Παπαγεωργίου Βασίλης

Κυβερνήσεις των ιμπεριαλιστικών κρατών και συνασπισμών, πολυεθνικές και εμποροβιομήχανοι τροφίμων, με μπόλικη υποκρισία ανησυχούν για το διατροφικό μέλλον της ανθρωπότητας, με προφανή στόχο να αποπροσανατολίσουν τους λαούς και να συγκαλύψουν τις αποκλειστικές τους ευθύνες γι' αυτό το τεράστιο έγκλημα κατά της ανθρωπότητας που είναι διαχρονικό αλλά αυτή την περίοδο προσλαμβάνει εφιαλτικές διαστάσεις.

Μέχρι και ο Μπους άρπαξε την ευκαιρία για να δείξει τη «φιλανθρωπία του», ανακοινώνοντας ότι θα διαθέσει 770 εκατομμύρια δολάρια για επισιτιστική βοήθεια με κύριο στόχο να αυξηθεί η κατανάλωση και να αναθερμανθεί η οικονομία.

Χωρίς ίχνος ντροπής, όλοι μαζί ισχυρίζονται ότι για τη λεγόμενη διατροφική κρίση φταίει η μείωση της παγκόσμιας παραγωγής και των αποθεμάτων των δημητριακών που οφείλεται στις κλιματικές αλλαγές (πλημμύρες, ξηρασία) όπως και η αύξηση της κατανάλωσης τροφίμων από τους λαούς των αναπτυσσόμενων χωρών.

Ομως η μείωση της παγκόσμιας παραγωγής και των αποθεμάτων δημητριακών - τροφίμων οφείλεται σε συνειδητές πολιτικές επιλογές των πολυεθνικών και των καπιταλιστικών κυβερνήσεων που εκφράζουν τα συμφέροντά τους με στόχο να τους εξασφαλίζουν περισσότερα κέρδη.

Αφετηρία αυτών των πολιτικών επιλογών αποτέλεσε το γεγονός ότι η παγκόσμια κατανάλωση τροφίμων αυξανόταν με ετήσιους ρυθμούς 1%, ενώ η παγκόσμια παραγωγή τροφίμων με διπλάσιους ρυθμούς (2% το χρόνο). Η δυσαναλογία αυτή είχε σαν αποτέλεσμα, η μεγαλύτερη προσφορά τροφίμων σε σχέση με τη ζήτηση, να μειώνει τις τιμές και τα κέρδη των βιομηχανιών τροφίμων και η αύξηση των αποθεμάτων, να απορροφά περισσότερα κονδύλια από τους προϋπολογισμούς των κρατών, για τη συντήρησή τους ή την εκποίησή τους.

Βασικότερα από αυτά τα μέτρα ήταν:

