% και άνω, ανενεργείς και αντιοικονομικές επενδύσεις μέσω της αύξησης της φορολογίας, ενώ ένα μεγάλο μέρος των εργαζομένων στις δημόσιες ενεργειακές επιχειρήσεις θα περάσει στο αυξανόμενο στρατόπεδο των ανέργων. Η εθνική ανεξαρτησία των κρατών - μελών θα υπονομευτεί ακόμη παραπέρα, προσδίδοντας στο κεφάλαιο μια άνευ προηγουμένου εξουσία.

Χ. Λ.