Στη Νότια Αλβανία, όπου ζει και η ελληνική εθνική κοινότητα της Αλβανίας, το ΙΑΑ σημειώνει πως Τσάμηδες έχουν συστήσει τον UCC ("Απελευθερωτικό Στρατό Τσαμουριάς").Επικαλείται δε δημοσιογραφικές πηγές, για να καταμετρήσει τη δύναμή του σε 5.000 ενόπλους.

Να σημειωθεί πως Τσαμουριά καθιερώθηκε, κατά την τουρκοκρατία, να ονομάζεται η περιοχή της Ηπείρου, που περιλαμβάνει τις γεωγραφικές ζώνες Παραμυθιάς, Φιλιατών και Μαργαριτίου.Χοντρικά, πρόκειται για τη σημερινή Θεσπρωτία.Σε αυτήν την περιοχή ζούσαν κάποτε και Αλβανοί, οι λεγόμενοι Τσάμηδες. Και σήμερα, αρκετοί ομοεθνείς τους φαίνεται ότι δεν αρκούνται στην επιθυμία, απλά, να επιστρέψουν.

Μάλιστα, όπως αναφέρει το ΙΑΑ, εκτός από τους αλβανόφωνους Κοσσοβάρους και οι Τσάμηδες έχουν "ιδιαίτερη δυναμική" στην Αλβανία. Και αυτό γιατί "από τους οπαδούς της ιδέας της "Μεγάλης Αλβανίας" θεωρούνται εκπρόσωποι των"σκλαβωμένων πατρίδων" (Κόσσοβο - Τσαμουριά) ".

Εκτός από τη Θεσπρωτία, αλβανικές βλέψεις - μαζί με όποιες άλλες - εκδηλώνονται και για τη Δυτική Θράκη. Το ΙΑΑ κάνει ιδιαίτερη μνεία στον υπουργό Εξωτερικών της χώρας Πασκάλ Μίλο.Υπογραμμίζει χαρακτηριστικά: "Είναι ο μοναδικός, ίσως, Αλβανός ακαδημαϊκός που ασχολείται με την αλβανική μειονότητα στη Δυτική Θράκη. Στο παρελθόν, επέκρινε την ελληνική πολιτεία για άσκηση πολιτικής κάθαρσης, εναντίον της μειονότητας αυτής. Σημειώνεται ότι ο ίδιος έχει κάνει και έρευνες επί τόπου με επισκέψεις του στη Δυτική Θράκη".

Τον κίνδυνο ελέγχου της "Ομόνοιας" - της οργάνωσης των Ελλήνων της Νότιας Αλβανίας - από ελληνικά εθνικιστικά στοιχεία εντοπίζει το ΙΑΑ.

Το Ινστιτούτο κάνει λόγο, κατ' αρχάς, για έλλειψη οικονομικών πόρων της οργάνωσης και για δυσκολία να ανταποκριθεί στις ανάγκες της. Συμπληρώνει πως"από την κατάσταση αυτή υπάρχουν κίνδυνοι να επωφεληθούν στοιχεία που έχουν μεγάλη οικονομική άνεση, κινούνται σε ακραίο εθνικιστικό χώρο και επιδιώκουν να ελέγξουν την οργάνωση.

Τέτοια στοιχεία έχουν κατά καιρούς κάνει κρούσεις για σύγκληση ενός Παμβορειοηπειρωτικού Συνεδρίου, που θα αποφάσιζε τη συγκρότηση επιτροπής "για τη σωτηρία της Βορείου Ηπείρου". Την επιτροπή αυτή, σύμφωνα με στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, θα αποτελούσαν κύκλοι του ελληνικού συντηρητικού πολιτικού χώρου, της Εκκλησίας - με κέντρο τη Βόνιτσα - και Βορειοηπειρώτες από το χώρο των ΗΠΑ.

Σε ετοιμότητα για άλωση της "Ομόνοιας" βρίσκονται τώρα: Εκκλησία, ΣΦΕΒΑ, ΕΝΒΙ, ΜΑΒΗ και ΠΟΑΚΑ. Στόχος να επωφεληθούν από την υπάρχουσα κρίση στην Αλβανία, με τον έλεγχο της "Ομόνοιας", ή σε περίπτωση αδυναμίας, στην υπέρβασή της. Ωστόσο, οι οργανώσεις που διαχειρίζονται μεγάλα χρηματικά ποσά, επιχειρούν τώρα την "εξαγορά" στελεχών της μειονότητας".

Πέρα από τις παραστρατιωτικές και παραθρησκευτικές ελληνικές οργανώσεις, πόδι στην Αλβανία έχει βάλει εδώ και καιρό ο ελληνικός στρατός. Με ευθύνη της ελληνικής κυβέρνησης, τάγμα περίπου 250 ανδρών (η "Ελληνική Δύναμη Αλβανίας"), στρατοπεδεύει στο προάστιο Ισμπερίς των Τιράνων και ασχολείται με την αναδιοργάνωση του αλβανικού στρατού, με βάση τα ΝΑΤΟικά πρότυπα και ανάγκες. Το κόστος παραμονής της ΕΛΔΑΛ στην Αλβανία εκτιμάται ότι θα αγγίξει το 1 δισ. δρχ.

Αυτό το ποσό αναμένεται, βέβαια, να αυξηθεί, καθώς εντείνεται και η συμμετοχή της Ελλάδας στην επίθεση εναντίον της Γιουγκοσλαβίας. Η ελληνική κυβέρνηση αφού παραχώρησε τη Βόρεια Ελλάδα στους ΝΑΤΟικούς, προκειμένου να διέλθουν απ' αυτήν και να στρατοπεδεύσουν στα Σκόπια, τώρα ετοιμάζεται να στείλει επιπλέον Ελληνες στρατιώτες στην Αλβανία, στο πλαίσιο της ΝΑΤΟικής δύναμης που συγκεντρώνεται εκεί, για να προετοιμάσει τις χερσαίες επιθέσεις κατά των Γιουγκοσλάβων.