Ενόψει των συζητήσεων που έγιναν στην Πράγα μεταξύ των «ισχυρών» της παγκόσμιας οικονομίας, όπου τέθηκε, κάπου μεταξύ τυρού και αχλαδίου, και το ζήτημα της «αντιμετώπισης της φτώχειας», για το οποίο θα ακούστηκαν διάφορα απίθανα, είναι μάλλον χρήσιμο να ρίξει κάποιος μια ματιά στο τι σημαίνουν, σε πραγματικούς όρους ζωής, οι ακολουθούμενες πολιτικές της «παγκοσμιοποίησης». Χρήσιμη γι' αυτό τεκμηρίωση μάς δίνει, μεταξύ άλλων, ένας καινούριος δείκτης που εφηύρε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας του ΟΗΕ τον Ιούνιο, περί «αναμονής ζωής» και δη αναμονής υγιούς ζωής.

Το ενδιαφέρον της σχετικής έκθεσης της ΠΟΥ για το 1999 ξεκινά από τα δύο άκρα: Πρώτη στην κατάταξη ανάμεσα σε 191 χώρες είναι η Ιαπωνία, όπου η αναμονή υγιούς ζωής στη γέννηση είναι 74,5 χρόνια, ενώ οι υπόλοιπες 9 χώρες του «top-10» είναι η Αυστραλία (73,2 χρόνια), η Γαλλία (73,1), η Σουηδία (73), η Ισπανία (72,8), η Ιταλία (72,7), η Ελλάδα (72,5), η Ελβετία (72,5), το Μονακό (72,4) και οι νήσοι Ανδόρες (72,3). Βάσει του νέου της «δείκτη», που λέγεται DALE - από τα αρχικά των λέξεων DisabilityAdjustedLifeExpectancy- η ΠΟΥ βρίσκει ότι σε μόλις 24 χώρες από αυτές που είναι μέλη της ΠΟΥ η αναμονή υγιούς ζωής είναι από τα 70 χρόνια και πάνω, με τις Ηνωμένες Πολιτείες, αξιοσημείωτα, να βρίσκονται στην 24^η θέση. Στο άλλο άκρο της κατάταξης, το «bottom- 10», σε ό,τι αφορά, δηλαδή, χώρες όπου η «αναμονή υγιούς ζωής» ακούγεται κάπως σαν σύντομο ανέκδοτο, βρίσκει αποκλειστικά χώρες της υποσαχάρειας Αφρικής: Αν γυρίσουμε τον σχετικό πίνακα ανάποδα, κατά σειρά αυξούσης «αναμονής διάρκειας υγιούς ζωής», ξεκινάμε από τη Σιέρα Λεόν όπου αυτή η «αναμονή» δεν ξεπερνά τα 25,9 χρόνια, την οποία ακολουθούν ο Νίγηρας (29,1), το Μαλάιουϊ (29,4), η Ζάμπια (30,3), η Μποτσουάνα (32,3), η Ουγκάντα (32,7), η Ρουάντα (32,8), η Ζιμπάμπουε (32,9), το Μαλί (33,1) και η Αιθιοπία (33,5). «Συνολικά», λέει η ΠΟΥ, η αναμονή ζωής στην υποσαχάρεια Αφρική «ακολούθησε μια ορμητική πτωτική πορεία τα τελευταία 10 χρόνια, κυρίως λόγω της επιδημίας τουAIDS, για τα νεογέννητα κορίτσια από τα 51,1 χρόνια στα 46,3 (...) και για τα αγόρια από τα 47,3 στα 44,8 χρόνια», ξεχνώντας βέβαια το ότι η Μαύρη Ηπειρος, πλην του AIDS, αντιμετωπίζει τις συνέπειες των νεο-αποικιακών πολέμων, καθώς ακόμη και τα συμπτώματα της αποικιακής ληστείας που υπέστη... Ο γιατρός Αλαν Λόπεζ, που συνυπογράφει την έκθεση, λέει έτσι, χωρίς πολλά - πολλά, ότι «τα επίπεδα αναμονής υγιούς ζωής πέφτουν στην Αφρική σε επίπεδα που δεν έχουμε δει στις αναπτυγμένες χώρες από τον καιρό του Μεσαίωνα». Αμήν. Κι από τις 32 χώρες των οποίων οι κάτοικοι δεν προσμένουν παρά μόνο 40 χρόνια υγιούς ζωής, όλες τους του «τρίτου κόσμου» (φυσικά...) πάμε πάλι στον πρώτο κόσμο για ορισμένες ενδιαφέρουσες διαπιστώσεις, που προκύπτουν από τις εξειδικεύσεις που κάνουν οι μελετητές της ΠΟΥ. Στις ΗΠΑ, ας πούμε, των οποίων η θέση στην κατάταξη, κατά τον γιατρό Κρίστοφερ Μάρεϊ, «αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες εκπλήξεις». Δε θα περίμενε κανείς βέβαια από τον γιατρό να μιλήσει για εσωτερικές αντιθέσεις και άκρα αντίθετα, που προκύπτουν, ασφαλώς, από το μοντέλο της καπιταλιστικής ανάπτυξης, αλλά τα στοιχεία που μας παρέχει «βγάζουν» αυτό ακριβώς: Πληθυσμιακές ομάδες, όπως «οι ιθαγενείς Αμερικανοί, οι Αφροαμερικανοί των αγροτικών περιοχών και οι φτωχοί στο εσωτερικό των πόλεων έχουν εξαιρετικά κακή υγεία, που θα περίμενε κανείς να δει σε μια αναπτυσσόμενη χώρα αντί για μια αναπτυγμένη» (σώωπα!). Ενδιαφέρον έχει και η διάκριση που κάνει η ΠΟΥ μεταξύ των φύλων, που π.χ. για τις ΗΠΑ λέει ότι τα νεογέννητα κορίτσια έχουν 72,6 χρόνια υγιούς ζωής έναντι «μόλις» 67,5 για τα αγόρια. Ο Μάρεϊ εύγλωττα δηλώνει πως «βασικά, πεθαίνεις νωρίτερα και περνάς πολύ μεγαλύτερη περίοδο ασθενής, αν είσαι Αμερικανός παρά μέλος οποιασδήποτε άλλης προηγμένης χώρας», γεγονός που αποδίδεται μεταξύ πολλών άλλων (AIDS, κάπνισμα, καρδιακές ασθένειες) και στο «υψηλό επίπεδο βίας» στη χώρα.

Ενδιαφέρον έχουν, επίσης, όσα δε λέει ξεκάθαρα, αλλά υπονοεί η ΠΟΥ, ειδικά ενόψει συζητήσεων περί «ιδιωτικοποιήσεων» στην υγεία, στις προηγμένες χώρες, αλλά και τις «αναπτυσσόμενες», ειδικά τις χώρες που ανήκαν στο ανατολικό μπλοκ. Σημειώνει, για παράδειγμα, παρεμπιπτόντως, ότι ένας από τους βασικούς λόγους που η Σουηδία έχει υψηλή προσδοκία υγιούς ζωής είναι «το εθνικό σύστημα υγείας της»...