Κουβεντιάζοντας με φοιτητές από σχολές της Αθήνας, ανακαλύπτουμε ότι τα ποσά που καλούνται να καταβάλουν για την αγορά σημειώσεων, συγγραμμάτων και διαφόρων άλλων οργάνων, απαραίτητων για την παρακολούθηση των σπουδών τους, κυμαίνονται από σχολή σε σχολή, αλλά δεν είναι ευκαταφρόνητα. Ειδικά η αγορά σημειώσεων έχει γίνει στις περισσότερες σχολές καθεστώς. Γύρω και μέσα στις πανεπιστημιακές σχολές τα μαγαζιά που βγάζουν και πουλούν φωτοτυπίες αυγαταίνουν τα κέρδη τους από σημειώσεις που τους αναθέτουν οι καθηγητές να αναπαράγουν σε πολλά αντίτυπα κι ύστερα στέλνουν τους φοιτητές να τις αγοράσουν από εκεί.

Συχνά οι καθηγητές απαιτούν περισσότερα από τα διανεμόμενα συγγράμματα για τις εξετάσεις και δίνουν πρόσθετη βιβλιογραφία που οι φοιτητές αναγκάζονται να αγοράσουν ή να φωτοτυπήσουν όταν τα πρόσθετα βιβλία υπάρχουν στις βιβλιοθήκες και τα σπουδαστήρια.

Επίσης, αποτελεί πλέον συνθήκη η συγγραφή των εργασιών (για τα μαθήματα που απαιτούνται εργασίες) σε ηλεκτρονικό υπολογιστή. Πράγμα που σημαίνει ότι αν δε διαθέτουν υπολογιστή στο σπίτι τους οι φοιτητές, κάθε εργασία που κάνουν θα πρέπει να τη δίνουν στα διάφορα μαγαζιά που αναλαμβάνουν δακτυλογραφήσεις και εκτυπώσεις, καταβάλλοντας το αντίστοιχο αντίτιμο. Και να 'ταν μόνο αυτά...

Οι φοιτητές των Τμημάτων Φυσικής Αγωγής και Αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ), για παράδειγμα, από το πρώτο έτος αναγκάζονται να αγοράζουν τον απαραίτητο εξοπλισμό για όλα τα πρακτικά μαθήματα, που ανταποκρίνονται σε συγκεκριμένα μαθήματα. Φόρμες, αθλητικά παπούτσια, μαγιό, μπάλες, ρακέτες και άλλα όργανα απαιτούν ένα σημαντικό κονδύλι που πρέπει να βγει από την τσέπη κάθε οικογένειας. Και είναι γνωστό στους γονείς, από το σχολείο ακόμα, ότι τα αθλητικά είδη είναι ιδιαίτερα ακριβά. Αυτός ο εξοπλισμός βέβαια χρειάζεται να ανανεώνεται ανά χρόνο σπουδών και όταν οι φοιτητές επιλέγουν ειδικότητα να αυξάνεται. Οπως καταγγέλλουν οι φοιτητές ακόμα και για την ειδικότητα των χορών, αναγκάζονται να αγοράζουν τα CD με τραγούδια και μουσικές που φτάνουν και τις 100.000 δραχμές (!).

Επιπλέον, οι φοιτητές των ΤΕΦΑΑ Αθήνας σημειώνουν το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν με τη μετακίνησή τους, καθώς τα μαθήματά τους πραγματοποιούνται σε διάφορες μεριές της πόλης και χρειάζεται να ξοδεύουν πολλά λεφτά σε εισιτήρια. Πολλές φορές μάλιστα το πρόγραμμα είναι διαμορφωμένο κατά τέτοιο τρόπο που χρειάζεται μέσα σε μια ώρα να μετακινηθούν π.χ. από το Βύρωνα στη Γλυφάδα και τότε δεν μπορούν να κάνουν αλλιώς, αναγκάζονται να πάρουν ταξί για να προλάβουν.

Δεν είναι όμως μόνο οι σχολές με τέτοιου είδους πρακτικά μαθήματα που απαιτούν σημαντικές χρηματικές δαπάνες. Η Μαριλένα Τσιώλη, φοιτήτρια στο νεοσύστατο Τμήμα Ιταλικής - Ισπανικής Φιλολογίας, καταγγέλλει το σοβαρό πρόβλημα που υπήρχε πέρσι - πρώτη χρονιά που λειτουργούσε το τμήμα - με τα συγγράμματα: «Ολη τη χρονιά πήραμε μόνο δυο βιβλία (!). Το βασικό εγχειρίδιο που χρειαζόμαστε για τα Ιταλικά κοστίζει 10.000 κι είμαστε αναγκασμένοι να το αγοράσουμε, ενώ άλλα βιβλία που χρειαζόμαστε τα βγάζουμε φωτοτυπίες και κάνουν γύρω στις 3.000 το καθένα».