• Η επιδοτούμενη υποχρεωτική και προαιρετική αγρανάπαυση των σιτηρών, κατά την οποία οι παραγωγοί σιτηρών παίρνουν μια επιδότηση για να εγκαταλείψουν την καλλιέργεια δημητριακών και άλλη μια επιδότηση για να δασώνουν τις εγκατελειμμένες εκτάσεις. Με δυο λόγια, το μέτρο αυτό η ΕΕ και οι ελληνικές κυβερνήσεις το επιχρύσωσαν με περιβαλλοντικά προσχήματα.
• Ο εκφυλισμός και η κατάργηση της παρέμβασης έτσι ώστε να αποτρέπεται η καλλιέργεια δημητριακών επειδή δεν εξασφάλιζε ικανοποιητικό εισόδημα στους καλλιεργητές.
• Η αποσύνδεση των επιδοτήσεων από την παραγωγή κατά την οποία ο αγρότης πληρώνεται χωρίς να είναι απαραίτητο να παράγει οποιοδήποτε αγροτικό προϊόν.
• Η συνεχής και δραστική μείωση των αγροτικών κονδυλίων του κοινοτικού προϋπολογισμού που είχε σαν αποτέλεσμα τη μείωση της στήριξης της κοινοτικής γεωργίας με συνέπεια να κάνει ασύμφορη την καλλιέργεια των γεωργικών εκτάσεων που ήταν λιγότερο παραγωγικές. Η μείωση των αγροτικών κονδυλίων του κοινοτικού προϋπολογισμού έγινε για να μεταφερθούν κονδύλια στις νέες κοινές κοινοτικές πολιτικές, όπως ΚΕΠΠΑ, ευρωστρατός κ.ά. Δηλαδή, θυσιάστηκαν τα τρόφιμα για τους εξοπλισμούς.
• Η μεταφορά σημαντικών ποσών των κοινοτικών αγροτικών κονδυλίων από το λεγόμενο πρώτο πυλώνα (αγροτική παραγωγή) στο δεύτερο πυλώνα (αγροτοτουρισμό κ.ά.) με αποτέλεσμα να μειωθεί η στήριξη του αγροτικού τομέα και να συρρικνωθεί η αγροτική παραγωγή.
• Η χρησιμοποίηση αγροτικών εκτάσεων και δημητριακών για την παραγωγή βιοκαυσίμων η οποία επιβαρύνει το περιβάλλον αλλά εξασφαλίζει ένα όπλο στις ενεργειακές αντιθέσεις των διάφορων ιμπεριαλιστικών κέντρων. Η παραγωγή βιοκαυσίμων πρώτης γενεάς (από ενεργειακές καλλιέργειες και όχι από υποπροϊόντα και σκουπίδια) μέχρι σήμερα δεν έχει παίξει σημαντικό ρόλο στο διατροφικό πρόβλημα, σε αντίθεση με τα άλλα μέτρα. Και αυτό γιατί οι αγροτικές εκτάσεις που χρησιμοποιήθηκαν για την παραγωγή βιοκαυσίμων στην ΕΕ ήταν λιγότερες από 2%, ενώ στη Βραζιλία που είναι η μεγαλύτερη χώρα παραγωγής βιοκαυσίμων, οι ενεργειακές καλλιέργειες έχουν περισσότερο δασική και λιγότερο αγροτική προέλευση. Δηλαδή, η Βραζιλία καταστρέφει παρθένα δάση για την παραγωγή βιοκαυσίμων με απρόβλεπτες αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον, γεγονός που αποδεικνύει την υποκρισία όσων προωθούν τα βιοκαύσιμα πρώτης γενεάς ως φιλοπεριβαλλοντικό μέτρο. Η παραγωγή βιοκαυσίμων από ενεργειακές καλλιέργειες θα έχει εφιαλτικά αποτελέσματα στο παγκόσμιο διατροφικό πρόβλημα αν συνεχιστεί η παραγωγή τους με σκοπό να καλυφθούν οι στόχοι που έχουν βάλει διάφορα ιμπεριαλιστικά κράτη. Και αυτό γιατί σύμφωνα με εκτιμήσεις του ιδρύματος Worldwatch, για να καλύψει το 10% των συνολικών καυσίμων η Βραζιλία θα πρέπει να χρησιμοποιήσει το 3% των αγροτικών της εκτάσεων, ενώ για το ίδιο ποσοστό οι ΗΠΑ θα χρειαστούν το 30% και η ΕΕ το 72% της καλλιεργήσιμης γης.

Παρόμοια μέτρα μείωσης της παραγωγής και των αποθεμάτων των δημητριακών πήραν όλα τα ανεπτυγμένα καπιταλιστικά κράτη, με αποτέλεσμα να μειωθεί η προσφορά και να δημιουργηθούν οι προϋποθέσεις κερδοσκοπίας του μεγάλου κεφαλαίου στα τρόφιμα που γίνεται στα διεθνή χρηματιστήρια των προϊόντων.

Διάφοροι ιμπεριαλιστικοί κύκλοι και «αναλυτές» εκτιμούν ότι το 30% των αυξήσεων στα τρόφιμα οφείλεται στη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία και ότι το 40% των βασικών ειδών διατροφής ελέγχεται από το μεγάλο χρηματιστηριακό κεφάλαιο.

Η ύπαρξη της χρηματιστηριακής κερδοσκοπίας επιβεβαιώνεται και από τους ξέφρενους ρυθμούς αύξησης της τιμής του ρυζιού το οποίο μέχρι σήμερα δεν έχει χρησιμοποιηθεί για την παραγωγή βιοκαυσίμων.

