Τα ερωτήματα, εδώ η Κεντροαριστερά, εκεί η Κεντροαριστερά, τι είναι Κεντροαριστερά, έρχονται και επανέρχονται. Θεωρητικές συζητήσεις, έρευνες, συνεντεύξεις των εμπλεκομένων μερών (ΠΑΣΟΚ - ΣΥΝ), αναλύσεις που διεκδικούν την πρωτοτυπία, επίκληση ιδεολογικών εκπροσώπων της ευρωπαϊκής σοσιαλδημοκρατίας, όλα αυτά επιστρατεύονται, για να θολώσουν το πραγματικό τοπίο της πολιτικής μας ζωής. Για να εμφανίσουν σαν καινούριο, αυτό που χρονολογείται. Για να εγκλωβίσουν στο δόκανο τους εργαζόμενους, ιδιαίτερα τώρα που οι αγωνιστικές διαθέσεις πολλαπλασιάζονται. Για να δημιουργηθούν ασφαλιστικές δικλίδες για το μέλλον, αφού προετοιμάζονται ακόμα χειρότερα αντιλαϊκά μέτρα, τόσο για τα ερχόμενα χρόνια, όσο και για μετά απ' αυτά. Αρα, η πλουτοκρατία πρέπει να προστατευτεί...

Το ΚΚΕ και ο "Ριζοσπάστης" σωστά έχουν χαρακτηρίσει την Κεντροαριστερά ως θηλιά, παγίδα, απάτη για το λαό. Πραγματικά, πρόκειται για πρόκληση. Γιατί, με τη συζήτηση για την Κεντροαριστερά επιχειρείται μια αφηρημένη και άκρως εξωραϊσμένη παρουσίαση του επιδιωκόμενου, τη στιγμή που η πραγματικότητα είναι αψευδής μάρτυρας: Δείχνει και την πολιτική του ΠΑΣΟΚ, δείχνει και την πολιτική του ΣΥΝ. Αρα, γιατί πρέπει να ψάχνει κανείς και να προσδοκά από την τυχόν κυβερνητική σύμπραξη αυτών των δύο κομμάτων;

Ενας από τους ελάχιστους αναλυτές που έχουν προσεγγίσει σωστά - σε αρκετό βαθμό - το ζήτημα, ο Τ. Φωτόπουλος, έγραψε στην εφημερίδα "Ελευθεροτυπία"(1/2/97):

"Το αδιέξοδο των σοσιαλφιλελεύθερων της Κεντροαριστεράς είναι φανερό και γίνεται σαφέστερο από την αμηχανία των διανοουμένων υποστηρικτών της, όταν προσπαθούν να ορίσουν το περιεχόμενό της. Ετσι, άλλοι την ορίζουν ως τον "εξανθρωπισμό" του καπιταλισμού, με νέα μετακεϋνσιανά μέσα, που δεν έχουμε βρει ακόμη (sic), ενώ άλλοι την εντοπίζουν στην προσπάθεια για την αναζήτηση μιας νέας μορφής κράτους, (τη στιγμή που το κράτος - έθνος πνέει τα λοίσθια!). Τέλος, στο σοσιαλιστικό χώρο δε λείπουν οι ρομαντικοί που, σε πιο προχωρημένη κατάσταση εθελοτυφλίας, ονειρεύονται ένα "μοντέρνο κράτος πρόνοιας και κοινωνικής αλληλεγγύης" ή βαυκαλίζονται ακόμη με το όνειρο του σοσιαλισμού της αγοράς. Ομως, η στροφή προς τα δεξιά των σοσιαλδημοκρατών στο κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο, παρά τα φληναφήματα των συνοδοιπόρων διανοουμένων για κοινωνικές ευαισθησίες κλπ., συνοδεύεται από μια αναπόφευκτη στροφή προς τα δεξιά, αν όχι εκφασισμό της πολιτικής ζωής. Τα πρώτα συμπτώματα του εκφασισμού της ελληνικής Κεντροαριστεράς ήδη γίνονται φανερά με τον τρόπο που αντιμετωπίζονται σήμερα οι αγροτικές κινητοποιήσεις. Τελικά, η Κεντροαριστερά της δεκαετίας του '90 δεν αποκλείεται να φανεί αντάξια της Δεξιάς της δεκαετίας του '50...".

