Οι αξιώσεις της ΔΕΗ για αυξήσεις - «φωτιά» στα τιμολόγια ηλεκτρικής ενέργειας, με την παρότρυνση της κυβέρνησης, εξυπηρέτησαν το σκοπό τους. Η κυβέρνηση εμφανίστηκε ...«φιλολαϊκή» επιβάλλοντας την περασμένη Παρασκευή σκληρές ανατιμήσεις στα τιμολόγια που ξεπερνούν το 13% για τους επόμενους 8 μήνες και «διαδέχονται» αλλεπάλληλες αυξήσεις που καθορίζουν το συνολικό άθροισμα αυξήσεων των τελευταίων μηνών στο 20%. Ακόμη χειρότερη, όμως, είναι η λογική που διαπνέει τις αυξήσεις. Το ζήτημα έχει να κάνει με την επιλογή ανάμεσα σε μια ΔΕΗ ιδιωτική εταιρεία με κύριο σκοπό της την αύξηση των κερδών και μια ΔΕΗ που είναι διατεθειμένη να θυσιάσει και τα κέρδη της ακόμα, για την παροχή επαρκούς, καλής και φτηνής ηλεκτρικής ενέργειας στο λαό. Οι κυβερνήσεις της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, και η ΕΕ συνολικότερα, έχουν κάνει από νωρίς την επιλογή τους για ιδιωτικοποίηση της αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Η νέα διοίκηση της ΔΕΗ εκπληρώνει τις αναγκαιότητες αυτής της επιλογής και της πολιτικής που την πρεσβεύει. Πρακτικά, τα επόμενα χρόνια και εφόσον δεν μπει φραγμός στη συγκεκριμένη ενεργειακή πολιτική, το κέρδος θα παραμείνει το καθοριστικό κριτήριο λειτουργίας της ΔΕΗ, με νέες ακόμη μεγαλύτερες αυξήσεις τιμολογίων (που σηματοδοτήθηκαν ήδη με το τιμολογιακό σκεπτικό της Παρασκευής), αλλά και γενικότερη χειροτέρευση των όρων προμήθειας ηλεκτρικής ενέργειας για το λαό.

Οι «στρατηγικές προτεραιότητες» της ΔΕΗ για τα επόμενα χρόνια, που παρουσιάστηκαν πρόσφατα από τον πρόεδρο και διευθύνοντα σύμβουλό της, Τ. Αθανασόπουλο, επιβεβαιώνουν τα παραπάνω και δικαιώνουν την πρόταση του ΚΚΕ για έναν ενιαίο, δημόσιο φορέα ενέργειας που θα λειτουργεί προς όφελος του λαού. Εάν αυτός είναι εφικτός μόνο στο πλαίσιο μιας συνολικότερης πολιτικής της λαϊκής οικονομίας, ακόμη καλύτερα.

Πέντε προτεραιότητες θέτει η διοίκηση της ΔΕΗ:

• Εναρμόνιση με το ρυθμιστικό πλαίσιο
• Στρατηγική παραγωγής
• Βελτίωση της αποδοτικότητας
• Νέες πηγές εσόδων
• Ενδυνάμωση της εταιρικής κουλτούρας της ΔΕΗ

Η τιμολογιακή πολιτική της επιχείρησης εντάσσεται από τη διοίκησή της στον πρώτο άξονα περί εναρμόνισης με το ρυθμιστικό πλαίσιο. Η ΔΕΗ επισημαίνει ότι τα τιμολόγια στην Ελλάδα «πρέπει να εναρμονιστούν με τις πρακτικές των άλλων ευρωπαϊκών χωρών», να γίνουν «διακριτά», να βοηθήσουν τη ΔΕΗ να προσαρμόσει το επιχειρηματικό μοντέλο της με το επιχειρηματικό περιβάλλον. Η διοίκηση δηλώνει ότι τα τιμολόγια της ΔΕΗ δεν αντανακλούν το κόστος. Ωστόσο, η πραγματικότητα δεν ευνοεί τα επιχειρήματα της επιχείρησης, γιατί δεν εξηγείται πώς προέκυπταν για τη ΔΕΗ καθαρά κέρδη εκατοντάδων εκατ. ευρώ τα προηγούμενα χρόνια. Ακόμη περισσότερο, την τελευταία περίοδο που πρόσθετοι παράγοντες δυσχεραίνουν την κερδοφορία της, τους πρώτους 9 μήνες του 2007 έχει 60 εκατ. ευρώ καθαρά κέρδη.

