Τα χρόνια ετούτα της χυδαιότητας, της κτηνωδίας, η τέχνη πρέπει να 'ναι επιθετική για να μην εξοντωθεί. Μια έκκληση δράσης στους καταπιεσμένους, στους τρομαγμένους ενάντια σ' αυτούς που δημιούργησαν τον τρόμο και την καταπίεση. "Πώς είναι δυνατόν", αναρωτιέται ο Μπ. Μπρεχτ "η τέχνη να συγκινήσει τους ανθρώπους όταν αυτή δε συγκινείται από τη μοίρα τους; Αν ο καλλιτέχνης δε δείχνει με το έργο του το δρόμο πώς θα μπορέσουν οι άνθρωποι να βρουν το δρόμο για το έργο του;".
***
Αυτοί που έχουν ανάγκη την τέχνη, είναι οι άνθρωποι που δοκιμάζονται από τη φτώχεια, που η υπεραξία τούς τσακίζει τα κόκαλα, που ο φόβος τούς τσακίζει την ψυχή. Πώς γίνεται να μην ασχοληθούμε μ' αυτά;
Οπου και αν κοιτάζω βλέπω ανθρώπους που πονούν. Με το ίδιο βλέμμα που περιεργάζομαι το τριαντάφυλλο που άφησε φεύγοντας το απόγευμα στα σκαλοπάτια μου κοιτάζω στις τρεις ακριβώς την αλλαγή της βάρδιας σ' ένα εργοστάσιο κλωστοϋφαντουργίας. Αν χαθεί η ανθρωπιά, δε θα 'χουν πολλή σημασία τα δειλινά και οι θάλασσες. Εκτός από τα λόγια για τον έρωτα και τη μοναξιά, υπάρχει και ο καπιταλισμός που τσακίζει ψυχές και κόκαλα.
***
Δε με αφορά η τέχνη για τους εκλεκτούς του Θεού (και της εξουσίας). Η τέχνη δεν είναι ο ναός των εκλεκτών του ήλιου. Είναι η βαθιά διεργασία της ανθρώπινης ψυχής, είναι η δημιουργική ενότητα της βαθιάς εσωτερικότητας με την εξωτερική πραγματικότητα, που άλλοτε εμφανίζεται σαν τέχνη, άλλοτε σαν εργασία. Ενας ατέλειωτος διάλογος των αισθήσεων με τον αντικειμενικό κόσμο, για να εκφραστεί σε σύμβολα, σε εικόνες, για ν' αναγνωρίσει ο άνθρωπος τον εαυτό του. Κάθε επέμβαση του ανθρώπου με σκοπό τη δημιουργία είναι συμβολική. Εμπορευματική ή καλλιτεχνική δημιουργία αντανακλά την εσωτερικότητα του ανθρώπου. Ενα ακατέργαστο κομμάτι μάρμαρο κρύβει μια προτομή. Μια ακατέργαστη μάζα ανθρώπων κρύβει τους επαναστάτες του αύριο.
***
Η ανάγκη του ανθρώπου να διαλύει, να αναταράσσει, να μεγεθύνει, είναι η ανάγκη τού να απελευθερωθεί. Η βαθιά πνευματική εξέγερση που γίνεται έργο τέχνης, είναι η ανάγκη για την κοινωνική εξέγερση και απελευθέρωση. Αυτά τα χρόνια που προτιμάται η απομίμηση από το πρωτότυπο, το αρνητικό από τη φωτογραφία, η σκιά από το σώμα, η αυταπάτη από την αλήθεια, η τέχνη δεν μπορεί παρά να είναι επαναστατική.
Η συνάντησή της με τις επαναστατικές δυνάμεις της κοινωνίας θα μετατρέψει την κριτική της στην ηθική και τη βαρβαρότητα σε κριτική της πολιτικής οικονομίας και του καπιταλισμού.
Η ανατροπή των αιτιών που χώρισαν τη χειρωνακτική από τη διανοητική εργασία, θα είναι η σύνθεση ενός νέου κόσμου που η τέχνη θα είναι ζωή και όχι η ζωή τέχνη.
Παύλος ΡΟΥΦΑΣ
Feeds
