«Αισιοδοξία» ήταν και πέρασε. Σαν τη γρίπη. Η «αισιοδοξία» του πρώην υπουργού Πολιτισμού Μιχάλη Λιάπη, αντικαταστάθηκε από τη σιωπή του νυν, Αντώνη Σαμαρά. Οποιος κι αν είναι πάντως στην ηγεσία του ΥΠΠΟ τα προβλήματα παραμένουν ίδια, καθώς η πολιτική του οδηγεί μονίμως σε αδιέξοδο τη σύγχρονη θεατρική μας δημιουργία. Κάθε χρόνο, σχεδόν τέτοια εποχή, είμαστε αναγκασμένοι να επανερχόμαστε στο θέμα των επιχορηγήσεων των θιάσων του ελεύθερου θεάτρου. Εντονη ανησυχία επικρατεί και πάλι, καθώς, ενώ ήδη μπαίνει ο Φλεβάρης, το ΥΠΠΟ δεν έχει ακόμη ανακοινώσει τις αποφάσεις του για τις επιχορηγήσεις της τρέχουσας θεατρικής περιόδου (2008-2009), ενώ δεν έχει καταβληθεί στους 12 επιχορηγούμενους θιάσους - γνωστούς ως διετούς προγραμματισμού (ιστορικούς κατά τον Μιχάλη Λιάπη, μετά τη «νέα στρατηγική» που είχε εξαγγείλει με την ίδρυση του Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού - ΕΚΕΘΕΧ) η τελευταία δόση της περσινής θεατρικής περιόδου.

Θυμίζουμε ότι «νέα στρατηγική» του ΥΠΠΟ, κατήργησε τις διετούς προγραμματισμού επιχορηγήσεις και διαχώρισε σε δύο «κύκλους» τους επιχορηγούμενους θιάσους: Ο πρώτος κύκλος, είχε πει τότε ο υπουργός, «είστε εσείς, τα ιστορικά σχήματα. Η πολυετής συνεχής παρουσία και προσφορά σας, μας οδήγησε να σας θέσουμε εκτός αρμοδιότητας της Γνωμοδοτικής Επιτροπής. Θα διαπραγματευτείτε απευθείας συμφωνίες με το ΕΚΕΘΕΧ. Οι συμφωνίες θα περιλαμβάνουν και άλλες παραμέτρους: Μετάβαση στην περιφέρεια, συνεργασία με ΔΗΠΕΘΕ, φιλοξενία νεότερων ομάδων στα θέατρά σας όταν δεν τα χρησιμοποιείτε, μετάβαση στο εξωτερικό κλπ. Συμφωνίες που θα είναι ετήσιας βάσης και θα επαναξιολογούνται από το ΕΚΕΘΕΧ».

Στο δεύτερο «κύκλο» παραπέμπονται όλοι οι υπόλοιποι θίασοι, που θα υπάγονται στις Γνωμοδοτικές Επιτροπές (οι επιτροπές Θεάτρου - Χορού θα συσταθούν μέχρι το τέλος του μήνα), υπό δύο κατηγορίες: α) Θίασοι - κάτοχοι ή χρήστες αιθουσών, με σταθερή παρουσία, αλλά μικρότερη διάρκεια ζωής. β) Νεότερα σχήματα, που θα τύχουν ιδιαίτερης προσοχής. Για τις μικρότερες ομάδες «εξεταζόταν» και άλλη στήριξη: Εξεύρεση χώρων για πρόβες, εξασφάλιση αεροπορικών εισιτηρίων για ξένα φεστιβάλ.

Τι αλλαγές έφερε η «νέα στρατηγική», ο «εξορθολογισμός» των επιχορηγήσεων; Απολύτως τίποτε! Το ΥΠΠΟ αλλάζει πρόσωπα, αλλά το ίδιο μένει. Για άλλη μια φορά είναι αναγκαίο, λοιπόν, να επισημάνουμε την υποχρέωση της κρατικής αρωγής στα θεατρικά δρώμενα της χώρας μας. Κι αυτή η επισήμανση υπαγορεύεται από την άνευ προηγούμενου δυσλειτουργία του συστήματος, που φέρνει σε αδιέξοδο πολλά θέατρα.