Μια επιπλέον αναγκαία δαπάνη για όλα τα ξενόγλωσσα τμήματα της Φιλοσοφικής Σχολής είναι αυτή που γίνεται για τα λεξικά. Η Μαρία μας εξηγεί ότι το λεξικό του πανεπιστημίου του Παλέρμο, που είναι το καλύτερο βοήθημα για την εκμάθηση της γλώσσας σε πανεπιστημιακό επίπεδο, κοστίζει 40.000 δραχμές και οι περισσότεροι φοιτητές αναγκάζονται να το αγοράσουν, αφού δεν υπάρχει ούτε στη βιβλιοθήκη της σχολής για να το συμβουλεύονται.

Τα απαραίτητα λεξικά αναγκάζονται να αγοράζουν και οι φοιτητές του Τμήματος Αγγλικής Φιλολογίας, αφού δε διανέμονται δωρεάν, όπως μας εξηγεί η Αμαλία Γακοπούλου, φοιτήτρια του Τμήματος και η Σταυρούλα Βερβερή προσθέτει ότι αν ένα βιβλίο από κάποιο μάθημα αλλάξει, οι φοιτητές που το χρωστάνε αναγκάζονται να αγοράσουν το καινούριο βιβλίο κι, ακόμα, αν ο αριθμός των αντιτύπων του βιβλίου που διανέμεται δε φτάσει για όλους τους φοιτητές, όσοι δεν προλάβουν να το πάρουν δωρεάν, πρέπει να το αγοράσουν.

«Με το "καλημέρα", με το που μπαίνει κανείς στη σχολή, χρειάζεται να αγοράσει τον εξοπλισμό για τα εργαστήρια. Μπλούζα, βελόνες, λαβίδες, διηθητικά χαρτιά και κάποια άλλα σχετικά υλικά φτάνουν τις 15.000-20.000 δραχμές», μας λέει ο Γιώργος Πετρόπουλος από το Χημικό Αθήνας, εξηγώντας ότι το ίδιο συμβαίνει σε όλα σχεδόν τα τμήματα της Φυσικομαθηματικής Σχολής. «Το χειρότερο όμως είναι ότι αν σπάσει κάτι από τα όργανα που χρησιμοποιούμε στα εργαστήρια, με βάση τον εσωτερικό κανονισμό μας βάζουν να το πληρώνουμε κι ένα τέτοιο όργανο μπορεί να φτάνει και στις 50.000 δραχμές».

Παράλληλα, το πρόγραμμα των μαθημάτων και των εργαστηρίων στα τμήματα της Φυσικομαθηματικής είναι τόσο «γεμάτο», που καθιστά πολύ δύσκολο για ένα φοιτητή να δουλεύει ταυτόχρονα με τις σπουδές του, αν το έχει ανάγκη. «Είμαστε πολλές ώρες στη σχολή», σημειώνει ο Γ. Πετρόπουλος «και οι περισσότεροι χρειάζεται να τρώμε καθημερινά έξω, μια και είναι πολύ δύσκολο να βγάλεις κάρτα σίτισης, αφού το προβλεπόμενο όριο εισοδήματος της οικογένειας πρέπει να είναι εξαιρετικά χαμηλό για να υπάρχει δικαίωμα απόκτησής της».

Αντίστοιχα έξοδα για μπλούζες, εργαστήρια, εργαλεία έχουν και οι φοιτητές του Γεωργικού Πανεπιστημίου Αθηνών (Γεωπονική), ενώ και εκεί υπάρχει ο εσωτερικός κανονισμός που επιβάλλει στους φοιτητές να πληρώνουν οποιαδήποτε ζημιά γίνεται στα εργαστήρια. Επίσης, προβλήματα φαίνεται να υπάρχουν και με τα συγγράμματα, καθώς στην πρόσφατη εξεταστική του Σεπτέμβρη, φοιτητές καταγγέλλουν ότι ένας καθηγητής τους πρότεινε εκβιαστικά την αγορά ενός καινούριου βιβλίου του που κόστιζε 12.000 δραχμές.