ΕΙΣΑΓΩΓΗ

To καταστατικό του Κόμματος αναφέρει στην εισαγωγή του ότι "το ΚΚΕ είναι το κόμμα της εργατικής τάξης, η συνειδητή οργανωμένη πρωτοπορία της, η ανώτατη μορφή οργάνωσής της. Είναι επαναστατική οργάνωση εθελοντών, ομοϊδεατών και αγωνίζεται για την ανατροπή του καπιταλισμού και την οικοδόμηση της σοσιαλιστικής - κομμουνιστικής κοινωνίας, στην οποία θα καταργηθεί κάθε εκμετάλλευση ανθρώπου από άνθρωπο, κάθε καταπίεση και θα διασφαλιστεί ένα ανώτερο επίπεδο ζωής και δικαιωμάτων για το λαό, ισότητα δυνατοτήτων και δικαιωμάτων, ολόπλευρη πρόοδος του ελληνικού λαού".

Η παραπάνω θέση αποτελεί ακρογωνιαίο λιθάρι στη συνολική θεωρία για το Κόμμα και το ρόλο του. Το Κόμμα δεν πρωτοπορεί μόνο γιατί εξηγεί τη φύση των προβλημάτων και του καπιταλισμού, αλλά γιατί παλεύει να αλλάξει την κοινωνία.

Στο Κομμουνιστικό Μανιφέστο οι Μαρξ και Ενγκελς θέτουν με τη μορφή ερωτήματος και αναλύουν ποια είναι η σχέση των κομμουνιστών προς τους προλετάριους γενικά. Δίνουν χαρακτηριστικά την εξής γλαφυρή απάντηση:

"Οι κομμουνιστές δεν αποτελούν ένα ξεχωριστό κόμμα, που αντιτίθεται στ' άλλα εργατικά κόμματα. Δεν έχουν συμφέροντα που ξεχωρίζουν από τα συμφέροντα του προλεταριάτου στο σύνολό του. Δε διακηρύσσουν ξεχωριστές αρχές, που σύμφωνα μ' αυτές θα ήθελαν να πλάσουν το εργατικό κίνημα. Οι κομμουνιστές διαφέρουν από τα άλλα εργατικά κόμματα μονάχα κατά τούτο: ότι από τη μια μεριά, στους διάφορους εθνικούς αγώνες των προλετάριων, τονίζουν και επιβάλλουν τα συμφέροντα που είναι κοινά σε όλο το προλεταριάτο κι ανεξάρτητα από την εθνότητα. Και από την άλλη, ότι στις διάφορες βαθμίδες ανάπτυξης του αγώνα ανάμεσα στο προλεταριάτο και στην αστική τάξη, εκπροσωπούν πάντα τα συμφέροντα του κινήματος στο σύνολό του... Θεωρητικά πλεονεκτούν από την υπόλοιπη μάζα του προλεταριάτου με τη σωστή αντίληψη για τις συνθήκες, για την πορεία και για τα γενικά αποτελέσματα του προλεταριακού κινήματος".

Ο Λένιν υπογράμμιζε ότι καθήκον του Κόμματος δεν είναι να εξυπηρετεί το εργατικό κίνημα σε κάθε ξεχωριστό στάδιο του κινήματος, αλλά στο σύνολό του, προς τον τελικό σκοπό, γι' αυτό και πρέπει να περιφρουρεί την οργανωτική και ιδεολογική του αυτοτέλεια. Ο μαρξιστής, όπως έλεγε ο Λένιν, (κατά την εκτίμηση της επαναστατικής πάλης της περιόδου 1905 - 7) μπαίνει πρώτος στο δρόμο της άμεσης επαναστατικής πάλης και τον εγκαταλείπει τελευταίος όταν δεν υπάρχει ίχνος ελπίδας τη συγκεκριμένη βεβαίως φάση για την επιτυχία της. Αναπροσαρμόζει την τακτική του, ώστε να πετύχει τον πιο σύντομο δρόμο για τη νέα έφοδο προς το σκοπό.

Οταν συζητάμε για τα θεμελιακά χαρακτηριστικά, τις αρχές και τους κανόνες λειτουργίας του κόμματος, αναφερόμαστε σε σταθερές αρχές που ισχύουν γενικά, σε όλη την πορεία της δράσης του, ανεξάρτητα από τις αντικειμενικές συνθήκες, το συσχετισμό δύναμης.

