Στην ανακοίνωση του Γραφείου Τύπου του Κόμματος σχετικά με τις εξαγγελίες της κυβέρνησης για ανατροπή του συστήματος υγείας, αναφερόταν ότι «η κυβέρνηση ανοίγει το δρόμο για το πιο σκληρό, νεοφιλελεύθερο αμερικανικό μοντέλο υγείας».

Ομως τα μέτρα που εξήγγειλε η κυβέρνηση όντως κινούνται προς την αμερικανοποίηση του συστήματος Υγείας;

Το αμερικάνικο σύστημα υγείας¹ θεωρείται ως το πλέον αντιπροσωπευτικό του «ελεύθερου - ιδιωτικού μοντέλου που λειτουργεί με τους νόμους του κέρδους και με πολύ μικρή κρατική χρηματοδότηση για τη λειτουργία του».

«Το δικαίωμα στην υγεία εξαρτάται, κατά κύριο λόγο, από την οικονομική δυνατότητα του καθενός να πληρώσει και η ασφάλιση υγείας αποτελεί προσωπική υπόθεση και ευθύνη του ατόμου».

Θεωρείται το πιο ακριβό σύστημα. Εχει τις υψηλότερες δαπάνες για την υγεία. Το 1998 αποτελούσαν οι δαπάνες αυτές το 14% του ΑΕΠ, όταν ο μέσος όρος 23 χωρών - μελών του ΟΟΣΑ είναι 8%.

Στην Ελλάδα ανέρχονται σε ποσοστό 8,7% του ΑΕΠ («Βήμα», 9/7/2000), το μικρότερο (ως ποσοστό του ΑΕΠ) στην ΕΕ και στη Γαλλία φθάνουν το 9,9% του ΑΕΠ, που θεωρείται ότι είναι ανάμεσα στα υψηλότερα ποσοστά στην ΕΕ(«Εθνος της Κυριακής», 28/6/2000).

Επίσης σε πρόσφατη έρευνα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (Π.Ο.Υ.), που από πολλούς επιστήμονες έχει αμφισβητηθεί, αναφέρεται ότι οι δαπάνες υγείας ανά άτομο ετησίως στις ΗΠΑ ανέρχεται στο ποσό του 1.300.000 δρχ., ενώ στη Γαλλία που στη συγκεκριμένη μελέτη κρίθηκε ως η «πρώτη δύναμη» στο σύστημα υγείας δαπανώνται 735.000 δρχ. ανά άτομο ετησίως(«Ελεύθερος Τύπος», 22/6/2000).

Εδώ πρέπει να σημειωθεί ότι στις δαπάνες για την υγεία συμμετέχουν οι λαϊκές μάζες σε ποσοστά που αλλάζουν από χώρα σε χώρα και εξαρτώνται από το σύστημα υγείας που υπάρχει σ' αυτές. Ετσι το 58% των Αμερικανών πληρώνουν για την αποκατάσταση της υγείας τους. Ενώ στα βιομηχανικά κράτη ο μέσος όρος της ιδιωτικής συμβολής είναι 25% ({Ελευθεροτυπία», 22/6/2000). Στη χώρα μας το ποσοστό αυτό ανέρχεται στο 42% (« Τα Νέα», 20/6/2000).

Το αμερικανικό σύστημα εκτός από το ότι είναι ακριβό για το λαό, δεν έχει να επιδείξει και πολύ καλούς δείκτες υγείας. «Το 1988 π.χ. βρισκόταν στη 17η θέση, όσον αφορά το προσδόκιμο επιβίωσης των ανδρών, στη 16η θέση στο προσδόκιμο επιβίωσης των γυναικών και στην 20ή θέση στη βρεφική θνησιμότητα, του πίνακα των χωρών του ΟΟΣΑ».

Οι πόροι για τη χρηματοδότηση του συστήματος υγείας στην Αμερική προέρχονται κατά 42% από δημόσιες δαπάνες, από την Ομοσπονδιακή (29%) και τις πολιτειακές κυβερνήσεις (13%) και κατά το υπόλοιπο 58% από ιδιωτικές πληρωμές, κυρίως ασφάλιστρα σε ασφαλιστικές εταιρίες και ίδια συμμετοχή του ασθενή.

