Παπαγεωργίου Βασίλης

Ηδη καταγράφονται δεκάδες χώρες όπου το τελευταίο διάστημα είχαμε μεγάλες διαδηλώσεις, κινητοποιήσεις, αλλά και εξεγέρσεις για το ψωμί.

Μεξικό, Γουινέα, Μαυριτανία, Υεμένη, Σενεγάλη, Ουζμπεκιστάν, Μαρόκο, Αίγυπτος, Καμερούν, Αϊτή, είναι μερικές από τις χώρες αυτές.

Το τελευταίο πλήγμα των φτωχών στρωμάτων ήταν η αύξηση της τιμής του ρυζιού, η οποία διπλασιάστηκε μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2008. Μέχρι τώρα το ρύζι ήταν το αποκούμπι των φτωχών, τώρα και αυτό ακολουθεί την πορεία των άλλων βασικών τροφίμων όπως του σταριού, του καλαμποκιού, της ζάχαρης, του κρέατος, των γαλακτοκομικών που είχαν ακριβύνει πολύ νωρίτερα.

Ενας λόγος που οδήγησε στη μεγάλη αύξηση της τιμής του ρυζιού είναι τα μέτρα περιορισμού των εξαγωγών από χώρες όπως η Αίγυπτος, η Ινδία και το Βιετνάμ, οι οποίες προκειμένου να εξασφαλίσουν τον εφοδιασμό των εσωτερικών τους αγορών και να μειώσουν τον καλπάζοντα εγχώριο πληθωρισμό τους επέβαλαν μεγάλους εξαγωγικούς δασμούς στο ρύζι.

Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με το ότι τα παγκόσμια αποθέματα ρυζιού έφτασαν στο χαμηλότερο επίπεδο των 32 τελευταίων ετών, οδήγησαν σε εκτίναξη των τιμών στα ύψη.

Σύμφωνα με τον παγκόσμιο οργανισμό τροφίμων FAO, το διατροφικό κόστος αυξήθηκε κατά 23% παγκοσμίως το 2007. Οι τιμές των δημητριακών αυξήθηκαν κατά 42%, των διαφόρων ειδών λαδιού κατά 50% και των γαλακτοκομικών κατά 80%. Εκτός από τις προαναφερθείσες χώρες, εξαγωγικούς περιορισμούς επέβαλαν η Κίνα (αλεύρι), η Ρωσία, η Ουκρανία (σιτάρι) και η Αργεντινή. Ομως, οι περιορισμοί αυτοί και οι έλεγχοι τιμών σε μία ή σε περισσότερες χώρες δε λύνουν το πρόβλημα, ενώ επιτείνουν το έλλειμμα προσφοράς. Οπως επισημαίνει ο ερευνητικός οργανισμός Worldwatch Institut, σήμερα δεν υπάρχει τρόφιμο του οποίου η τιμή να μην έχει αυξηθεί σημαντικά. Οι ανατιμήσεις πλήττουν σε μικρό χρονικό διάστημα τα περισσότερα τρόφιμα σε όλες σχεδόν τις χώρες. Μέχρι τον περασμένο Δεκέμβρη 37 κράτη αντιμετώπιζαν ήδη διατροφική κρίση και εξ αυτών τα 20 είχαν καθιερώσει κάποιο είδος ελέγχου τιμών στα τρόφιμα.

Αλλος λόγος που επηρεάζει την ανοδική πορεία των τιμών των τροφίμων είναι το γεγονός ότι τα περισσότερα τρόφιμα (στάρι, καλαμπόκι, ρύζι, σόγια) δεν αγοράζονται σαν προϊόντα, αλλά σαν μετοχές. Αυτό επιτρέπει στα λεγόμενα «κερδοσκοπικά κεφάλαια» να παίζουν με τις τιμές των τροφίμων, όπως παίζουν με τις τιμές του πετρελαίου, ή τις τιμές των ακινήτων.