Εκ μέρους του ΚΚΕ μίλησε ο Ελισαίος Βαγενάς, μέλος της ΚΕ του Κόμματος, ο οποίος προσέγγισε το ζήτημα της επανένωσης των λαών της πρώην ΕΣΣΔ μέσα από την εμπειρία της Ελλάδας από τη συμμετοχή της στην ιμπεριαλιστική ΕΕ και τις επεξεργασίες του ΚΚΕ για τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις.

Το στέλεχος του ΚΚΕ αναφέρθηκε αρχικά στην αναντικατάστατη συνεισφορά της Μεγάλης Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης και της ΕΣΣΔ, προσθέτοντας: «Η αναγνώριση αυτής της συνεισφοράς, άσχετα από τις όποιες άλλες εκτιμήσεις και προβληματισμούς που μπορεί να έχει το κάθε κόμμα, αποτελεί ένα από τα θεμέλια για την προώθηση της διεθνούς συνεργασίας των ΚΚ».

Ο Ελ. Βαγενάς σημείωσε: «Το ΚΚΕ θεωρεί ιστορική οπισθοδρόμηση κι αρνητική εξέλιξη για τους λαούς την ανατροπή του σοσιαλισμού και τη διάλυση της ΕΣΣΔ. Η εξέλιξη αυτή άλλαξε και τον παγκόσμιο συσχετισμό δυνάμεων προς όφελος των ιμπεριαλιστών, των δυνάμεων του κεφαλαίου. Βοήθησε να ανοίξει ένας νέος κύκλος επίθεσης σε βάρος των εργατικών - κοινωνικών δικαιωμάτων και κατακτήσεων, καθώς επίσης να ενισχυθούν οι ενδοϊμπεριαλιστικοί ανταγωνισμοί στο ξαναμοίρασμα του κόσμου. Μπορεί όμως μια οποιαδήποτε επανένωση των χωρών που προήλθαν από την ΕΣΣΔ, π.χ., πάνω σε μια καπιταλιστική βάση, να επαναφέρει τις "ισορροπίες" ή έστω να αποτελέσει θετική, προοδευτική εξέλιξη, πρώτα απ' όλα για τους λαούς της πρώην ΕΣΣΔ κι έπειτα συνολικά για την ανθρωπότητα; Κατά τη γνώμη μας, δεν μπορεί.

Στηρίζουμε δε αυτήν την εκτίμησή μας τόσο στην εμπειρία της ίδιας της χώρας μας, της Ελλάδας, που εδώ και χρόνια είναι κράτος - μέλος μιας ιμπεριαλιστικής ένωσης, της ΕΕ, όσο και στη μαρξιστικο-λενινιστική θεωρία, που θεωρούμε ότι διατηρεί την επικαιρότητά της, αφού ζούμε σε συνθήκες ιμπεριαλισμού και στην εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, που συμβολικά εγκαινίασε η Οχτωβριανή Επανάσταση.

Η εμπειρία της χώρας μας από την ένταξή της στην ΕΕ είναι αρνητική, αφού υπάρχουν τρομερές και πολύ συγκεκριμένες συνέπειες: Από τη μια έχουμε το χτύπημα των εργατικών κατακτήσεων, το ξεκλήρισμα της φτωχής αγροτιάς, την αύξηση της ανεργίας, τη διατροφική εξάρτηση της χώρας, κι από την άλλη την αύξηση των κερδών της πλουτοκρατίας και την παραπέρα θωράκιση της εξουσίας της με ευρω-τρομονόμους και νέους κατασταλτικούς μηχανισμούς. Επίσης, έχουμε την "οργανικότερη" εμπλοκή της Ελλάδας στα ιμπεριαλιστικά τυχοδιωκτικά σχέδια της ΕΕ και του ΝΑΤΟ.

Η εμπειρία μας επιβεβαιώνει πλήρως αυτό που τόνιζε ο Λένιν που, όπως είναι γνωστό, είχε τοποθετηθεί ενάντια στο σύνθημα των "Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης" (που υποστήριζε και ο Τρότσκι), σημειώνοντας πως οι Ενωμένες Πολιτείες της Ευρώπης "μέσα στο καπιταλιστικό καθεστώς είτε είναι απραγματοποίητες, είτε είναι αντιδραστικές"¹. Ο Λένιν μάλιστα έδειξε παραπέρα: "Η ανισόμετρη οικονομική και πολιτική ανάπτυξη είναι απόλυτος νόμος του καπιταλισμού. Από δω βγαίνει πως είναι δυνατή η νίκη του σοσιαλισμού στην αρχή σε λίγες ή ακόμη και σε μια μονάχα, χωριστά παρμένη καπιταλιστική χώρα"².

