Ο τομογράφος και οι χειριστές του από την έναρξη των εργασιών στο τζαμί Χαμζά Μπέη, γνωστό ως «Αλκαζάρ»

Το Εργαστήρι Εφαρμοσμένης Γεωφυσικής του ΑΠΘ από προχτές και για ένα μήνα θα πραγματοποιήσει εργασίες γεωφυσικής ενδοσκόπησης στο Τζαμί Χαμζά Μπέη («Αλκαζάρ») στη Θεσσαλονίκη. Η γεωφυσική διασκόπηση του υπεδάφους αποσκοπεί στην ανίχνευση και χαρτογράφηση αρχαιοτήτων που υπάρχουν κάτω από τα θεμέλια του μνημείου της ισλαμικής περιόδου στη Θεσσαλονίκη. Υπεύθυνος των εργασιών που θα συμβάλλουν στη συντήρηση του ιστορικού μνημείου, είναι ο καθηγητής του ΑΠΘ Γρηγόρης Τσόκας.

Συγκεκριμένα, εφαρμόζεται η τεχνολογία του ραντάρ υπεδάφους (GPR - Ground Penetrating Radar) και η μέθοδος της γεωηλεκτρικής τομογραφίας. Ο όρος GPR ισχύει για τεχνικές με ραδιοκύματα, συνήθως σε φάσμα συχνότητας από 1-1000 MHz, για χαρτογράφηση στοιχείων θαμμένων στο έδαφος (ή σε τεχνητές κατασκευές) και γενικά για μελέτη του υπεδάφους.

Τελευταία η μέθοδος χρησιμοποιείται σε μη καταστροφικές δοκιμές, μη μεταλλικών κατασκευών, ενώ παλαιότερα επικεντρωνόταν στη χαρτογράφηση υπεδάφειων κατασκευών. Η μέθοδος GPR ερευνά το υπέδαφος με τη χρήση ηλεκτρομαγνητικών πεδίων που διαδίδονται στο έδαφος. Η μέθοδος της γεωηλεκτρικής τομογραφίας (ή τομογραφία ειδικής αντίστασης) αναπτύχθηκε στη δεκαετία του 1990, με σημαντική συνεισφορά του συγκεκριμένου Εργαστηρίου του ΑΠΘ. Πρόκειται για συνδυασμό αυτοματοποιημένων συστημάτων μέτρησης με νέες μεθόδους ερμηνείας (μαθηματική αντιστροφή), που μοιάζει με τις ιατρικές τεχνικές δημιουργίας εικόνας (π.χ. τομογραφία με ακτίνες Χ). Η μέθοδος παράγει εικόνες του υπεδάφους, άμεσα ερμηνεύσιμες, και από μη ειδικούς.