Η συζήτηση που γίνεται ανάμεσα στο ΠΑΣΟΚ και στον ΣΥΝ είναι και από τις δύο πλευρές υποκριτική. Πρώτο,επειδή παριστάνουν - ιδίως ο ΣΥΝ - τους διαφωνούντες σε θέματα αρχών, τη στιγμή που κάτι τέτοιο δε συμβαίνει. Εξ άλλου και μόνο το γεγονός ότι ο ΣΥΝ παίρνει ήδη μέρος στο διάλογο για την Κεντροαριστερά, αποδεικνύει ότι είναι σύμφωνος με το ΠΑΣΟΚ ως προς την κατεύθυνση, δηλαδή στο βασικό, στο κύριο.Αν δεν ήταν σύμφωνος με το ΠΑΣΟΚ ως προς τη στρατηγική, δε θα έπαιρνε μέρος στη συζήτηση. Τώρα, όμως, παίρνει. Οι όποιες διαφορές έχουν, οι όποιοι ανταγωνισμοί, βρίσκονται μέσα στα πλαίσια της φιλομονοπωλιακής κατεύθυνσης, την οποία αποδέχονται και υλοποιούν τόσο το ΠΑΣΟΚ, όσο και ο ΣΥΝ. Δεύτερο,είναι υποκριτική η στάση τους - ιδίως του ΣΥΝ - γιατί αποσιωπούν τη σύμπραξή τους σε Δήμους, Νομαρχίες, Συνδικάτα, προγράμματα της ΕΕ,επιτροπές, στη ΓΣΕΕ, στη ΓΕΣΑΣΕ, στην ΠΑΣΕΓΕΣ κλπ. Αποσιωπούν, δηλαδή, ότι πάνω από δύο χρόνια υλοποιούν την πολιτική της κυβέρνησης και της ΕΕ σε όσους χώρους της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- και αλλού - έχουν συμπράξει. Το ίδιο και όπου δεν έχουν συμπράξει εκλογικά, όπως π.χ. στον Δήμο της Αθήνας. Τρίτο,είναι υποκριτική η στάση τους - ιδίως του ΣΥΝ - γιατί αποκρύπτουν ότι ο μεταξύ τους καβγάς γίνεται για το πάπλωμα. Γίνεται για το ρόλο που θα παίξουν στη νομή της εξουσίας.Το ΠΑΣΟΚ θέλει να απορροφήσει (τι άλλο να κάνει;) τον ΣΥΝ. Ο ΣΥΝ θέλει να δυναμώσει, ώστε να βάλει όρους (!) στο ΠΑΣΟΚ... Για δεύτερης και τρίτης σημασίας ζητήματα. Κυρίως, όμως, για τη νομή της εξουσίας.

Με την ευκαιρία, ας δούμε τι έγραψε στην "Αυγή" (1/2/97) στέλεχος του ΣΥΝ: Υπάρχουν ορισμένοι δήμοι που καταστρατηγούν κάθε έννοια διαφάνειας. Αναθέτουν απευθείας σε "ημετέρους" εργολάβους μεγάλα έργα (100, 200 εκατομμυρίων κλπ.), χωρίς καν να δημοσιεύσουν πρόσκληση και να διενεργούν δημοπρασία! Και υπάρχουν περιπτώσεις που και εμείς ανεχόμαστε τέτοιες καταστάσεις, στο όνομα της συμμετοχής μας στη δημοτική πλειοψηφία. Η ρουσφετολογία στις προσλήψεις αποτελεί πλέον κοινοτοπία. Ορισμένες φορές υποστέλλουμε και εμείς τη σημαία της αξιοκρατίας και της διαφάνειας, θεωρώντας το φαινόμενο "φυσιολογικό". Ο παραγοντισμός και ο πολιτικός νεποτισμός αποτελούν άγραφο νόμο για τον ορισμό των διοικήσεων των δημοτικών φορέων (πνευματικά κέντρα κλπ.). Πολλές φορές και εμείς αποδεχόμαστε την αριθμητική λογική των καρεκλών. υποδεικνύοντας πρόσωπα, χωρίς να αντιπαρατάσσουμε θεσμούς και διαδικασίες.

Αυτή είναι μια ακόμη πλευρά της Κεντροαριστεράς... Εκφρασμένη, μάλιστα, σε επίπεδο Διοίκησης και όχι συζήτησης για... μελλοντική συνεργασία... Εδώ έχουμε να κάνουμε με πράξεις και όχι με λόγια για "σοσιαλισμό", κοινωνική δικαιοσύνη (!) και άλλες τέτοιες λεκτικές εκφράσεις ενός απύθμενου θράσους των υπηρετών της πλουτοκρατίας.