Ομως εξετάζοντας τις κυβερνητικές προτάσεις για την κάλυψη των δαπανών στο προτεινόμενο σύστημα υγείας, διαπιστώνεται ότι κινούνται στην ίδια κατεύθυνση, αυτή της μείωσης της κρατικής οικονομικής συμμετοχής και έμμεσα της αύξησης της ιδιωτικής, δηλαδή της λαϊκής συνεισφοράς, είτε μέσω αύξησης των ασφαλιστικών εισφορών στο δημόσιο σύστημα, είτε της υπαγωγής τους στον ιδιωτικό ασφαλιστικό φορέα.

Συγκεκριμένα, προβλέπεται «εξοικονόμηση πόρων», δηλαδή μείωση κρατικών κονδυλίων από:

- «Τον περιορισμό της σπατάλης, τον εξορθολογισμό των δαπανών».

- «Το Γ` Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης».

- «Τη νέα πολιτική συνεργασίας με τις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες».

- «Εθνικούς πόρους...».

- «Την ορθολογική αξιοποίηση της ακίνητης και κινητής περιουσίας των νοσοκομείων». (Συνοπτική παρουσίαση του σχεδίου μεταρρύθμισης «Υγεία για τον πολίτη», Ιούλιος 2000 σελ. 34).

Δηλαδή, το κράτος συμμετέχει στις δαπάνες για την υγεία μέσω του κρατικού προϋπολογισμού, στο σημείο που γίνεται αναφορά στους εθνικούς πόρους. Ομως και εδώ δε δίνεται ρητή δέσμευση ότι π.χ. η κρατική χρηματοδότηση θα καλύπτει τις λειτουργικές δαπάνες ή τις δαπάνες μισθοδοσίας των υπηρεσιών του δημόσιου συστήματος, όπως γινόταν σε προηγούμενους νόμους.

Αλλη βασική οικονομική πηγή είναι η εφάπαξ (δηλαδή τα 4 χρόνια που διαρκεί το πρόγραμμα) χρηματοδότηση από το Γ` Κοινοτικό Πρόγραμμα.

Από κει και πέρα η όλη φιλολογία περί εξοικονόμησης πόρων μέσω της πάταξης των ατασθαλιών, της σπατάλης, της κακοδιαχείρισης και ορθολογικής αξιοποίησης είναι στάχτη στα μάτια του λαού για να περάσει η κυβέρνηση την πολιτική της. Πολιτική, που αυξάνει τις λαϊκές εισφορές και ταυτόχρονα περικόπτει από τις ήδη ανεπαρκείς και υποβαθμισμένες δημόσιες παροχές υγείας, οδηγώντας το λαό στο δόκανο των ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών.

• Η αλλαγή της διοικητικής διάρθρωσης του συστήματος υγείας, με τη δημιουργία, ανά περιφέρεια, ενός μονοπρόσωπου ουσιαστικά οργάνου, τοΠεριφερειακό Σύστημα Υγείας (ΠΕΣΥ), που αναλαμβάνει στην περιφέρεια να επιβάλει την άσκηση της αντιδραστικής πολιτικής της κυβέρνησης σε όλες τις υπηρεσίες υγείας και τους εργαζόμενους του χώρου.

Η δημιουργία του ΠΕΣΥ θεωρείται από την κυβέρνηση ότι θα οδηγήσει στην «εξοικονόμηση πόρων», με «τη συγχώνευση και ενιαία επιτελική διοίκηση σε επίπεδο περιφέρειας των υγειονομικών μονάδων και την ενιαία ορθολογική κατανομή υπηρεσιών ανθρώπινου δυναμικού και υποδομών». (ο.π. σελ. 34). Γι' αυτό είναι στις προτεραιότητες της κυβέρνησης για υλοποίηση του σχεδίου μέσα στο 2001, ενώ η υλοποίηση των μέτρων που έχουν εξαγγελθεί προβλέπεται να ολοκληρωθούν το 2006.

