Εχει ειπωθεί ξανά: Για να ενδιαφερθεί η νεολαία μας για την ιστορία της Αντίστασης, την πρόσφατη ιστορία του τόπου μας, η ιστορία αυτή χρειάζεται να ζωντανέψει - να τη γνωρίσει μέσα από ανθρώπους, που πάλεψαν, υπέφεραν, αγάπησαν, γέλασαν, έκλαψαν, έκαναν και λάθη μαζί με τους ηρωισμούς. Το βιβλίο "Αναμνήσεις ενός αντάρτη", Εκδόσεις "Καστανιώτη", του δημοσιογράφου και λογοτέχνη Γιώργη Μωραϊτη είναι απ' αυτά που μπορούν να φέρουν τους νέους κοντά σ' αυτήν την ανεπανάληπτη εποχή. Μέσα από τις σελίδες του, γραμμένες με συναρπαστικό τρόπο, ζωντανεύουν πρόσωπα και γεγονότα. Ανάμεσά τους η θρυλική μορφή της "Θύελλας" (Μένη Παπαηλιού), η άτυχη ηρωίδα Κούλα Ντάνου, αλλά και η "Λαοκρατία", η όμορφη ΕΠΟΝίτισσα με τη φωνή αηδονιού, που πρωτοστατούσε στην πολιτιστική δραστηριότητα. Αλλά ο συγγραφέας μιλά με ενθουσιασμό και για τις πολλές λιγότερο γνωστές αγωνίστριες, που όμως, όπως γράφει, "αυτές κι αν πρόσφεραν στον αγώνα. Σεμνές και αθόρυβες... Πρόθυμες, σβέλτες, ακούραστες σε όλες τις δουλιές και τις υπηρεσίες, παντού πρώτες και πρωτοπόρες. Πιο τολμηρές κι από τους άντρες σε πολλές περιπτώσεις...".

Ομως, εκτός από τις πραγματικές γυναίκες, υπήρχαν και κάποιες άλλες αγωνίστριες τον καιρό της Αντίστασης. Ηταν οι ...κούκλες. Γι' αυτές μιλά στο παρακάτω χαριτωμένο απόσπασμα: "Ενα απόγευμα - ήτανε καλή μέρα - ήρθε στο χωριό μας ο Κουκλοθέατρος. Του είχε μείνει το αγωνιστικό όνομα "Καπετάν Γαρίδας". Εκανε περιοδεία στη Λοκρίδα. Φορτωμένος γερά, έχοντας μέσα στον ντορβά τις "κούκλες" του. Η φήμη του, βέβαια, είχε ξεπεράσει τη Ρούμελη, απλώθηκε σε όλη την επικράτεια. Τ' Αϊτόπουλα, μόλις το πήραν χαμπάρι, ξετρελαθήκανε. Αλώνισαν όλες τις γειτονιές να το διαδώσουνε. Δεν ξέρω αν βάρεσαν και την καμπάνα. "Ντελάλης", όμως, με όλη τη δύναμη της φωνής, έγινε το καθένα.

Δεν πέρασε πολλή ώρα και γέμισε ο βράχος πιτσιρικάδες, αλλά και μεγάλους. Εκεί, στον τοίχο μιας αχυρώνας, στήθηκε το πανί και δόθηκε η παράσταση. Θαυμάσιες οι φιγούρες. Σπουδαία τα λόγια. Ολα απ' τη ζωή και απ' τον αγώνα. Ανελέητο το μαστίγωμα των κατακτητών και των προδοτών. Μεγάλος τεχνίτης ο συναγωνιστής Κουκλοθέατρος. Καθήλωνε το ακροατήριο στη σιωπή, για να ξεσπάει στη στιγμή σε τρελά γέλια...".

Στη συνέχεια, ο συγγραφέας μιλά με συγκίνηση και χιούμορ για την απήχηση που είχε η παράσταση, για τα χειροκροτήματα, τα "Μπράβο!" και τα "Ζήτω!", "που έφταναν μέχρι τα ουράνια". Και η παράσταση αυτή "που άφησε εποχή" ήταν η μοναδική, γιατί ο "Κουκλοθέατρος" δεν ξανάρθε - τον περίμεναν κι άλλες περιοχές...

Λίγοι θυμούνται σήμερα ότι ο "συναγωνιστής Κουκλοθέατρος", όπως τον γνώρισαν οι περισσότεροι, ήταν ο Νίκος Ακίλογλου (ή "συναγωνιστής Ακύλας"). Με τις κούκλες του, φτιαγμένες από αλεύρι, χάρισε το γέλιο στις μαύρες μέρες της Κατοχής, σκόρπισε τη χαρά σε παιδικά συσσίτια και σε τραυματίες, όργωσε την Ελλάδα, διαπαιδαγωγώντας, ενθαρρύνοντας, δίνοντας δύναμη σε μικρούς και μεγάλους... Με πρωταγωνιστές του τον Γαρίδα, τον Χάνο, τον Μπάρμπα Γιώργη, την Ασημίνα, τη Θεία Βάβω, περπάτησε από το Καρπενήσι στα Αγραφα και σε όλη τη Στερεά, για να καταλήξει στα χωριά της Θήβας, στη Χαλκίδα κι από κει στην Αθήνα. Οι κούκλες κάνουν διάλογο με τα παιδιά, που παίρνουν μέρος στην παράσταση. Φυτώρια από κουκλοθίασους δημιουργούνται σε χωριά της "ελεύθερης Ελλάδας". Ο Κουκλοθέατρος κινδύνευσε όμως από τους Γερμανούς: Τη μια φορά τους ξεγέλασε και δεν είδαν τις κούκλες του, τη δεύτερη δραπέτευσε μέσα από τα χέρια τους.

Σεμνός, αθόρυβος, ο Νίκος Ακίλογλου ζει σήμερα στο Μαρούσι, σ' ένα απλό σπίτι, ύστερα από χρόνια σκληρής βιοποριστικής δουλιάς. Και οι κούκλες; Υπάρχουν πάντα, μόνο που περιμένουν να ζωντανέψουν για να σημερινά παιδιά... Είναι κούκλες αλλιώτικες από τις άλλες: Ανήκουν στην ιστορία του τόπου μας...