Αν παρακολουθήσουμε την πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και την εξέλιξή της από τα πρώτα της στάδια μέχρι σήμερα θα διαπιστώσουμε ότι η εικόνα της δεν έχει καμιά απολύτως σχέση με την εικόνα της "Αγίας Οικογένειας", που θέλουν να μας παρουσιάσουν οι κατασκευαστές της. Οτι πρόκειται, δήθεν, για ένα ενιαίο και συμπαγές σύνολο, όπου όλα λειτουργούν αρμονικά και χωρίς καβγάδες, για να επιτευχθούν οι "κοινοί" στόχοι των μελών της. Αυτή η "ειδυλλιακή" εικόνα μπορεί, να εμφανίζεται όταν είναι να εξαπολύσουν την επίθεση κατά των εργαζομένων, ή όταν πρόκειται να αντιμετωπίσουν την αμφισβήτηση της ταξικής τους κυριαρχίας. Οταν, όμως, κάθονται στο τραπέζι της "μοιρασιάς" εκεί αφήνουν τα προσχήματα κατά μέρος, ο πόλεμος αρχίζει...

Ο ανταγωνισμός που αναπτύσσεται στον καπιταλισμό μεταξύ των δυνάμεων του κεφαλαίου είναι ταυτόχρονα το οξυγόνο για τη ζωή, αλλά και μια από τις βασικές αιτίες θανάτου αυτού του συστήματος. Μάλιστα, είναι χαρακτηριστικό ότι ο ενδοκαπιταλιστικός ανταγωνισμός μεγαλώνει όσο μεγαλώνουν και οι φιλοδοξίες των αρχιτεκτόνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, για μια μορφή πολιτικής ένωσης των κρατών - μελών. Αυτό το σχέδιο της ενοποίησης που θεωρητικά έχει σαν στόχο τη δημιουργία ενός ανταγωνιστικού πόλου απέναντι στις ΗΠΑ και την Ιαπωνία γεννά και ενισχύει τις αντιθέσεις μεταξύ των κυρίαρχων οικονομικών και πολιτικών δυνάμεων. Τις περισσότερες φορές, βέβαια, μπροστά στον "κοινό εχθρό", τους εργαζόμενους, μπροστά στον κίνδυνο απώλειας του ελέγχου καταφεύγουν σε συμβιβασμούς και αμοιβαίες υποχωρήσεις. Ομως ποτέ μέχρι σήμερα δεν κατάφεραν να βρουν το φάρμακο, που θα γιάτρευε την αρρώστια, η οποία συνεχίζει τη δουλιά της, για να έχουμε αργότερα τα συμπτώματά της πιο έντονα και πιο δύσκολο να αντιμετωπιστούν.

Ας αφήσουμε όμως την κάπως θεωρητική περιγραφή αυτού του φαινομένου, του ενδοκαπιταλιστικού ανταγωνισμού, για να δούμε ορισμένα σύγχρονα και χαρακτηριστικά του συμπτώματα, όπως εκφράζονται και στις πρόσφατες, σχετικά, εξελίξεις στην Ευρωπαϊκή Ενωση, όπου αυτός ο ανταγωνισμός αναπτύσσεται ταυτόχρονα και σε διαπλοκή με τον παγκόσμιο.