• Η δημιουργία «Ανωνύμων Εταιρειών για τη διαχείριση των προμηθειών ή Τεχνικών Ανωνύμων Εταιρειών για την ανάπτυξη και συντήρηση κτιριακών υποδομών, καθώς και για άλλες υποστηρικτικές λειτουργίες των Νοσοκομείων και Κέντρων Υγείας (ΚΥ) (π.χ. διαχείριση τροφοδοσίας, καθαριότητας, ασφάλειας κλπ)» (ο.π. σελ. 7). Δηλαδή επιπλέον ιδιωτικοποίηση σε τομείς του συστήματος υγείας, που είναι οι πιο επικερδείς για τις επενδύσεις του ιδιωτικού κεφαλαίου. Την ιδιωτικοποίηση αυτή η κυβέρνηση την αποκαλεί «εξοικονόμηση πόρων, με το νέο τρόπο διαχείρισης των προμηθειών» (ο.π. σελ. 34).
• Η δημιουργία Οργανισμού Διαχείρισης Πόρων Υγείας (ΟΔΙΠΥ) ως Νομικού Προσώπου Ιδιωτικού Δικαίου, που θα συγκεντρώνει και θα διαχειρίζεται τους πόρους της υγείας των μεγαλυτέρων ασφαλιστικών ταμείων (ΙΚΑ, ΟΓΑ, ΟΑΕΕ, Δημόσιο). Δηλαδή τα χρήματα των εργαζομένων θα τα διαχειρίζονται με ιδιωτικοοικονομικά κριτήρια. Θα έχει δικαίωμα να τα τζογάρει στο χρηματιστήριο (όπως γίνεται τώρα με το ΙΚΑ και έχει ασκηθεί εισαγγελική έρευνα) ή να αγοράζει από τους ιδιώτες υπηρεσίες υγείας χωρίς τις προβλεπόμενες από το δημόσιο λογιστικό διατάξεις, που βάζουν κάποιες ασφαλιστικές δικλείδες, π.χ. διαγωνισμούς κλπ.

Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Ο ΟΔΙΠΥ αγοράζει υπηρεσίες υγείας για τους δικαιούχους του από το ΕΣΥ και τον ιδιωτικό τομέα, με κριτήρια ποιότητας και κόστους» (ο.π. σελ. 9).

Οταν η κυβέρνηση λέει ΕΣΥ, εννοεί τα Κέντρα Υγείας αστικού τύπου, αυτά της υπαίθρου και τα νοσοκομεία. Ολα αυτά από εδώ και πέρα θα ανήκουν διοικητικά στο ΠΕΣΥ. «Τα Αστικά Κέντρα Υγείας προέρχονται από την αναμόρφωση και τον εκσυγχρονισμό των πολυϊατρείων του ΙΚΑ, των Δήμων κλπ., από την αξιοποίηση σημερινών μικρών νοσηλευτικών μονάδων που θα αλλάξουν χρήση ή θα καταργηθούν - συγχωνευτούν και από τη δημιουργία νέων (στο απώτερο μέλλον) ύστερα από χωροταξική μελέτη και με βάση δημογραφικά, επιδημιολογικά, συγκοινωνιακά και άλλα δεδομένα» (ο.π. σελ. 11).

Από τα αναφερθέντα φαίνεται ότι θα υπάρξει παραπέρα υποβάθμιση των ήδη μειωμένων παροχών υγείας. Διότι τα ΚΥ αστικού τύπου δεν προβλέπεται άμεσα να δημιουργηθούν για την κάλυψη των τρεχουσών αναγκών για Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας (ΠΦΥ). Επιπλέον μέσα από τη συγχώνευση και κατάργηση ή τη μετατροπή των μικρών νοσοκομείων και κλινικών θα υπάρξει μείωση νοσοκομειακών κλινών και υπηρεσιών, όταν σήμερα υπάρχει ανάγκη για αύξησή τους (των νοσοκομειακών κλινών) και ιδιαίτερα στις Μονάδες Εντατικής Θεραπείας και στα τμήματα επειγόντων περιστατικών. Επίσης «αναπροσαρμόζονται τα τιμολόγια υπηρεσιών υγείας (νοσήλιο, διαγνωστικές πράξεις, επισκέψεις κ.ά.)...» (ο.π. σελ. 9).

Οι δέκα χιλιάδες περίπου κενές οργανικές θέσεις νοσηλευτικού προσωπικού θα καλυφθούν μέχρι το 2003, μέχρι τότε το ΠΕΣΥ «αποφασίζει για τις μετακινήσεις προσωπικού, ανάμεσα στις μονάδες της περιφέρειας, με βάση τις πραγματικές ανάγκες» (ο.π. σελ. 7). Δηλαδή το υγειονομικό προσωπικό θα μετατραπεί σε περιοδεύοντα θίασο και θα βουλώνει τρύπες του «δημόσιου» συστήματος.