Στηριζόμενο στην εμπειρία του, όπως και στις επεξεργασίες του μαρξισμού-λενινισμού, το Κόμμα μας τάσσεται και σήμερα υπέρ της αποδέσμευσης της χώρας μας από την ΕΕ, που είναι μια ένωση του κεφαλαίου και όχι των ευρωπαϊκών λαών. Αυτή η ένωση δεν μπορεί να αλλάξει από τα μέσα, όπως ισχυρίζονται οι οπορτουνιστές του Κόμματος της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ) και οι Ευρωπαίοι σοσιαλδημοκράτες γιατί "ο αντιδραστικός χαρακτήρας των οικονομικών διαδικασιών της ευρωπαϊκής καπιταλιστικής ενοποίησης αντανακλάται και στον αντιδραστικό χαρακτήρα των θεσμών της"³. Να γιατί το Κόμμα μας αγωνίζεται για να μπορέσει η Ελλάδα, αποδεσμευμένη από τα δεσμά τόσο του ΝΑΤΟ, όσο και της ΕΕ, να βαδίσει στο δρόμο της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας, δηλαδή του σοσιαλισμού».

Το στέλεχος του ΚΚΕ σημείωσε: «Σε μια τέτοια έκβαση, θεωρούμε πως το λαϊκό καθεστώς που θα προκύψει μέσα από επαναστατικές διαδικασίες, θα επιδιώξει και διεθνείς συνεργασίες, στη βάση του αμοιβαίου οφέλους με άλλα κράτη. Το Κόμμα μας εκτιμά πως "όσο η τάση για αποδέσμευση από τις ιμπεριαλιστικές ενώσεις θα γενικεύεται, τόσο η ανάγκη για διμερείς, πολυμερείς και περιφερειακές συνεργασίες σε αντιιμπεριαλιστική βάση θα γίνεται πραγματικότητα. Αμεσο και κρίσιμο ζήτημα είναι τι κάνει το κάθε κίνημα για να επιταχύνει αυτές τις τάσεις, για να αποδυναμώσει τον ιμπεριαλισμό και τις ενώσεις του"⁴.

Ετσι, εννοείται πως αν προκληθούν και γενικότερες θετικές εξελίξεις σε άλλες χώρες, κάτι που δεν αποκλείουμε και το επιθυμούμε, θα μπορούσαμε να μιλήσουμε για την έναρξη της διαδικασίας διαμόρφωσης μιας Ευρώπης της ειρήνης, της κοινωνικής προόδου και του σοσιαλισμού. Ομως, θέλω και πάλι να το τονίσω πως, για το Κόμμα μας, το εθνικό πεδίο της πάλης, που βεβαίως συνδέεται και με το διεθνές, είναι το κυρίαρχο για την έκβαση του αγώνα. "Το όραμα για την Ευρώπη των λαών μπορεί να ενσαρκωθεί με ανατροπές στο επίπεδο της εξουσίας σε κάθε κράτος της Ευρώπης ξεχωριστά. Η οικονομική ανισομετρία και επομένως και η ανισομετρία στην εξέλιξη του συσχετισμού δυνάμεων για την κάθε χώρα της Ευρώπης (ενταγμένη ή όχι στην ΕΕ), η ανισομετρία σε επίπεδο πολιτικής σταθερότητας της εξουσίας του κεφαλαίου από χώρα σε χώρα, είναι οι θεμελιακοί παράγοντες που δίνουν προτεραιότητα στη διαμόρφωση στρατηγικής, της ταξικής πάλης του κάθε ΚΚ στη δική του χώρα»⁵.

«Με βάση αυτές τις σκέψεις - συνέχισε ο Ελ. Βαγενάς - αντιμετωπίζουμε και τις διεργασίες στην πρώην ΕΣΣΔ, που οξύνουν τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς. Βλέπουμε πως, όπως η Γερμανία και η Γαλλία επιδιώκουν να είναι η "ατμομηχανή" των διαδικασιών καπιταλιστικής ενοποίησης στην ΕΕ, έτσι και η σημερινή καπιταλιστική Ρωσία προσπαθεί να γίνει η "ατμομηχανή" διαφόρων περιφερειακών ενώσεων στο έδαφος της πρώην ΕΣΣΔ (Κοινοπολιτεία Ανεξάρτητων Κρατών - ΚΑΚ, Ευρασιατική Οικονομική Κοινότητα - ΕΟΚ, Οργάνωση του Συμφώνου Συλλογικής Ασφάλειας -ΟΣΣΑ, κ.ά.).