Οι εμπνευστές της Κεντροαριστεράς (ΕΕ - οικονομική ολιγαρχία - σοσιαλδημοκρατία και "νεοαριστεροί" ηγέτες) δεν έχουν φυσικά αυταπάτες. Δικό τους δημιούργημα είναι αυτό το κατασκεύασμα. Οσοι, όμως, εργαζόμενοι πιστεύουν, ότι κάτι το καλό μπορεί να προκύψει από την Κεντροαριστερά, ας σκεφτούν το εξής: Κι αν ακόμη υπήρχαν καλές προθέσεις στις πολιτικές ηγεσίες της Κεντροαριστεράς ν' αντιμετωπίσουν τα προβλήματα της ανεργίας, της φτώχειας, της λιτότητας και λοιπά, και πάλι δε θα μπορούσαν να τις πραγματοποιήσουν.Για τους παρακάτω λόγους:

(α) Επειδή αποδέχονται ως μονόδρομο την ελευθερία κίνησης των κεφαλαίων.

(β) Επειδή θεωρούν ξεπερασμένη την ταξική πάλη, με αποτέλεσμα να συσκοτίζουν τις πραγματικές κοινωνικές αντιθέσεις και να προσπαθούν να τις μπλαστρώσουν με την παγίδα του "εθνικού κοινωνικού διαλόγου", με την "κοινωνική συναίνεση", δηλαδή με την αρμονική συνύπαρξη των χορτάτων με τους πεινασμένους, που είναι πεινασμένοι εξαιτίας των χορτάτων.

(γ) Επειδή αναγορεύουν το ΝΑΤΟ και την ΕΕ σε εγγυητές της ειρήνης και της υπεράσπισης της εθνικής ανεξαρτησίας και ακεραιότητας της χώρας μας (δ) Επειδή τη λύση των λαϊκών προβλημάτων την εξαρτούν από εκσυγχρονισμούς στο πολιτικό σύστημα, δίχως να θίγεται η οικονομική βάση, δηλαδή δίχως να χτυπηθεί η πλουτοκρατία και τα προνόμιά της.

Για τους παραπάνω λόγους είναι ουτοπικό να περιμένει κανείς θετική αντιμετώπιση των λαϊκών προβλημάτων. Είναι σαν να περιμένει να δημιουργηθεί ένας καλός καπιταλισμός...

Καλός καπιταλισμός! Τον ανακάλυψαν στο πρόσωπο χωρών της Ευρώπης και επιμένουν να τον παρουσιάζουν σαν πρότυπο για τη βαλκανική Ελλάδα. Το επιχείρημά τους είναι απλό, αλλά καθόλου επιστημονικά τεκμηριωμένο: Οι χώρες αυτές, μας λένε, έχουν σημειώσει σημαντική ανάπτυξη, όντας καπιταλιστικές. Αν η Ελλάδα δε βρίσκεται στο επίπεδο αυτών των χωρών, αυτό οφείλεται σε μια σειρά λόγους ιστορικούς, πολιτικούς και άλλους, που οδήγησαν στο να έχουμε έναν κακό καπιταλισμό. Χρέος μας, επομένως, είναι να κάνουμε ό,τι χρειάζεται, ώστε να τον βελτιώσουμε! Να μπούμε κι εμείς στο τρένο της σύγκλισης, ν' αλλάξουμε νοοτροπίες, να προσαρμοστούμε στα δεδομένα της παγκοσμιοποίησης...

Οι απολογητές της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας, όταν αναφέρονται στα παραπάνω, παραγνωρίζουν σκόπιμα μια σειρά πράγματα, προκειμένου να κρύψουν πως δεν υπάρχει καλός και κακός καπιταλισμός. Εκείνο που υπάρχει είναι η διαφορά στα επίπεδα των διαφόρων κρίκων του, γεγονός φυσιολογικό, αποτέλεσμα του ανισόμετρου τρόπου με τον οποίο αναπτύσσεται ο καπιταλισμός. Κατά τα άλλα, ως προς την ουσία του, ο καπιταλισμός είναι ενιαίος και εξίσου απάνθρωπος.