Με αυτά τα δεδομένα, στο λεγόμενο από την κυβέρνηση ΕΣΥ και με βάση τα κριτήρια ποιότητας και κόστους που η ίδια θέτει, οδηγεί «αναγκαστικά» τον ΟΔΙΠΥ, που λειτουργεί με τα λεφτά κυρίως των εργαζομένων, να στηρίζει τον ιδιωτικό τομέα υγείας σε πρωτοβάθμιο (διαγνωστικά κέντρα) και δευτεροβάθμιο επίπεδο (ιδιωτικά νοσοκομεία και κλινικές). Αυτό η κυβέρνηση το ονομάζει «αποτελεσματικότερη διαχείριση των πόρων των ασφαλιστικών φορέων και του Δημοσίου, μέσω του ΟΔΙΠΥ»,(ο.π. σελ. 34), που θα βοηθήσει στην «εξοικονόμηση πόρων».

• Η θεσμοθέτηση του προσωπικού γιατρού που μαζί με το Κέντρο Υγείας θα παίζουν ρόλο χωροφύλακα. Θα γίνουν οι μηχανισμοί μέσω των οποίων θα επιβάλλονται οι κυβερνητικές εντολές «για την εξοικονόμηση πόρων από τον πλήρη έλεγχο και καταγραφή όλων των ιατρικών πράξεων και της φαρμακευτικής δαπάνης» (ο.π. σελ. 34). Δηλαδή για μείωση παροχών σε φάρμακα, σε εργαστηριακές εξετάσεις, σε ιατρικές εξετάσεις άλλων ειδικοτήτων, σε νοσοκομειακή περίθαλψη κ.λ.π., διότι αυτοί θα 'ναι μοναδικοί υπεύθυνοι να κρίνουν για την ανάγκη ή όχι παροχής υπηρεσιών υγείας.

Συγκεκριμένα αναφέρεται: «Το "σημείο αναφοράς" (ΚΥ ή προσωπικός γιατρός) θα έχει την ευθύνη των παραπομπών (νοσοκομειακή περίθαλψη, γιατροί ειδικοτήτων, εργαστηριακές εξετάσεις) για κάθε δικαιούχο. Η εγγραφή του δικαιούχου σε ΚΥ ή σε προσωπικό γιατρό αποτελεί προϋπόθεση για την παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ. Σε αντίθετη περίπτωση θα επιβαρύνεται με το πλήρες κόστος των υπηρεσιών» (ο.π. σελ. 12). Ομως η έναρξη λειτουργίας αυτού του θεσμού προβλέπεται από την κυβέρνηση να γίνει στα μέσα του 2002, που σημαίνει ότι παρά τις βαρύγδουπες δηλώσεις δεν κόπτονται και πολύ για την ΠΦΥ. Εξάλλου ο αρμόδιος υπουργός είχε δηλώσει πρόσφατα ότι δε θα χρειαστούν άμεσα χρήματα για την ΠΦΥ. Διότι θα «δοθεί προτεραιότητα στη χρηματοδότηση των Νοσοκομείων και σταδιακά στη χρηματοδότηση της ΠΦΥ» (ο.π. σελ. 33).

• «Τα νοσοκομεία θα έχουν τη δυνατότητα παροχής περίθαλψης και υπηρεσιών υγείας σε ασφαλισμένους ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιρειών και σε ιδιώτες υψηλών εισοδημάτων με ειδικές τιμές και ειδικό νοσήλιο» (ο.π. σελ. 17). Αυτό σημαίνει ότι ανοίγεται ο δρόμος για σύναψη συμβολαίων των νοσοκομείων του δημόσιου τομέα, για να πουλούν υπηρεσίες στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες. Να θυμηθούμε ότι οι μακροχρόνιες λίστες αναμονής των νοσοκομείων υπάρχουν σήμερα, διότι έχουμε έλλειψη κλινών στα υπάρχοντα νοσοκομεία. Οταν σύμφωνα με τα νέα κυβερνητικά μέτρα δε θα έχουμε δημιουργία ούτε ενός καινούριου νοσοκομείου, κλινικής ή πτέρυγας, το αντίθετο μάλιστα. Θα έχουμε μείωση νοσοκομειακών κλινών. Και όταν από τις εναπομείνασες τις καλύτερες απ' όλες τις απόψεις πτέρυγες και κλινικές θα τις κλείνουν μέσω «ιατρικών πακέτων» οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, τότε για να πάει ένας ασφαλισμένος του «δημόσιου» ΟΔΙΠΥ στο δημόσιο νοσοκομείο θα πρέπει να περιμένει να 'ρθει η σειρά του όχι στη λίστα, αλλά στο βιβλίο αναμονής.