Οι κινήσεις αυτές της Ρωσίας προκαλούν την όξυνση με τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ για τον έλεγχο των πλουτοπαραγωγικών πηγών, του πετρελαίου και του φυσικού αερίου και των δρόμων απ' όπου θα περάσουν, καθώς επίσης για τον έλεγχο νέων αγορών και την άγρια εκμετάλλευση λαών.

Βεβαίως, παρακολουθούμε αυτές τις εξελίξεις, γιατί καταλαβαίνουμε πως αυτές μπορούν να επηρεάσουν τις εξελίξεις της ταξικής πάλης, σε εθνικό και διεθνές επίπεδο. Δεν ξεχνούμε την επισήμανση του Λένιν σχετικά με την ίδια την Οχτωβριανή Επανάσταση, όταν σημείωνε πως ο ιμπεριαλιστικός πόλεμος επιτάχυνε τις επαναστατικές εξελίξεις στη Ρωσία κι ακόμη πως οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις έπαιξαν κάποιο ρόλο στην επικράτηση της επανάστασης. Ετσι, ο Λένιν υποστήριζε, μεταξύ άλλων, πως η σοβιετική εξουσία είχε τη "δυνατότητα να επωφεληθεί για ορισμένο χρονικό διάστημα από το θανάσιμο αγώνα ανάμεσα στις δύο ομάδες των πανίσχυρων σε παγκόσμια κλίμακα ιμπεριαλιστών ληστών, που δεν μπόρεσαν να ενωθούν ενάντια στον σοβιετικό εχθρό"⁶.

Ομως, δεν έχουμε καμία αυταπάτη για το ρόλο που μπορούν να παίξουν αυτές οι ιμπεριαλιστικές ενώσεις. Για τις πραγματικές, δηλαδή τις ταξικές τους προθέσεις. Οπως κι η ΕΕ δεν μπορεί να παίξει το ρόλο του "αντίπαλου δέους" στις ΗΠΑ, έτσι κι οι ενώσεις που γίνονται με "ατμομηχανή" την καπιταλιστική Ρωσία δε θα μπορέσουν, κατά τη γνώμη μας, να παίξουν ένα θετικό ρόλο "συγκράτησης" κι "αποτροπής" των ιμπεριαλιστικών σχεδίων, επί της ουσίας τους. Εκείνο που μπορούν να κάνουν, όπως εκτιμά η ΚΕ του Κόμματός μας, είναι το να προκαλέσουν ανακατατάξεις στην κορυφή της παγκόσμιας ιμπεριαλιστικής πυραμίδας⁷.

Γι' αυτό επιμένουμε πως "το εργατικό κίνημα οφείλει να πει ΟΧΙ στα ιμπεριαλιστικά κέντρα ανεξάρτητα από τη γεωγραφική τους έδρα"⁸ και να συνεχίσει την πάλη του για τα άμεσα συμφέροντα και ανάγκες των εργαζομένων χωρίς να χάνει την προοπτική, που είναι η ανατροπή του καπιταλισμού κι η οικοδόμηση του σοσιαλισμού».

Οπως σημείωσε ο Ελ. Βαγενάς, «ένα από τα ζητήματα στα οποία διεξάγεται σήμερα η διαπάλη ανάμεσα στις επαναστατικές κομμουνιστικές δυνάμεις και τις ρεφορμιστικές, οπορτουνιστικές, που κινούνται στη γραμμή της "προσαρμογής - ενσωμάτωσης" στο σύστημα του ιμπεριαλισμού, είναι η στάση έναντι των διακρατικών ιμπεριαλιστικών περιφερειακών και διεθνών ενώσεων. Ετσι, π.χ., το λεγόμενο Κόμμα της Ευρωπαϊκής Αριστεράς (ΚΕΑ), που έχει αποδεχτεί με τη δημιουργία του να στηρίζει τις ιδρυτικές αρχές της ιμπεριαλιστικής ΕΕ, στηρίζει και συγκεκριμένες πολιτικές κατευθύνσεις του ευρω-μονοπωλιακού κεφαλαίου, όπως είναι η Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας της ΕΕ και την ίδια ώρα καλλιεργεί αυταπάτες στους εργαζόμενους, πως αυτό μπορεί να γίνει χωρίς τη στρατιωτικοποίηση της ΕΕ και την ύπαρξη του ευρωστρατού, χωρίς τη στενή συνεργασία της ΕΕ με το ΝΑΤΟ, χωρίς ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους. Οπως όμως γνωρίζουμε κι ο Λένιν πολύ σωστά σημείωνε, "ο πόλεμος είναι η συνέχεια της πολιτικής με άλλα (συγκεκριμένα με βίαια) μέσα"⁹.

