Στο σημερινό φύλλο παρουσιάζουμε το τελευταίο μέρος της πρώτης σειράς, φινάλε με πιόνια,που ήταν μια προσφορά του γνωστού σκακιστή και καθηγητή του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης κ. Κωνσταντίνου Παπαδόπουλου.Σύντομα θα ακολουθήσει και δεύτερη σειρά από τα διδακτικά φινάλε.

Η έννοια "βασική οριζόντια" είναι ανάλογη με τη "βασική κάθετη". Στη θέση Νο8 βασική είναι η έβδομη οριζόντια.

Αν ο αριθμός των στρατηγικών τετραγώνων σε μια γραμμή (οριζόντια ή κάθετη) υπερβαίνει τα τρία τότε βασικές θα θεωρούνται όλες οι οριζόντιες ή κάθετες οι οποίες διέρχονται από το μέσον των στρατηγικών αυτών τετραγώνων. Π. χ. στη θέση Νο9 που χαρακτηρίζεται με τέσσερα στρατηγικά σημεία (ζ5, ζ6, ζ7, ζ8), βασικές οριζόντιες είναι η έκτη και η έβδομη. Με πέντε στρατηγικά τετράγωνα υπάρχουν τρεις βασικές κάθετες ή οριζόντιες.

Παραδείγματα:

1) Ρθ8, γ2, ε2, Ρα6 δ4 2) Ρε5, α3, γ4, Ρα5, α4, γ5, γ6 3) Ρη5, α4 γ4, Ρβ7, α5, α6, δ5

Ενδιαφέρον είναι και το παράδειγμα: Ρζ1, β4, θ4, Ρε8, β5, θ5

με τις τρεις βασικές κάθετες (δ, ε, ζ) και το παράδειγμα ("Ρ" 25/4/99) Ρε5, ζ5, η4, θ3 / Ρε7, η5, η7 (η βαριάντα "α"), με τρία κρίσιμα τετράγωνα γ6, δ6, ε6 και "βασική" την κάθετη "δ". Αν οι προσπάθειες των λευκών θα κατέληγαν μόνο στην κατοχή της οποζισιόν, στη βασική κάθετη, τότε τίποτα δε θα μπορούσαν να πετύχουν. Τη νίκη θα δώσει μόνο ο συνδυασμό αυτής της απειλής με τον κατάλληλο τρόπο προπαρασκευής της απειλής Θ3 - θ4

1. Ρε4! Ρε8!

2. Ρζ3!... Τώρα τα μαύρα βρίσκονται σε δίλημμα: στην περίπτωση 2... Ρε7 κάνουν την αποζισιόν, και αν 2... Ρδ7, τότε τα λευκά πετυχαίνουν την κίνηση θ3 - θ4 (βαριάντες),

π. χ. α) 2... Ρε7 3. Ρε3, Ρδ7 4. Ρδ3, Ρε7 5. Ργ4, Ρδ8 6. Ρδ4, Ρε8 7. Ργ5, Ρδ7 8. Ρδ5, Ρε7 9. Ργ6 (μικραίνει το χρόνο του παιχνιδιού σε σχέση με τη συνέχεια 9. Ρε5, Ρζ7)

9... Ρζ6 10. Ρδ6, Ρζ7 11. Ρδ7, Ρζ8 12. Ρε6, Ρε8 13. ζ6, η6, 14. ζ7+, Ρζ8 15. Ρδ6!, Ρχζ7 16. Ρδ7 και κερδίζουν.

β) 2... Ρζ7

3. Θ4! (με την απειλή 4. θ5: με το βασιλιά στο ε7 ή δ7 η κίνηση θ4 δεν είναι δυνατή, εξαιτίας της 3... ηχθ 4. η5, Ρδ6 και μετά Ρε5 - τώρα όμως για το βασιλιά δεν υπάρχει το τετράγωνο ε6)

3... ηχθ 4. η5, Ρε7 5. Ρη4, Ρδ6 6. Ρχθ4, Ρε5 7. Ρη4, Ρδ6 8. Ρζ4 και μετά η5 - η6

γ) 2... Ρδ7 (ο βασιλιάς απομακρύνθηκε τόσο, ώστε τα λευκά να έχουν χρόνο για την προετοιμασία της κατάλληλης κίνησης)

3. Ρη3! Ρε7 4. θ4, ηχθ+ 5. Ρχθ, Ρζ6 (αλλιώς 6. Ρη5) 6. Ρθ5, και κερδίζει.

Τέτοια σε γενικές γραμμές είναι η θεωρητική βάση της μεθόδου της "οποζισιόν".Συνολικά, μπορούμε να πούμε, ότι σε πολλές θέσεις το να κρατήσουμε την οποζισιόν αποτελεί σίγουρο μέσο της μάχης για τα στρατηγικά τετράγωνα.

Υπάρχουν, όμως, αρκετές τέτοιες περιπτώσεις θέσεων, όπου η κατοχή της οποζισιόν είναι απλά άσκοπη, γιατί δε δίνει κανένα θετικό αποτέλεσμα στη μάχη γι' αυτά τα τετράγωνα. Το πιο απλό παράδειγμα μας δίνει η θέση Νο2, όπου η κατοχή της οποζισιόν δε σώζει τα μαύρα από την ήττα.

Μπορούμε να αποδείξουμε το πιο παράξενο, ότι η κατοχή της οποζισιόν είναι ενίοτε πρόσκαιρη, αυτό όμως το γεγονός δεν μπορούμε να το αποφύγουμε σε περιπτώσεις, όπου η κατοχή της οποζισιόν βρίσκεται σε πλήρη αντίθεση με τη βασική ιδέα της μάχης για τα στρατηγικά τετράγωνα. Ενα παράδειγμα που βεβαιώνει τα παραπάνω είναι το Νο 15, όπου τα λευκά χάνουν την ευκαιρία, ανεπιστρεπτί, τη σίγουρη νίκη αν κατά λάθος κρατήσουν την οποζισιόν με την κίνηση 1. Ρε1.

Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η οποζισιόν - δεν είναι αυτοσκοπός, αλλά μόνο μέθοδος τακτικής, ένα από τα μέσα της μάχης, το οποίο οφείλει να χρησιμοποιηθεί στην περίπτωση που είναι σκόπιμο.