Οι περσινές επιχορηγήσεις που ανακοινώθηκαν εν μέσω καλοκαιριού, πολύ μετά το πέρας της περιόδου, κατά πολύ μειωμένες, παρά τις υποσχέσεις για το αντίθετο, δείχνουν την απαξίωση του ΥΠΠΟ για τις θεατρικές εκείνες εστίες που αναβάθμισαν τα τελευταία 20 χρόνια τη θεατρική δημιουργία στη χώρα μας.

Τέσσερις μήνες μετά την έναρξη της νέας θεατρικής περιόδου και ακόμη δεν έχουν εκταμιευτεί τα προβλεπόμενα χρήματα της περσινής σεζόν και ουδείς λόγος για τις επιχορηγήσεις της φετινής περιόδου που σε 2,5 περίπου μήνες λήγει. Η οικονομική κατάσταση των θεάτρων είναι ήδη εξαιρετικά δύσκολη (εργοδοτικές υποχρεώσεις απέναντι στους ηθοποιούς, ενοίκια αιθουσών, εισφορές ΙΚΑ, χρέη, δάνεια) και η παρατεινόμενη σιωπή του υπουργείου έχει καταδικάσει τους θιάσους σε μια κατάσταση πλήρους αβεβαιότητας. Την ίδια αβεβαιότητα και το ίδιο αδιέξοδο αντιμετωπίζουν και οι θίασοι μονοετούς προγραμματισμού. Είναι επομένως προφανές ότι απειλείται η ύπαρξη ολόκληρου του ελληνικού επιχορηγούμενου θεάτρου, του οποίου η συμβολή υπήρξε καθοριστική στην πανθομολογούμενη άνθηση της θεατρικής τέχνης στον τόπο μας τα τελευταία χρόνια.

Ούτως ή άλλως, η δαπάνη της πολιτείας για το επιχορηγούμενο θέατρο είναι συγκριτικά ελάχιστη και εν πάση περιπτώσει καλύπτει μέρος μόνο του ελλείμματος που αυτό, εκ της φύσεώς του, δεν μπορεί παρά να έχει. Αποτελεί άλλωστε κοινή διαπίστωση, επιβεβαιωμένη από την εμπειρία όλων των ευρωπαϊκών χωρών, ότι Παιδεία, Υγεία και Πολιτισμός δεν μπορούν να αναπτυχθούν χωρίς κρατική υποστήριξη.

Επειδή η μνήμη μας δε μας απατά, θυμίζουμε ότι σε συνάντηση που είχε πέρσι με τους εκπροσώπους των επιχορηγούμενων θιάσων ο πρώην υπουργός είχε πει το «βαρύγδουπο» - ως συνήθως - «η επιχορήγηση δεν είναι "βοήθημα". Είναι ένα χρήσιμο εργαλείο άσκησης συγκεκριμένης πολιτικής εκ μέρους της Πολιτείας υπέρ της Τέχνης, υπέρ της κοινωνίας». Αν ασπάζεται αυτή την άποψη και ο Αντώνης Σαμαράς, μήπως θα έπρεπε να μεριμνήσει επιτέλους;

Γιατί, επίσης θυμόμαστε ότι παρά τις δηλώσεις, το ΥΠΠΟ μείωσε κατά 400.000 ευρώ το ποσό της επιχορήγησης στους θιάσους του ελεύθερου θεάτρου, πέρσι προσβάλλοντάς τους μάλιστα διά του ΔΣ του νεοϊδρυθέντος Εθνικού Κέντρου Θεάτρου και Χορού, το οποίο «διαχειρίζεται» πλέον τα των επιχορηγήσεων, κρίνοντας μάλιστα στην εισήγησή του ότι «δεν είναι πλέον δυνατό 10-12 σχήματα να λαμβάνουν επί 15-20 χρόνια το 80% των διαθεσίμων ποσών. Με όλον το σεβασμό στην προσφορά των θιάσων αυτών, είναι καιρός να δοθούν ευκαιρίες σε νεότερους ανθρώπους που - ελπίζουμε - θα αποτελέσουν τη νέα δύναμη του ελληνικού θεάτρου».

Ποιες ευκαιρίες έδωσαν στις νέες δυνάμεις; Δόθηκαν 30.000 ή 15.000 ευρώ σε νεότερα σχήματα, πολλά από τα οποία μάλιστα δεν έκαναν και παραγωγές; «Βοήθημα»... λοιπόν... προς όλους, καθυστερημένα κι αυτό αμφίβολο είναι αν θα εξακολουθήσει να δίνεται χωρίς να ψαλιδίζεται διαρκώς.