Να γιατί πιστεύουμε πως η ενότητα του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος δεν μπορεί να προχωρήσει χωρίς τη σκληρή διαπάλη με τον οπορτουνισμό και την ξεκάθαρη στάση των κομμουνιστών απέναντι στις ιμπεριαλιστικές ενώσεις και στις ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις και πολέμους, που αυτές προκαλούν.

Θεωρούμε πως σήμερα είναι αναγκαίος ένας κομμουνιστικός πόλος, ανάμεσα σε Κομμουνιστικά Κόμματα, που προσεγγίζουν στις ιδεολογικές και πολιτικές τους απόψεις, που υπερασπίζονται το μαρξισμό - λενινισμό και την προσφορά του σοσιαλισμού που γνωρίσαμε, καθώς και την αναγκαιότητα της πάλης για το σοσιαλισμό. Αυτή η διακριτή παρουσία των κομμάτων θα δημιουργήσει καλύτερες προϋποθέσεις για την αντιμετώπιση των δυσκολιών που υπάρχουν. Θα διευκολύνει και τη γενικότερη αντιιμπεριαλιστική συσπείρωση, ενάντια σε κάθε ιμπεριαλιστική ένωση.

Με βάση τα παραπάνω πιστεύουμε πως αν σε μια ή περισσότερες χώρες, που προήλθαν από την πρώην ΕΣΣΔ, υπάρξουν θετικές, επαναστατικές διαδικασίες, τότε, αναμφίβολα, μπορεί να ανοίξει και πάλι ο δρόμος για την επανένωση των αδελφών σοβιετικών λαών στη μόνη προοδευτική κοινωνικο-οικονομική και πολιτική βάση που μπορεί να υπάρξει στην εποχή μας, δηλαδή πάνω στη βάση των αρχών του σοσιαλισμού. Σε διαφορετική περίπτωση, μια ένωση χωρών, που θα συγκροτηθεί πάνω στη βάση των αρχών του κεφαλαίου (π.χ., ελευθερία κίνησης κεφαλαίων, εργατικής δύναμης, υπηρεσιών, εμπορευμάτων), θα είναι είτε σε αντιδραστική κατεύθυνση για τους λαούς, είτε θα είναι αδύνατη εξαιτίας της δράσης των αντίπαλων "ιμπεριαλιστών - ληστών"».

Παραπομπές

1. Β. Ι. Λένιν. «Για το σύνθημα των Ενωμένων Πολιτειών της Ευρώπης», «Απαντα», τ. 26, σελ. 359

2. Στο ίδιο, 362.

3. Κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση. Ο ρόλος της στις διεθνείς εξελίξεις. Η εναλλακτική πρόταση των κομμουνιστών. Νοέμβρης 2005.

4. Στο ίδιο.

5. Στο ίδιο.

6. Β. Ι. Λένιν, «Ο αριστερισμός παιδική αρρώστια του κομμουνισμού», «Απαντα», τ. 41, σελ. 48.

7. Απόφαση της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ: Για τη διεθνή κατάσταση. Με αιχμή τη Μέση Ανατολή και το Ιράν. Η θέση της Ελλάδας στην περιοχή. Η απάντηση του ΚΚΕ. 19 Μάη 2006

8. Κείμενο του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ: Η ευρωπαϊκή καπιταλιστική ενοποίηση. Ο ρόλος της στις διεθνείς εξελίξεις. Η εναλλακτική πρόταση των κομμουνιστών. Νοέμβρης 2005

9. Β. Ι. Λένιν: «Σοσιαλισμός και πόλεμος». «Απαντα», τ. 26, σελ. 322.