Ετσι είτε θα οδηγείται στις ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες είτε ο προσωπικός γιατρός διαπιστώνοντας το αδιαχώρητο στα δημόσια νοσοκομεία θα τον στέλνει στα ιδιωτικά, μ' ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον ΟΔΙΠΥ αν έχει υπογράψει σύμβαση, ή για τον ασθενή που αναγκαστικά θα πληρώνει από την τσέπη του.

Ομως υπάρχει και άλλη λύση. Να πάει ο ασθενής στα απογευματινά ιατρεία των νοσοκομείων και από εκεί με το «γνωστό» τρόπο, ο γιατρός θα βρει κρεβάτι υπερσκελίζοντας λίστες και βιβλία, για να βάλει στο δημόσιο νοσοκομείο τον «πελάτη» του.

Εάν πρόκειται δε και για καμιά μικροεπέμβαση ή κάποιες εξετάσεις, τότε δε θα χρειάζεται ούτε καν εισαγωγή. Διότι οι υπηρεσίες που μπορεί να λειτουργούν στα νοσοκομεία, εκτός πρωινού ωραρίου, «αφορούν στη λειτουργία απογευματινών ιατρείων, στη διενέργεια διαγνωστικών εξετάσεων, καθώς και την υλοποίηση ορισμένων θεραπευτικών πράξεων και επεμβάσεων» (ο.π. σελ. 17).

Μέσα από αυτούς τους μηχανισμούς, εκτός των άλλων θα επέλθει:

• Η σταδιακή μείωση των παροχών υγείας, που θα καλύπτει ο χρηματοδοτικός φορέας, δηλαδή ο ΟΔΙΠΥ.

Συγκεκριμένα προτείνεται: «Οι σημερινές διαφορές στους Κανονισμούς παροχών των Ασφαλιστικών Ταμείων δε θίγονται. Ο (ΟΔΙΠΥ) σταδιακά θα εφαρμόσει Ενιαίο Κανονισμό Παροχών, στη βάση τουλάχιστον του βέλτιστου σημερινού» (ο.π. σελ. 8). Αν πραγματικά η κυβέρνηση είχε πρόθεση να αυξήσει τις παροχές θα τις εξήγγειλε από τώρα, με στόχο να τις χρησιμοποιήσει και προπαγανδιστικά. Εξάλλου όλες οι προτάσεις της δε θα υλοποιηθούν άμεσα, όπως λέει, αλλά θα ολοκληρωθούν σε 6 χρόνια. Γιατί λοιπόν, όπως έκανε και σε άλλα σημεία, π.χ. προσλήψεις προσωπικού κλπ., δεν εξαγγέλλει τις δήθεν προθέσεις της, από τώρα, όχι γενικώς και αορίστως, αλλά συγκεκριμένα. Να μας πει πώς εννοεί τη βελτίωση των παροχών.

• Η περικοπή της δωρεάν παροχής υπηρεσιών υγείας σε μη ασφαλισμένους στον ΟΔΙΠΥ. Κυρίως είναι μέτρο που πλήττει τους πρόσφυγες και τους αλλοδαπούς εργάτες.

Συγκεκριμένα αναφέρεται ότι «το ΚΥ έχει τη δυνατότητα παροχής υπηρεσιών και σε μη δικαιούχους (ασφαλισμένους Ταμείων που δεν έχουν ενταχθεί στον ΟΔΙΠΥ, αλλοδαπούς κλπ.), οι οποίοι καταβάλλουναμοιβή κατά πράξη (η υπογράμμιση δική τους) και με βάση προκαθορισμένο τιμολόγιο» (ο.π. σελ. 10). Δηλαδή οι αλλοδαποί μπορεί να πληρώνουν και πιο ακριβά από το ποσόν που θα πληρώνει ο ΟΔΙΠΥ για τους δικούς του ασφαλισμένους.