Πάνω από 850 εκατομμύρια άνθρωποι λιμοκτονούν ή υποσιτίζονται από τα οποία τα 28 εκατομμύρια στις ΗΠΑ, όταν ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τροφίμων και γεωργίας εκτιμάει ότι η υπάρχουσα γεωργία, και όχι η μεταλλαγμένη, μπορεί να παράγει τρόφιμα για να καλύψει τις διατροφικές ανάγκες διπλάσιου αριθμού ανθρώπων της Γης που σήμερα υπολογίζονται στα 6,5 δισεκατομμύρια.

Ζημιωμένα είναι όλα τα λαϊκά στρώματα, μέσα σε αυτά και οι μικρομεσαίοι αγρότες, που βλέπουν το εισόδημά τους να εξανεμίζεται από την ξέφρενη αύξηση των τιμών των τροφίμων.

Στη χώρα μας η κτηνοτροφία απειλείται με κατάρρευση και οι μικρομεσαίοι κτηνοτρόφοι με χρεοκοπία επειδή μέσα σε μικρό χρονικό διάστημα οι τιμές των ζωοτροφών διπλασιάστηκαν.

Ζημιωμένοι είναι και οι μικρομεσαίοι παραγωγοί σιτηρών, παρά το γεγονός ότι μπορεί να πήραν κάποια καλύτερη τιμή για την παραγωγή τους σε σχέση με προηγούμενες χρονιές. Και αυτό γιατί τη διαφορά αυτή φρόντισαν έγκαιρα να την αρπάξουν οι πολυεθνικές παραγωγής και εμπορίας των γεωργικών εφοδίων επειδή με τον ίδιο ρυθμό που αυξάνονται οι τιμές των τροφίμων, αυξάνονται οι τιμές των λιπασμάτων, των φυτοφαρμάκων, των σπόρων, των γεωργικών καυσίμων κ.ά., με συνέπεια το τελικό αποτέλεσμα να είναι αρνητικό και για τους μικρομεσαίους παραγωγούς δημητριακών.

Δείχνει επίσης ότι το διατροφικό πρόβλημα δεν είναι τεχνοκρατικό ούτε συγκυριακό. Αλλά είναι καθαρά κοινωνικοπολιτικό πρόβλημα. Γι' αυτό και η οριστική του λύση θα είναι πολιτική.

Οσο στην παγκόσμια και στην ελληνική οικονομική και κοινωνική ζωή κυριαρχεί το μεγάλο κεφάλαιο και τα κόμματα που το εκφράζουν, το παγκόσμιο διατροφικό πρόβλημα θα οξύνεται, η κερδοσκοπία θα ενδημεί με διάφορες διακυμάνσεις που θα εξαρτώνται από την πίεση του λαϊκού κινήματος και τις ανάγκες του μεγάλου κεφαλαίου ενώ οι κυβερνήσεις θα συμπεριφέρονται ως «Πόντιοι Πιλάτοι».

Γι' αυτό ο αγώνας κατά της ακρίβειας, κατά της κερδοσκοπίας, κατά της πείνας και του υποσιτισμού για να είναι αποτελεσματικός θα πρέπει να συσπειρώνει όλα τα λαϊκά στρώματα και όλους τους λαούς του κόσμου και να έχει ως στόχο τη ριζική αλλαγή του συσχετισμού των πολιτικών δυνάμεων.

Στη χώρα μας ο αγώνας κατά της λεγόμενης διατροφικής κρίσης θα πρέπει να αναδείχνει τους υπαίτιους που είναι η πολιτική της ΕΕ και των ελληνικών κυβερνήσεων της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ. Να συμβάλει στη δημιουργία ενός λαϊκού μετώπου με στόχο τη λαϊκή εξουσία, η οποία με την κοινωνικοποίηση των βασικών μέσων παραγωγής και τη συνεταιριστικοποίηση της αγροτικής οικονομίας θα μετατρέψει τα τρόφιμα από εμπορεύματα και αντικείμενα κερδοσκοπίας σε αγαθά προσιτά σε όλα τα λαϊκά στρώματα.