Ο τρόπος που εκπληρώνονται οι αρχές, το επίπεδο που αυτές είναι αναπτυγμένες επηρεάζονται από αντικειμενικούς παράγοντες από το δοσμένο ιστορικά κοινωνικό - οικονομικό πολιτικό περιβάλλον, αλλά και από υποκειμενικούς παράγοντες όπως:

• Την ικανότητα του Κόμματος να χαράζει σωστή πολιτική γραμμή.
• Τη διαλεκτική σχέση τακτικής και στρατηγικής.
• Το βαθμό σύνδεσής του με την εργατική τάξη και γενικότερα τις λαϊκές μάζες.
• Την ικανότητα συγχώνευσης θεωρητικής και πρακτικής δουλιάς.
• Το σεβασμό στην τήρηση των καταστατικών αρχών και των κανόνων λειτουργίας του.
• Τη σταθερότητά του στη διαπάλη με τον οπορτουνισμό, τη σθεναρή αντιμετώπιση όλων των παρεκκλίσεων.

Ακόμα και αν εκτιμηθεί ότι έχουν διαμορφωθεί οι παραπάνω όροι - σε μια συγκεκριμένη περίοδο - δε δικαιολογείται καμία εφησύχαση. Η ανάπτυξη του Κόμματος δε σταματά. Μόνιμα θα προβάλλει η ανάγκη, η δουλιά του να αντιστοιχεί με το ρόλο και την αποστολή του, να εξελίσσεται συνεχώς, να προλαβαίνει, να προβλέπει. Μπορεί, επίσης, για διάφορους λόγους, να σημειωθεί οπισθοχώρηση ή χαλάρωση, απώλεια κατακτημένου επιπέδου λειτουργίας.

Αναμφισβήτητα μια συζήτηση για το Κόμμα μπορεί να εξελιχθεί σε μια συζήτηση για πολλά ζητήματα όπως οργανωτικά, πολιτικά, ιδεολογικά, ζητήματα που αφορούν τη δράση του στο μαζικό κίνημα, στη νεολαία, στις γυναίκες, στα διάφορα κοινωνικά κινήματα ή στον τομέα της έρευνας και των μελετών. Σε τελευταία ανάλυση όλα αυτά τα προβλήματα έχουν σημείο αναφοράς τη δουλιά του Κόμματος, τη λειτουργία της ΚΕ, τη δράση των στελεχών, τη λειτουργία και το ρόλο της ΚΟΒ. Δε χωρίζονται με σινικά τείχη τα ιδεολογικά, πολιτικά και οργανωτικά προβλήματα.

Η οργανωτική πλαδαρότητα, η παραβίαση των αρχών και κανόνων λειτουργίας του Κόμματος, η ελαστικότητα στα θέματα αρχών οργάνωσης, η παραμέληση της συστηματικής τελειοποιημένης οργανωτικής δουλιάς κρύβει προβλήματα ιδεολογικού και πολιτικού χαρακτήρα, όπως υποτίμηση ή άρνηση του χαρακτήρα του Κόμματος και του ρόλου της ταξικής πάλης. Είναι βέβαιο ότι ιδεολογικά και πολιτικά προβλήματα γύρω από τη στρατηγική του Κόμματος, το χαμηλό επίπεδο αφομοίωσης της πολιτικής και της ιδεολογίας μας, όταν έχουν σχετικά μαζικό χαρακτήρα γεννούν στην πορεία και προβλήματα οργανωτικού χαρακτήρα, κομματικής τάξης.

Η ενότητα του Κόμματος, η στενή σύνδεσή του με την εργατική τάξη και τις λαϊκές μάζες, η πύκνωση των γραμμών του, η τάση αύξησης της πολιτικής του επιρροής είναι σημαντικά στοιχεία και αποδείξεις ότι το Κόμμα λειτουργεί με βάση τις αρχές του και τους κανόνες λειτουργίας. Ο Λένιν έλεγε επίσης χαρακτηριστικά: "τι να συζητάμε για πρωτοπορία όταν δεν ξέρουμε να συγχωνευτούμε με τη μάζα και να την αναδείξουμε".

Στην ιστορική διαδρομή φάνηκε ότι και αυτά τα στοιχεία δεν πρέπει να απολυτοποιούνται. Είναι πιθανό και δυνατό σε μια φάση να υπάρχουν αυτά τα στοιχεία, όμως να συσσωρεύονται σταδιακά και "υπόγεια" ιδεολογικά προβλήματα και τα αποτελέσματα παρεκκλίσεων που δεν εντοπίστηκαν. Κομμουνιστικά κόμματα που επηρεάστηκαν από αναθεωρητικές ιδέες, για μεγάλο διάστημα διατήρησαν και μάλιστα αύξησαν την εκλογική τους επιρροή, τις θέσεις τους στο μαζικό κίνημα.

Τα προβλήματα ιδεολογικού χαρακτήρα, όταν δεν αντιμετωπίζονται στην ώρα τους, εκφράζονται συσσωρευμένα στην πορεία. Τότε γίνεται πιο δύσκολη και περίπλοκη η αντιμετώπισή τους. Η πρόβλεψη και η πρόληψη είναι το κύριο και το βασικό.