Με τη ληστρική εκμετάλλευση εκατομμυρίων ανθρώπων σε όλο τον κόσμο - πέρα από την εκμετάλλευση των δικών τους λαών - μια σειρά αναπτυγμένες καπιταλιστικές χώρες μπόρεσαν να εξασφαλίσουν τεράστιες δυνατότητες απομύζησης υπεραξίας. Η συγκέντρωση αμύθητων κερδών έδωσε τη δυνατότητα στα κράτη τους να "μετατοπίζουν" μεγάλα τμήματα της φτώχειας αυτών των χωρών στις 10άδες άλλες που βρίσκονταν και βρίσκονται υπό την κυριαρχία τους. Αυτό, σε συνδυασμό με πολύχρονους αγώνες των εργαζομένων στις πλούσιες καπιταλιστικές χώρες, έδωσε τη δυνατότητα σ' αυτούς να κατακτήσουν πολλά και σημαντικά, που η σοσιαλδημοκρατία και άλλοι ονόμασαν αυθαίρετα "παροχές του κοινωνικού κράτους"! Παράλληλα με αυτά υπήρχε η Σοβιετική Ενωση και άλλες σοσιαλιστικές χώρες, όπου οι εργαζόμενοι απολάμβαναν τα αγαθά της περίθαλψης, της πρόνοιας, της μόρφωσης, του πολιτισμού και πολλά άλλα δικαιώματα. Γεγονός που επίσης υποχρέωνε τα καπιταλιστικά κράτη να διατηρούν τη βιτρίνα τους, για να περισώσουν την κυριαρχία τους.

Σήμερα, όμως, τα πράγματα άλλαξαν. Στις αναπτυγμένες χώρες του καπιταλισμού αυξάνεται η ανεργία, η φτώχεια, η εκμετάλλευση. Δυναμώνει η αντιδραστικοποίηση της πολιτικής και κοινωνικής ζωής. Γίνονται βήματα πίσω, προς τον εργασιακό μεσαίωνα. Αυτές οι εξελίξεις "συμπαρέσυραν" και τη σοσιαλδημοκρατία. Την έκαναν ακόμη πιο φανερό υπηρέτη του ιμπεριαλισμού. Της όξυναν την ιδεολογικοπολιτική κρίση. Την υποχρέωσαν να πετάξει το φιλολαϊκό προσωπείο και να βρει "κρησφύγετο" στην πολιτική των παραδοσιακών συντηρητικών κομμάτων. Η σοσιαλδημοκρατία, δηλαδή, από τη μια "συμπαρασύρθηκε", από την άλλη έσπρωξε και η ίδια τις εξελίξεις σε πιο αντιδραστική πορεία.

Η παραπέρα συντηρητικοποίηση των σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων, σε συνδυασμό με την κρίση των λεγόμενων δεξιών (βλέπε ΝΔ στη χώρα μας), δημιουργεί τρανταγμούς στο αστικό πολιτικό σύστημα. Μπαίνουν σε κίνδυνο οι μέχρι τώρα ασφαλιστικές δικλίδες του, που εκφράζονται με την εναλλαγή των δύο βασικών κομμάτων του στην κυβερνητική εξουσία. Αναζητούνται, λοιπόν, μεταμφιέσεις, "μεταμορφώσεις". Μια τέτοια προσπάθεια αποτελεί και η "θεωρία" για την Κεντροαριστερά.

Εχει πολλές φορές υπογραμμιστεί από το ΚΚΕ, ότι η Αριστερά στη χώρα μας είναι ταυτισμένη με αγώνες εναντίον του ιμπεριαλισμού και της εγχώριας πλουτοκρατίας. Αντίθετα, τα κόμματα του "Κέντρου" είναι ταυτισμένα με εγκλήματα σε βάρος του λαού και της χώρας μας. Συνεπώς η Αριστερά δεν "κολλάει" με το "Κέντρο", ώστε να μας δώσουν την Κεντροαριστερά. Ομως στο "Κέντρο" "κολλάει" θαυμάσια η μη Αριστερά,δηλαδή ο ΣΥΝ. Αυτά τα δύο μπορούν να προστεθούν. Αλλά όχι και οι πραγματικοί αριστεροί, που η θέση τους βρίσκεται μαζί με τους κομμουνιστές στο κοινό μετερίζι των λαϊκών αγώνων εναντίον του Μάαστριχτ, του "εθνικού κοινωνικού διαλόγου" και της υποταγής των εργαζομένων στα σχέδια της ολιγαρχίας, είτε κεντροαριστερά είναι αυτά, είτε κεντροδεξιά.

Μάκης ΜΑΪΛΗΣ