Φινάλε με πιόνια (δ μέρος)

Τα τετράγωνα ε1 και α5 στο σχήμα 12 βρίσκονται σε διαγώνια απόσταση. Ο βασιλιάς στο ε1 φτάνει στο α5 σε 4 κινήσεις. Εύκολα βεβαιώνεται ότι ο δρόμος κατά τη διαγώνιο είναι ο πιο σύντομος από όλους τους δυνατούς: Με καμιά άλλη διαδρομή δεν μπορούμε να τον αντικαταστήσουμε.

Τα τετράγωνα ε1 και ε8 είναι σε ευθεία στην κάθετο "ε". Κινούμενος πάνω σ' αυτή ο βασιλιάς από το ε1 μπορεί να φτάσει στο ε8 σε 7 κινήσεις. Είναι φανερό ότι η διαδρομή του βασιλιά μπορεί να είναι και διαφορετική. Ο αναγνώστης όμως, χωρίς αμφιβολία, θα παρατηρήσει ότι τέτοιες διαδρομές εκτός από την προηγούμενη ανέρχονται στις 392 (!) περιπτώσεις, οι οποίες επιτρέπουν να φτάσουμε το τετράγωνο ε8 με τις ίδιες 7 κινήσεις. Ο βασιλιάς μπορεί να κινηθεί προς το τετράγωνο ε8 με τις πιο παράξενες ζιγκ - ζαγκ διαδρομές, μόνο που αυτές θα πρέπει να βρίσκονται στα όρια του παραλληλόγραμμου (που να συμπεριλαμβάνει τις πιο σύντομες διαγώνιες αποστάσεις) και ο βασιλιάς να μεταβαίνει κάθε φορά από μια οριζόντια στην επόμενη.

Κατ' αυτό τον τρόπο την κίνηση του βασιλιά σε ευθεία (κάθετη ή οριζόντια) μπορεί στην ανάγκη να την αλλάξει με κίνηση σε τεθλασμένη γραμμή.

ΟΠΟΖΙΣΙΟΝ.Ονομάζεται η αντίθεση των βασιλιάδων σε ευθεία γραμμή ή διαγώνια με περιττό αριθμό τετραγώνων μεταξύ τους.

Η τοποθέτηση οποιουδήποτε από τους μαύρους βασιλιάδες στο διάγραμμα 13 σε σχέση με το λευκό βασιλιά που βρίσκεται στο β1 είναι οποζισιόν και όταν τα τετράγωνα μεταξύ τους είναι ένα, τότε μιλάμε για σύντομη (βραχεία) κάθετη, οριζόντια ή διαγώνια οποζισιόν, και όταν είναι 3 ή 5, τότε είναι απομακρυσμένη (μακριά) οποζισιόν.

Η κατοχή της οποζισιόν (δηλαδή η κατάληψή της με κίνηση) είναι κέρδος, γιατί τοποθετεί τον αντίπαλο σε θέση τσουγκ - τσβαγκ και εξασφαλίζει την εισβολή του ίδιου του βασιλιά, με αποτέλεσμα την παράκαμψή του. Αν πάρουμε π. χ. τη θέση Ρβ1 - Ρβ3 (μαύρος) στο διάγραμμα 13, τότε τα μαύρα είναι αναγκασμένα με την κίνησή τους να παραχωρήσουν στο λευκό βασιλιά ένα από τα τετράγωνα α2 ή γ2, μετά το οποίο δε θα εμπόδιζε τον λευκό βασιλιά να προχωρήσει όσο μακριά ήθελε. Ο μηχανισμός αυτής της προώθησης φαίνεται στο παρακάτω παράδειγμα Νο 15.

Παρατηρώντας τη θέση του βασιλιά χωρίς πιόνια, διαπιστώνουμε ότι μόνο κάθετη ή οριζόντια οποζισιόν είναι γνήσια, αποτελεσματική: η διαγώνια όμως οποζισιόν είναι μόνο μεταβατική, η οποία επιτρέπει τη μετάβαση σε μια από τις γνήσιες οποζισιόν (π. χ. αν έχουμε τη θέση Ρβ1 - Ρδ3, τότε στην κίνηση Ργ3 ή Ρδ2 έπεται αντίστοιχα Ργ1 ή Ρβ2). Η διαγώνια οποζισιόν δεν μπορεί να εμποδίσει την κίνηση προς τα μπρος του ενεργού εχθρικού βασιλιά.

Εξετάζοντας την αμοιβαία θέση των βασιλιάδων στο σχήμα Νο 14, μπορούμε να πούμε ότι μόνο στην ανωτέρα θέση Ρβ6 - Ρζ8, υπάρχουν όλα τα χαρακτηριστικά της αυθεντικής οποζισιόν: και οι τέσσερις γωνίες του ορθογωνίου έχουν το ίδιο χρώμα: ο αριθμός των τετραγώνων σ' αυτό είναι περιττός (3Χ5=15). Το μοναδικό είναι η άμεση αμοιβαία θέση των βασιλιάδων. Βρισκόμαστε μπροστά σε μια μεταβατική μορφή, την οποία θα ονομάζουμε "ορθογώνιο αντιστοιχίας". Επιπλέον η αμοιβαία θέση των βασιλιάδων παραμένει το κύριο γνώρισμα - στην περίπτωση αυτή η κίνηση των μαύρων είναι ασύμφορη! Πραγματικά, μετά από... Ρε7 (Ρζ7, Ρη7), τα λευκά κατέχουν την οποζισιόν με Ρα7 (Ρβ7, Ργ7): στο... Ρε8 τα λευκά με Ργ6 καταλαμβάνουν τη βραχεία μεταβατική (διαγώνια) οποζισιόν: και στο 1)... Ρη8 2) Ργ6, Ρθ8 3) Ρδ6 - και ερχόμαστε στη μορφή του αρχικού ορθογωνίου.

Στο σχήμα Νο 13 με το σύμβολο "0" σημειώνονται οι δυνατές θέσεις του μαύρου βασιλιά, στις οποίες βρίσκεται όταν σχηματίζονται τα "ορθογώνια αντιστοιχίας" με το λευκό βασιλιά στο Β1 (Ρβ1).

Οι άλλες αμοιβαίες θέσεις των βασιλιάδων στο σχήμα Νο 14 δεν έχουν όλα τα χαρακτηριστικά της οποζισιόν (αντιστοιχίας). Οι γωνίες των ορθογωνίων είναι διαφορετικού χρώματος (εκτός του Ρδ1 - Ρη2). Ο αριθμός τετραγώνων παντού (χωρίς εξαίρεση) είναι άρτιος (2Χ3, 2Χ4, 3Χ4). Το κυριότερο όμως, τα μαύρα δε βρίσκονται σε θέση τσουγκ - τσβαγκ και η κίνηση εδώ είναι σύμφορος, επειδή επιτρέπει να καταλάβει την οποζισιόν και να μην την αφήσει!

(Συνεχίζεται στο επόμενο φύλλο).