Στα ψηλά βουνά της Ροδόπης, που βρίσκονται στην επικράτεια της Βουλγαρίας, πηγάζει ο ποταμός Νέστος. Αφού διασχίσει μια σειρά από κοιλάδες και βαθιά φαράγγια συναντά τη Μεσόγειο στο Βόρειο Αιγαίο. Στο Παρανέστι αναχαιτίζονται τα ορμητικά νερά του ποταμού για να εισέλθει στη συνέχεια στα Θρακικά Τέμπη (σ.σ. στενά του Νέστου) και να καταλήξει ήσυχα στην πανέμορφη πεδιάδα της Χρυσούπολης. Στο παραθαλάσσιο Δέλτα του (ένα εξαιρετικής σημασίας οικοσύστημα) έχει δημιουργήσει εφτά λίμνες και έντεκα μικρές λιμνούλες γλυκού νερού, που η έκτασή τους ξεπερνά τα 22 τετραγωνικά χιλιόμετρα. Η εν λόγω περιοχή είναι γνωστή σαν Αλατζάκιολα. Η στάθμη των λιμνών εξαρτάται άμεσα από τον υπόγειο υδροφόρο ορίζοντα, που με τη σειρά του σχετίζεται με τη ροή των νερών του Νέστου και την κατακράτησή τους για αρδεύσεις.

Οι λίμνες του Νέστου αποτελούν τμήμα ενός πολυσύνθετου παζλ βιότοπων, που περιλαμβάνει υδροβιότοπους, ξερολίβαδα, θάμνους, μικρούς φυτοφράχτες (μεσογειακής βλάστησης), φυσικά βοσκοτόπια και μικρούς γεωργικούς κλήρους. Η υδρόβια χλωρίδα των λιμνών είναι κάτι παραπάνω από πλούσια. Σχεδόν όλη η επιφάνειά τους καλύπτεται από νούφαρα, σπάνια υδρόβια φυτά, όπως η νεροφτέρη, τα νεροκάστανα, κυκνολούλουδα (σ.σ. που στη μεγαλύτερη έκταση της Ευρώπης έχουν εξαφανιστεί), βούρλα και καλαμιές. Ολα μαζί συντελούν στη δημιουργία ιδανικής κατάστασης για τη φιλοξενία μιας μεγάλης γκάμας πανίδας που βρίσκει τροφή και καταφύγιο για: 211 είδη πουλιών, 22 είδη αμφίβιων και ερπετών, 17 είδη ψαριών και 57 είδη πεταλούδων. Σύμφωνα με έρευνες που πραγματοποίησε η Εταιρεία Προστασίας της Φύσης και Οικοανάπτυξης (σ.σ. από την οποία αντλήσαμε και τα στοιχεία μας) σε συνεργασία με τρία πανεπιστήμια, έχουν καταγραφεί 27 είδη ορχιδεών στην περιοχή των λιμνών, οι οποίες είναι σημαντικοί υδροβιότοποι για ενδημικά και μεταναστευτικά πουλιά. Από αυτά 52 είναι καταγραμμένα στο Κόκκινο Βιβλίο των απειλούμενων πουλιών. Να αναφέρουμε ενδεικτικά τον αργυροπελεκάνο, τη λαγγόνα, το στικταετό και το θαλασσαετό. Στην περιοχή φωλιάζουν 85 είδη, μεταξύ των οποίων σπάνια είδη, όπως ο πορφυροτσικνιάς, η πετροτιλίδα, ο μελισσοφάγος, η νανομουγκάνα κ.ά. Πάνω από 170 είδη πουλιών χρησιμοποιούν τις λίμνες ως μεταναστευτικό σταθμό, όπως η χαλκόκοτα, ο ψαραετός κι ο βασιλαετός.

Οι λίμνες και οι υδροβιότοποι του Νέστου έχουν κατορθώσει να διασωθούν κατά το πέρασμα του χρόνου εδώ και χιλιάδες χρόνια. Ομως το τραγελαφικό είναι ότι σήμερα, που ο άνθρωπος διαθέτει σύγχρονα τεχνολογικά μέσα, απειλείται όσο ποτέ άλλοτε στο παρελθόν. Το τρίπτυχο βιομηχανική γεωργία - ανεξέλεγκτη εναπόθεση σκουπιδιών - κρατική αμέλεια είναι μια ωρολογιακή βόμβα για την περιοχή. Για μια εικοσαετία "γαλάζιες" και "πράσινες" κυβερνήσεις δεν οριοθετούν επακριβώς τους υδροβιότοπους, ούτε συντάσσουν τα απαραίτητα διαχειριστικά σχέδια, για να μη δυσαρεστήσουν συγκεκριμένα συμφέροντα (βλ. ψήφους) που στην κυριολεξία λυμαίνονται την περιοχή. Η Συνθήκη Ραμσάρ και η Οδηγία της ΕΕ για την προστασία της φύσης είναι ψιλά γράμματα για τους ασκούντες την εξουσία σ' αυτό τον τόπο. Και η ευαισθησία τους εκδηλώνεται μόνο όταν βγάζουν δεκάρικους - για την τιμή των όπλων - σε χλιδάτα συνέδρια χρηματοδοτούμενα από την ΕΕ και διεθνείς οργανισμούς.

Οι αποξηράνσεις υδροβιοτοπικών εκτάσεων γύρω από τις λίμνες και η μετατροπή τους σε αγροτική γη, χωρίς το παραμικρό σχέδιο, μείωσαν σημαντικά την έκταση των υδροβιότοπων. Η άντληση μεγάλων ποσοτήτων νερού το καλοκαίρι για αρδεύσεις, που είναι δυσανάλογη με τις υπάρχουσες δυνατότητες, έχει αποτέλεσμα να στερεύουν εντελώς οι μικρές λιμνούλες και να κατεβαίνουν επικίνδυνα τα νερά της στάθμης των μεγαλύτερων λιμνών. Με τον τρόπο αυτό καταστρέφονται οι βιότοποι των πουλιών και των άλλων οργανισμών. Αν συνυπολογίσουμε την κατάχρηση των αγροχημικών στις πλαγιές γύρω από τις λίμνες μπορούμε να εξηγήσουμε τον παρατηρούμενο σε ανησυχητικά επίπεδα ευτροφισμό στις λίμνες. Ομως η υποβάθμιση του οικοσυστήματος οφείλεται και σε άλλες αιτίες. Τα απορρίμματα και τα μπάζα που μπορεί να εναποθέσει χωρίς το παραμικρό έλεγχο οποιοσδήποτε, το κάψιμο των καλαμιώνων και οι λαθροκυνηγοί. Και αντί επιλόγου ας σημειώσουμε το εξής εξωφρενικό. Οι λίμνες του Νέστου, αν και αναπόσπαστο μέρος του οικοσυστήματος του Δέλτα που προστατεύεται από διεθνείς συμβάσεις και την ευρωπαϊκή νομοθεσία, αν και περιλαμβανόταν στις προκαταρκτικές ζώνες προστασίας, το 1996 τέθηκαν εκτός ζωνών προστασίας του συμπλέγματος των υδροβιότοπων Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης,στα πλαίσια Υπουργικής Απόφασης περί καθορισμού τους ως Εθνικού Πάρκου της συγκεκριμένης περιοχής. Ελλάς το μεγαλείο σου...