Οπως είναι γνωστό, τα τελευταία χρόνια, μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ ο γερμανογαλλικός άξονας έχει ενισχυθεί σαν καθοριστική δύναμη της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Ταυτόχρονα, όμως, από τη Γαλλία, μέσω της Ενωσης, αλλά και από τη Βρετανία, που πολλές φορές συμπλέει με τις ΗΠΑ, εκφράζονται και οι προσπάθειες ελέγχου των τάσεων του ηγεμονισμού της Γερμανίας. Π. χ. η Βρετανία που διαβλέπει μια μείωση του ρόλου της, στην όποιας μορφής πολιτική ένωση, αν ποτέ επιτευχθεί, αντιδρά συστηματικά σ' αυτά τα σχέδια, αρνείται και απειλεί με αποχώρηση μπροστά στο ενδεχόμενο να "κοινοτικοποιηθούν" κρίσιμοι τομείς, όπως η εξωτερική πολιτική, η πολιτική της άμυνας και της ασφάλειας. Βέβαια, αυτές οι αντιρρήσεις μπορεί τώρα να ελαττώνονται από την κυβέρνηση Μπλερ, αλλά ήταν πολύ έντονες από την κυβέρνηση Θάτσερ. Αυτές οι διαφορές θα πρέπει να αποδοθούν στις επιλογές ενός ισχυρού τμήματος της άρχουσας τάξης της Βρετανίας στα πλαίσια του ενδοϊμπεριαλιστικού ανταγωνισμού.

Πρόσφατα, επίσης, ξέσπασε ένας πόλεμος δηλώσεων μεταξύ Γερμανίας και Βρετανίας σχετικά με το φορολογικό καθεστώς. Η γερμανική κυβέρνηση σε έντονο ύφος κατήγγειλε τη βρετανική ότι νοθεύει τον ανταγωνισμό, διατηρώντας ειδικό φορολογικό καθεστώς για τις πολυεθνικές επιχειρήσεις, που προτιμούν έτσι το βρετανικό έδαφος για την εγκατάσταση των δραστηριοτήτων τους.

Ομως, αυτός ο ανταγωνισμός δεν εμφανίζεται μόνο μεταξύ των κρατών, αλλά και μεταξύ των μεγάλων πολυεθνικών επιχειρήσεων.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου, ότι στην Ελλάδα η διαμάχη για τα μεγάλα έργα παίρνει οξύτατες μορφές ανάμεσα στις ξένες πολυεθνικές. Π. χ. Γερμανοί και Γάλλοι έδωσαν σκληρή μάχη για την κατασκευή του αεροδρομίου των Σπάτων. Η μάχη αυτή έφτασε στα κοινοτικά όργανα, όπου οι δυο κυβερνήσεις αντάλλαξαν σκληρές εκφράσεις, ενώ δεν έλειψαν και οι καταγγελίες από τη γαλλική κοινοπραξία, που έχασε το έργο, για τους όρους διεξαγωγής του σχετικού διαγωνισμού. Ανάλογες καταγγελίες έγιναν από ελληνικές κατασκευαστικές εταιρίες για τους χειρισμούς της κυβέρνησης στην υπόθεση του Μετρό Θεσσαλονίκης, η κατασκευή του οποίου ανατέθηκε σε ξένη κοινοπραξία παρά τα αποτελέσματα του σχετικού διαγωνισμού. Δε λείπουν, βέβαια, και οι οξύτατες διαμάχες ανάμεσα σε ελληνικά συμφέροντα εκδοτών - επιχειρηματιών για κάποια από τα λεγόμενα "μεγάλα έργα".

Τέτοιες και μεγαλύτερες ακόμα αντιθέσεις σημειώνονται καθημερινά στους κόλπους της Ευρωπαϊκής Ενωσης, σαν εκδήλωση της ανισόμετρης ανάπτυξης,σαν αποτέλεσμα ανταγωνισμού μεταξύ των ομίλων του μεγάλου κεφαλαίου στη διεκδίκηση της ηγεμονίας στην παγκόσμια αγορά. Ακόμη μεγαλύτερες και σκληρότερες αντιθέσεις θα σημειωθούν τα επόμενα χρόνια, εξαιτίας της προσπάθειας για Νομισματική, Οικονομική και Πολιτική Ενωση. Ομως αυτά τα φαινόμενα δεν πρόκειται να προκαλέσουν, από μόνα τους την ανατροπή του οικοδομήματος, απαραίτητη προϋπόθεση γι' αυτό είναι η ένταση της ταξικής πάλης σε κάθε χώρα ξεχωριστά και στο κοινοτικό επίπεδο, είναι η διεκδίκηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.

Δ. Π.