(5ο)

Αν το πιόνι βρίσκεται όχι στην 6η αλλά στην 5η οριζόντια ή ακόμη μακρύτερα από το τετράγωνο προαγωγής, τότε ακόμη πιο έντονο φανερώνεται το ασύμφορο της θέσης του βασιλιά δίπλα ή πίσω από το πιόνι.

Ηδη στην περίπτωση αυτή, και η κατοχή της οποζισιόν χάνει τη σημασία της - ο λευκός δεν μπορεί να κερδίσει. Αν στο Νο 27 μετατοπίσουν τη θέση κατά μία οριζόντια πιο κάτω, επιτυγχάνεται ισοπαλία ανεξάρτητα από το ποιος έχει την κίνηση (Το παιχνίδι οδηγείται στα Νο 28 και Νο 28α).

Σαν αρχή πρέπει να προσπαθήσουμε να τοποθετήσουμε το βασιλιά μας μπροστά από το πιόνι, εξασφαλίζοντας τη δυνατότητα για προαγωγή του. Οπως ήδη εξηγήσαμε, η ιδέα όλων αυτών των φινάλε συνίσταται στην κατοχή των στρατηγικών (κρίσιμων) τετραγώνων του πιονιού.

Με το πιόνι στο β2 τα κρίσιμα τετράγωνα είναι α4, β4, γ4. Αν ο λευκός πετύχει να κατέχει οποιαδήποτε απ' αυτά τα τετράγωνα (σ' αυτό πρέπει να συνίσταται ο άμεσος σκοπός του), κερδίζει, ανεξάρτητα ποιος έχει την κίνηση και ποιος κατέχει την οποζισιόν.

29

Κίνηση λευκών - κερδίζουν. Κίνηση μ. ισοπαλία

30

Τα κρίσιμα τετράγωνα με το πιόνι στην 5η οριζόντια

Στο Νο 29 τα λευκά, έχοντας την κίνηση επιτυγχάνουν το σκοπό τους σε 3 κινήσεις. Αν την κίνηση έχουν τα μαύρα, τότε μετά από 3 κινήσεις τοποθετούν το βασιλιά τους στο β5 (ή α5 γ5 σε οποζισιόν προς το λευκό βασιλιά), μη επιτρέποντας το λευκό να καταλάβει ούτε ένα από τα κρίσιμα τετράγωνα.

Σε κάθε κίνηση πιονιού τα κρίσιμα τετράγωνα μετατοπίζονται μαζί μ' αυτό: για το πιόνι β3 κρίσιμα είναι τα τετράγωνα α5, β5, γ5 και για το β4 τα α6, β6, γ6.

Με την είσοδο του πιονιού στην 5η οριζόντια ο μαύρος βασιλιάς έχει λίγο χώρο για ελιγμούς, και τα κρίσιμα τετράγωνα γίνονται (6) έξι (σχ. Νο 30). Αν ο βασιλιάς του κατείχε οποιοδήποτε απ' αυτά η νίκη είναι εξασφαλισμένη ανεξάρτητα από κάθε σκέψη για την οποζισιόν.

Στο Νο 31.

1... Ρε8

2. ζ6. Με κίνηση των λευκών 1. Ρζ6, Ρε8 2. Ρη7

Στο Νο 32.

1... Ρθ8 2. η6 ή 1... Ρη8 2. Ρη6

Μερικές δυσκολίες παρουσιάζονται (σε σχέση με το πόσο κοντά είναι το πιόνι του ίππου στο άκρο της σκακιέρας) μόνο με κίνηση των λευκών: 1. Ρζ7 (όχι η6+? Ρθ8)... Ρθ8 2. Ρη6! Ρη8 3. Ρθ6! (αλλιώς 4. Ρθ7) 4. η6 κλπ.

Τα παραδείγματα αυτά δείχνουν, ότι η δυνατότητα κατάληψης των κρίσιμων τετραγώνων αποτελεί μόνο το γνώρισμα επίτευξης του σκοπού: στο παιχνίδι όμως, υποτίθεται, ότι πρέπει να λάβουμε υπόψη τις τακτικές ιδιαιτερότητες που συναντάμε (την εγγύτητα στα άκρα της σκακιέρας. Δυνατότητα πατ).

Επανερχόμαστε στο Νο 29. 1. Ργ2, Ργ7 2. Ργ3, Ρβ7 3. Ρβ4, Ρβ6. (Τα λευκά "έπιασαν" το κρίσιμο τετράγωνο, τα μαύρα όμως με την οποζισιόν εμποδίζουν την κατοχή των επόμενων κρίσιμων τετραγώνων) 4. β3 (τα κρίσιμα τώρα τετράγωνα είναι τα α5, β5, γ5: τα μαύρα θα υποχρεωθούν να παραχωρήσουν ένα απ' αυτά γιατί η οποζισιόν πέρασε στα λευκά) 4... Ρα6 5. Ργ5, Ρα7 (αν 5... Ρβ7 τότε 6. Ρβ5 κλπ.) 6. Ργ6. Τα λευκά εξασφάλισαν την προώθηση του πιονιού μέχρι την 5η οριζόντια γιατί το κρίσιμο τετράγωνο είναι ήδη κατειλημμένο. Το φινάλε ανάγεται ήδη στο Νο 32.

Κατ' αυτό τον τρόπο, το πιόνι πρέπει να το προωθήσουμε μόνο αφού έχουμε εξασφαλίσει την κατοχή νέων κρίσιμων τετραγώνων.