Η υποβάθμιση της ποιότητας και η μείωση των παρεχόμενων υπηρεσιών υγείας σε συνδυασμό με την αύξηση του νοσήλιου και κατ' επέκταση των ασφαλιστικών εισφορών των εργαζομένων, οδηγεί στη δημιουργία του αμερικανικού μοντέλου υγειονομικής κάλυψης.

Η υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού στο αμερικανικό σύστημα υγείας δεν είναι υποχρεωτική. Γι' αυτό το λόγο σήμερα στην Αμερική υπάρχουν 37 εκατομμύρια ανασφάλιστοι (από τους οποίους τα 9,5 εκατ. είναι παιδιά) και άλλοι τόσοι υποασφαλιζόμενοι, που έχουν συνήθως μόνο νοσοκομειακή κάλυψη. Δηλαδή, περίπου το 30% του πληθυσμού είναι ανασφάλιστοι ή υποασφαλισμένοι! Στις άλλες ανεπτυγμένες χώρες με εθνικά συστήματα υγείας το ποσοστό των ανασφάλιστων κυμαίνεται από 1% έως 2% του πληθυσμού. Το μεγαλύτερο ποσοστό των πολιτών (74%) είναι ασφαλισμένοι σε ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες, είτε ομαδικά και μέσω του εργοδότη τους είτε ατομικά και με δική τους πρωτοβουλία. Οι φτωχοί, οι ηλικιωμένοι και οι ανάπηροι είναι ασφαλισμένοι μέσω των πολιτειακών προγραμμάτων, ενώ ένα σημαντικό ποσοστό που ανέρχεται στο 14% παραμένει για διάφορους λόγους ανασφάλιστο. Ενα ποσοστό που φτάνει το 15% έχει πολλαπλή κάλυψη. Σήμερα λειτουργούν περισσότερες από χίλιες ασφαλιστικές εταιρίες και προσφέρεται πολλαπλάσιος αριθμός προγραμμάτων υγείας στους Αμερικανούς πολίτες. Τα προγράμματα αυτά συνθέτουν έναν κυκεώνα ή ένα απέραντο σούπερ μάρκετ από «πακέτα υπηρεσιών υγείας», που το καθένα απευθύνεται σε συγκεκριμένη πληθυσμιακή ομάδα, μπορεί να διαφέρει από πολιτεία σε πολιτεία όσον αφορά το εύρος των παρεχόμενων υπηρεσιών, χρησιμοποιεί διαφορετικά κριτήρια και έχει διαφορετική τιμή.

Στο αμερικανικό σύστημα η πλειοψηφία των εργαζομένων και των μελών της οικογένειάς τους ασφαλίζονται συνήθως μέσω εργοδότη σε κάποια ασφαλιστική εταιρία. Το εύρος της παρεχόμενης κάλυψης, το ύψος του ασφαλίστρου και το ποσοστό συμμετοχής του εργαζόμενου σ' αυτό είναι αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Συνήθως οι εργοδότες με πολλούς εργαζόμενους, κάτι που σημαίνει και αυξημένη δύναμη πίεσης, προσφέρουν πλήρη κάλυψη και καταβάλλουν το σύνολο του ασφαλίστρου. Στις μικρές εταιρίες αντίθετα η προσφερόμενη κάλυψη είναι περιορισμένη, συνήθως μόνο για νοσοκομειακή περίθαλψη.

Στην περίπτωση που το άτομο είναι άνω των 65 ετών ή έχει κριθεί ανάπηρος, η κάλυψη για υγεία γίνεται από το κρατικό πρόγραμμα «Medicare», που χρηματοδοτείται εν μέρει από το δικαιούχο και εν μέρει από την κεντρική και πολιτειακή κυβέρνηση. Εάν το άτομο έχει περιορισμένους οικονομικούς πόρους ή είναι χρονίως πάσχων αποκτά δικαίωμα κάλυψης από το άλλο κρατικό πρόγραμμα του «Mecicaid». Ο υπόλοιπος πληθυσμός που αποτελείται από αυτοαπασχολούμενα άτομα και ελεύθερους επαγγελματίες, από άτομα μερικής απασχόλησης, άνεργους κλπ., πρέπει εφ' όσον επιθυμεί να ασφαλιστεί για υγεία, να προσφύγει στην ελεύθερη αγορά των υπηρεσιών υγείας και να επιλέξει εκείνο το πρόγραμμα ή πακέτο υπηρεσιών που θεωρεί ότι καλύπτει τις προσωπικές ανάγκες υγείας του και των μελών της οικογένειάς του. Πολλοί από αυτούς, λόγω οικονομικής αδυναμίας ή γιατί είναι νέοι και υγιείς, αναγκάζονται ή επιλέγουν να μείνουν ανασφάλιστοι.