«Χρειάζονται χρήματα για επενδύσεις», προσθέτει η ΔΕΗ, χωρίς να εξηγεί, επίσης, πού πήγαν τα έσοδα από τη μετοχοποίηση και γιατί δεν κατασκευάστηκαν εγκαίρως νέες μονάδες όταν ήταν επιτρεπτή και η κρατική παρέμβαση. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της ΔΕΗ, ο φταίχτης για την παραγωγική απαξίωση είναι οι προηγούμενες διοικήσεις. Παρ' όλα αυτά αρνείται να επωμιστεί η ΔΕΗ το βάρος της ευθύνης που της αναλογεί και θεωρεί απόλυτα λογικό να επιβαρυνθούν επιπλέον οι καταναλωτές για το επενδυτικό πρόγραμμα.

Πέρα από τις αυξήσεις, η ΔΕΗ θέλει να αλλάξει και η δομή των τιμολογίων, κάτι που δρομολόγησε προχτές η κυβέρνηση. Χοντρικά, ένα τμήμα θα αφορά στις κοινές χρεώσεις των τιμολογίων όλων των εταιρειών (κόστη Μεταφοράς, Διανομής, Υπηρεσιών Κοινής Ωφέλειας, ανανεώσιμων πηγών ενέργειας, χρεώσεις υπέρ τρίτων). Ενα άλλο, το «ανταγωνιστικό» (κόστος ενέργειας, κόστος εμπορίας και περιθώριο κέρδους), θα είναι εκείνο όπου θα μπορούν να προσφερθούν και να φανούν οι διαφορετικές χρεώσεις κάθε εταιρείας. Το πλεονέκτημα για την αγορά ισοδυναμεί με βαρύ πλήγμα για τους καταναλωτές που καλούνται να αναλάβουν όλα τα έξοδα του συστήματος και το κέρδος που οι επιχειρηματίες θεωρούν ...«εύλογο», με εκκίνηση τιμών από ένα πολύ υψηλότερο, από το σημερινό, επίπεδο.

Οι αυξήσεις που αποφασίστηκαν και η ρήτρα καυσίμου είναι δεδομένο ότι αποτελούν κοινωνικό και οικονομικό έγκλημα σε βάρος των νοικοκυριών και ενός μεγάλου πλήθους μικρών επιχειρήσεων, σε μια αγορά όπου οι πολύ μεγάλοι καταναλωτές μπορούν να διαπραγματευτούν χαμηλότερες τιμές. Οι κυβερνήσεις του ΠΑΣΟΚ και της ΝΔ υποστήριξαν ότι από τη νέα αγορά θα επωφεληθεί ο καταναλωτής. Είπαν και λένε ψέματα, όπως αποδείχτηκε και από τις απαιτήσεις της διοίκησης της ΔΕΗ, καθώς και από τις εκτιμήσεις της προηγούμενης που βασίζονταν στην εμπειρία της υπόλοιπης Ευρώπης.

Μέσω της εναρμόνισης με το ρυθμιστικό πλαίσιο, η διοίκηση της ΔΕΗ περνάει και τα σχέδιά της για πολυδιάσπαση της επιχείρησης σε θυγατρικές, που με τη σειρά τους θα μπορούν να ενταχθούν στην «ελεύθερη» αγορά και να αποτελέσουν αντικείμενο αγοραπωλησίας, με μοναδικό κριτήριο - και σε αυτή την περίπτωση - τη δημιουργία «αξίας για τους μετόχους». Ελεύθερη αγορά σημαίνει ότι κάθε τι τιμολογείται και προσλαμβάνει αξία στην οποία εμπεριέχεται και το κέρδος του επιχειρηματία. Κάποιες εταιρείες, όπως η Μεταφορά και η Διανομή, θα είναι μη ανταγωνιστικές, χρήσιμες σε όλες τις επιχειρήσεις. Κάποιες άλλες, όπως τα ορυχεία, η εμπορία, η παραγωγή, θα αποτιμώνται καλύτερα ως ξεχωριστές οντότητες, ώστε οι επενδυτές να κρίνουν εάν θα έχουν κέρδος από τη συμμετοχή τους.

Αυτό που εμπόδισαν οι «πρασινογάλαζες» κυβερνήσεις τόσα χρόνια γίνεται από τη διοίκηση της ΔΕΗ απαιτητό με όρους «αδιεξόδου». Υπολογίζει ότι μέχρι το 2020 θα χρειαστούν επιπλέον 10.000 MW από τη σημερινή ισχύ. Απαιτεί από τους καταναλωτές να τα πληρώσουν - με αρχή από τα 3.700 MW αντικατάστασης παλαιών μονάδων - αφήνοντας αλώβητα τα κέρδη των μετόχων. Δηλώνει ότι το κόστος της λιγνιτικής παραγωγής έχει γίνει «λιγότερο ευνοϊκό» και κρίνει ότι τη συμφέρει να μειώσει τη χρήση λιγνίτη (33,1% το 2014 από 41,4% το 2007), αντί να επωμιστεί το κόστος εξαγοράς εκπομπών καυσαερίου ή να αγοράσει σύγχρονη αντιρρυπαντική τεχνολογία που ευνοεί και το περιβάλλον. Εισάγει το λιθάνθρακα ως καύσιμο για ορισμένες νέες μονάδες, αυξάνοντας την εξάρτηση από πρώτες ύλες.

Εάν πραγματοποιηθούν οι επενδύσεις που έχουν ανακοινωθεί από όλες τις εταιρείες ηλεκτρισμού, τότε στην Ελλάδα μέχρι το 2020 θα έχει εγκατασταθεί επιπρόσθετη ισχύς άνω των 20.000 MW. Οι καταναλωτές καλούνται να πληρώσουν για όλη τη νέα ισχύ παρότι χρειάζονται μόνο τη μισή! Η υπόλοιπη ισχύς θα παράγει ηλεκτρική ενέργεια για πώληση προς άλλες χώρες. Στόχος του επενδυτικού προγράμματος της ΔΕΗ είναι «να παραμείνει σημαντικός παίκτης στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρώπη», όταν όλοι καταλαβαίνουν ότι σταδιακά οι μεγάλες εταιρείες θα απορροφήσουν τις μικρότερες. Απώτερος στόχος είναι η ΔΕΗ να πουληθεί ακριβά όταν θα έρθει αυτή η ώρα, ώστε οι μεγαλομέτοχοί της να έχουν βάλει 10 και να πάρουν 100. Το κέρδος των 90 θα προκύψει από τις τσέπες των εργαζομένων και των οικογενειών τους. Εχει ενδιαφέρον ότι η ΔΕΗ εκτιμά πως θα μειώσει το μέσο λειτουργικό κόστος των θερμοηλεκτρικών εργοστασίων κατά 23% μεταξύ 2008 και 2014. Αν γίνει αυτό, τότε στην πράξη θα αυξάνονται τα τιμολόγια ενώ θα μειώνονται τα κόστη της! Το «περίεργο» είναι ότι η ΔΕΗ εκτιμά πως θα μειωθεί το μερίδιό της στην παραγωγή, από 93% το 2007 στο 70% το 2014. Συνακόλουθα, το παραγωγικό της «περίσσευμα» θα το εμπορεύεται εκτός Ελλάδας και για να το κάνει αυτό θέλει να επιβαρύνει τον Ελληνα καταναλωτή.

Περί τα 5,3 δισ. ευρώ, πέραν των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, είναι η προγραμματιζόμενη δαπάνη της ΔΕΗ για παραγωγικές επενδύσεις. Αλλα 2,8 δισ. ευρώ αφορούν σε επενδύσεις στο δίκτυο Διανομής. Τα 2,2 δισ. από αυτά είναι για σύνδεση νέων πελατών, που θα συμβάλουν στην αύξηση των κερδών των μετόχων της ΔΕΗ. Ακόμη 1 δισ. ευρώ θα δαπανηθεί για την εισαγωγή της τηλεμέτρησης και την αυτόματη διαχείριση του δικτύου. Η τηλεμέτρηση είναι απαραίτητη και για νέες επιβαρύνσεις στα τιμολόγια, σε συνδυασμό με τη μέτρηση της κατανάλωσης ανά πάσα στιγμή και από απόσταση! Επίσης, 1,4 δισ. ευρώ θα απαιτηθούν για έργα στη Μεταφορά.

Το 2008 η διοίκηση της ΔΕΗ ευελπιστεί να εξοικονομήσει 150 εκατ. ευρώ από μείωση του λειτουργικού κόστους επιβάλλοντας βελτιώσεις κυρίως στα Ορυχεία και στις διοικητικές υπηρεσίες. Το ποιες θα είναι αυτές δεν είπε. Είπε όμως ότι θα εισέλθει και στην αγορά φυσικού αερίου (μέσω της προσπάθειας συμμετοχής στη ΔΕΠΑ κατά 30%) και με μεγαλύτερη δυναμική στην αγορά των Βαλκανίων σε συνεργασία με τους Αμερικανούς (SENCAP) και όποιον άλλο «στρατηγικό εταίρο» προκύψει. Είναι διατεθειμένη να συνεργαστεί και με μειοψηφική συμμετοχή για μονάδες πέραν των 3.700 MW, επικαλούμενη τον αποκλεισμό της από αδειοδοτήσεις. Στο «παιχνίδι» μπαίνει και η «αξιοποίηση» της ακίνητης περιουσίας της ΔΕΗ, των 7.000 ακινήτων αξίας άνω του 1,7 δισ. ευρώ.