Ισως από μια πρώτη ματιά να μη γίνεται διακριτή η επιλογή της κυβέρνησης να βαδίσει στα χνάρια του αμερικανικού συστήματος. Η λογική της και οι κατευθυντήριες γραμμές όμως βρίσκονται στην ίδια ρότα. Βεβαίως δεν περιμένει κανείς ακριβή αντιγραφή και εφαρμογή του αμερικανικού συστήματος. Αν παρατηρήσουμε όμως ότι επιδιώκεται δραστική περικοπή των κρατικών δαπανών (εξοικονόμηση πόρων ονομάζεται), ότι δημιουργούνται ανώνυμες εταιρίες διαχείρισης, το γεγονός ότι ο ΟΔΙΠΥ είναι Νομικό Πρόσωπο Ιδιωτικού Δικαίου, που θα αγοράζει υπηρεσίες υγείας από το ΕΣΥ, αλλά και τον ιδιωτικό τομέα υγείας, αλλά και ότι τα νοσοκομεία θα παρέχουν περίθαλψη σε ασφαλισμένους ιδιωτικών ασφαλιστικών εταιριών, τότε γίνεται φανερό ότι ανοίγει ο δρόμος, λόγω της λογικής της ανταποδοτικότητας και της δυσκολίας των ασφαλιστικών ταμείων να αντεπεξέλθουν, να ενισχυθεί η ασφάλιση σε ιδιωτικές εταιρίες. Σε μια πορεία να μην είναι υποχρεωτική η υγειονομική κάλυψη του πληθυσμού και να μένουν τμήματα των λαϊκών στρωμάτων ανασφάλιστα. Μα αυτή είναι η λογική του αμερικανικού συστήματος. Η ουσία είναι ότι οι υπηρεσίες υγείας θα παρέχονται σε όσους έχουν για να τις πληρώνουν.

Αυτή η προοπτική δεν είναι καθόλου μακρινή, αλλά άρχισε κιόλας. Μπροστά σ' αυτή την προοπτική δεν υπάρχει άλλος δρόμος από την παλλαϊκή εναντίωση στις κυβερνητικές εξαγγελίες και τη διεκδίκηση ενός σύγχρονου κρατικού συστήματος υγείας, που θα παρέχει δωρεάν και υψηλού επιπέδου υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης για όλο, χωρίς εξαίρεση, το λαό και σε όλες τις βαθμίδες υγείας, πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια, τριτοβάθμια, που θα προστατεύει τη δημόσια υγεία, με μέτρα πρόληψης και με εξασφάλιση ανάλογων υπηρεσιών στους χώρους εργασίας, κατοικίας και στους χώρους εκπαίδευσης. Το μέτωπο που άνοιξε η κυβέρνηση στον τομέα υγείας αποτελεί κρίκο για τη συσπείρωση δυνάμεων και την ανάπτυξη πάλης για μια άλλη πολιτική στην υγεία, ενάντια στα συμφέροντα της άρχουσας τάξης. Είναι ένα από τα μέτωπα πάλης που μπορεί και πρέπει να εντάσσεται στην προοπτική της συγκρότησης του λαϊκού κοινωνικοπολιτικού μετώπου. Και σ' αυτή τη ρότα ανοίγεται ο δρόμος για μια πραγματικά δραστήρια αποτελεσματική δουλιά στην κατεύθυνση της σύγκρουσης με την κυβερνητική πολιτική και την προβολή της αναγκαιότητας μιας άλλης λαϊκής εξουσίας για την ανάπτυξη της λαϊκής οικονομίας που μπορεί να διασφαλίσει σύγχρονη δωρεάν για το λαό, υγειονομική περίθαλψη.

1. Ολες οι πληροφορίες και τα στοιχεία για το αμερικανικό σύστημα υγείας προέρχονται από το βιβλίο «Συστήματα υγείας και ελληνική πραγματικότητα», των Μάμα Μάρκου Σαρρή και Σωτήρη Σούλη, Αθήνα 1996